Drzewa przy ul. Spacerowej
Dąb Jegrów i Stary Park Teatralny pomnikami przyrody
Tekst Małgorzata Lipska
Drzewa przy ul. Spacerowej
Są takie miejsca w Oleśnicy, gdzie jedynymi świadkami historii są drzewa. W dniu 29 października 2015 r. na sesji Rady Miasta Oleśnicy przedłożyłam wniosek o uznanie za pomnik przyrody skupiska drzew w pobliżu ul. Spacerowej w Oleśnicy. Zaproponowałam dla niego nazwę Stary Park Teatralny. Wniosłam również o objęcie osobną ochroną dębu szypułkowego o obwodzie 430 cm, który chciałabym obdarzyć nazwą Dąb Jegrów. Obydwie nazwy mają uzasadnienie historyczne – wynikają z wcześniejszego zagospodarowania tego terenu.
Zdjęcie satelitarne terenu przy ul Spacerowej. Kliknij, aby powiększyć
Wniosek ten stanowi kontynuację działań podejmowanych przez mieszkańców Osiedla Nad Stawami w latach ubiegłych a mających na celu ochronę terenów zielonych przy ul. Spacerowej. W 2007 r. zgłosili uwagi do projektu studium uwarunkowań i kierunków zagospodarowania przestrzennego (24 osoby) a w 2012 r. wnioski do jego zmiany (51 osób). Niestety nie zostały one uwzględnione. Przyjęty w 2012 r. dla tego terenu plan miejscowy przewiduje zabudowę w taki sposób, że część cennego drzewostanu zostanie zniszczona.
Obecnie, z uwagi na przysługujący mi mandat radnej, samodzielnie reprezentuję mieszkańców osiedla, jednak z wnioskiem do rady miasta nie wystąpiłam sama.
Wniosek ten nie powstałby bez udziału prof. dr hab. Dariusza Tarnawskiego, Dyrektora Instytutu Biologii Środowiskowej Wydziału Nauk Biologicznych Uniwersytetu Wrocławskiego a przy tym - oleśniczanina. To on kwalifikował poszczególne drzewa do objęcia ochroną. Dzięki jego cennym uwagom i sugestiom udało się określić walory przyrodnicze tego konkretnego skupiska drzew. Warto nadmienić, że prof. Dariusz Tarnawski w 2012 r. współpracował przy tworzeniu szlaku drzew – pomników historii, projektu stowarzyszenia Dla Oleśnicy, który nie doczekał się jeszcze realizacji.
Ze swej strony we wniosku wskazałam na te elementy historii tego terenu, których ślady są widoczne w istniejącym drzewostanie. Omówiłam współczesne wartości kulturowe, które pozostają wynikiem sposobu funkcjonowania tego terenu w przestrzeni publicznej oraz wytyczne w gospodarowaniu terenami zielonymi, wynikające ze studium zagospodarowania przestrznnego oraz niedawno przyjętego przez radę miasta planu gospodarki niskoemisyjnej.
Pragnę podkreślić, że uzasadnieniem wniosku są przede wszystkim wartości przyrodnicze. Mieszkańcy Osiedla Nad Stawami mają świadomość zagrożeń wynikających z zanieczyszczenia powietrza i dobroczynnego wpływu zieleni wysokiej. Walory kulturowe i krajobrazowe oraz walory historyczne stanowią uzasadnienie dla proponowanych nazw oraz stanowią przyczynek do dalszych wniosków dotyczących promocji miasta. Wnioski te niebawem zostaną przeze mnie złożone w odrębnym piśmie.
Jako radnej przysługuje mi prawo inicjatywy uchwałodawczej, w związku z czym do wniosku kierowanego do Rady Miasta Oleśnicy został dołączony projekt uchwały w tej sprawie mego autorstwa. Proces legislacyjny przewidziany w regulaminie Rady Miasta Oleśnicy wymaga wydania opinii przez burmistrza i radcę prawnego urzędu. Wniosek jest w tej chwili w opracowaniu. Podjęcie ostatecznej uchwały musi zostać poprzedzone także wydaniem opinii przez regionalnego dyrektora ochrony środowiska. Wiążąca decyzja należeć będzie jednak do radnych.
Chciałabym jednak, aby każdy mieszkaniec naszego miasta spojrzał na ten teren moimi oczami, aby zobaczył to, co miłośnicy historii i przyrody widzą na każdym kroku.
Przeglądając przedwojenne mapy odkrywamy ład i harmonię w układzie przestrzennym miasta, odkrywamy kierunki postępującej urbanizacji na jego przedmieściach i naturalne ograniczenia, jakimi na północy i zachodzie były podmokłe tereny. Analizując zmiany, jakie zachodziły na tym terenie, trudno oprzeć się refleksji o celowości podejmowanych działań z punktu widzenia rozwoju miasta, działań budzących uznanie dla jego ówczesnych władz. W istniejącym do dzisiaj zadrzewieniu przejawiają się ślady dawnego zagospodarowania terenu - dowody na sens i piękno ówczesnej przestrzeni miejskiej.
Kierunki rozwoju miasta w zakresie terenów zieleni opisane w części tekstowej studium zagospodarowania przestrzennego to świadectwo osób kompetentnych, które potwierdza słuszność działań podejmowanych przez mieszkańców. Podobnie wypowiadają się twórcy programu gospodarki nieskoemisyjnej – osoby z zewnątrz, które dokonały diagnozy zagrożeń w miejskiej przestrzeni. Ochrona powietrza przed zanieczyszczeniami wymaga zwiększenia obszaru zieleni, głównie zieleni wysokiej.
Jestem głęboko przekonana, że omawiany teren, z uwagi na swoje położenie w centrum miasta zasługuje na szczególne traktowanie. Uważam, że powinien w części pozostać terenem zielonym (do czego zmierza przedłożony wniosek) a w części – powinien zostać zabudowany obiektami równie znaczącymi dla tożsamości miasta, co niegdyś zamek, koszary wojskowe i fabryki. Powinny to być obiekty, których funkcje nie tylko będą pozytywnie skorelowane z istniejącą zabudową, ale takie, które wytyczą nową ścieżkę rozwoju dla całego miasta.
Życzmy sobie, aby administracja pod kierownictwem Burmistrza Pana Michała Kołacińskiego ustrzegła się przypadkowości, aby podejmowane decyzje w tej materii były uzasadnione potrzebą realizacji konkretnej wizji miasta i nie zniweczyły marzeń o jego rozwoju w przyszłości.
Małgorzata Lipska
Więcej o tym terenie:
http://olesnica.nienaltowski.net/sale_miejskie.htm
http://olesnica.nienaltowski.net/Pamiatkowy_kamien_strzelcow.htm
Więcej o historii wojska w Oleśnicy: http://olesnica.nienaltowski.net/Wojsko_w_Olesnicy.htm
Wrocław, 29 października 2015 r.
|
Rada Miasta Oleśnicy
Ratusz-Rynek
56-400 Oleśnica
WNIOSEK
o uznanie za pomniki przyrody
Zwracamy się z uprzejmą prośbą o rozpatrzenie wniosku o uznanie za pomniki przyrody:
Jednocześnie wnosimy o wyznaczenie stref ochronnych (otuliny) o szerokości od 5 do 10 m od pni wyznaczonych drzew, jednakże nie mniejszych niż rzut korony drzewa na podłoże.
Wnosimy również o ustalenie zakazów obowiązujących wokół pomników przyrody oraz o objęcie ich nadzorem przez Burmistrza Miasta Oleśnicy.
UZASADNIENIEUstawa z dnia 16 kwietnia 2004 r. o ochronie przyrody (Dz. U. z 2015 poz. 1651) w art. 6 ust. 1 pkt. 6 wśród form ochrony indywidualnej wymienia pomniki przyrody. Zgodnie z definicją ujętą w art. 40 ust. 1 ustawy są to „pojedyncze twory przyrody żywej i nieożywionej lub ich skupiska
o szczególnej wartości przyrodniczej, naukowej, kulturowej, historycznej lub krajobrazowej oraz odznaczające się indywidualnymi cechami, wyróżniającymi je wśród innych tworów, okazałych rozmiarów drzewa, krzewy gatunków rodzimych lub obcych, źródła, wodospady, wywierzyska, skałki, jary, głazy narzutowe oraz jaskinie.” Ustanowienie pomnika przyrody następuje w drodze uchwały rady gminy, na zasadach określonych w art. 44 ustawy. Pomniki przyrody uwzględnia się
w miejscowym planie zagospodarowania przestrzennego i uwidacznia w ewidencji gruntów.
Obecnie w Oleśnicy chronionych jest pięć drzew: trzy dęby szypułkowe i dwa buki zwyczajne. Proponuje się objęcie ochroną 26 drzew lub ich grup, w tym celu wymagana jest jednak ponowna inwentaryzacja. W 2012 r. stowarzyszenie Dla Oleśnicy wnioskowało o objęcie ochroną łącznie 31 drzew. Niniejszy wniosek uzupełnia działania dotychczas podjęte a zmierzające do ochrony środowiska naturalnego w na terenie miasta.
W Oleśnicy (województwo dolnośląskie) przy skrzyżowaniu ulicy Spacerowej z ulicą Wojska Polskiego rośnie, zasługująca na szczególną ochronę, grupa okazałych drzew, z których część osiągnęła tzw. pomnikowe rozmiary 1 .
Drzewa znajdują się na działkach geodezyjnych: nr 3/5, 5/13 i na zachodniej części działki 5/14, arkusz mapy Oleśnica 023, obręb Oleśnica. Działka nr 3/5 stanowi własność gminy Miasto Oleśnica, natomiast działki nr 5/13 i 5/14 – własność Powiatu Oleśnickiego w trwałym zarządzie Zespołu Szkół Ponadgimnazjalnych im. M. Skłodowskiej-Curie w Oleśnicy.
Wykaz drzew wraz z dokładną lokalizacją stanowi załącznik nr 1; mapa stanowi załącznik nr 2; zbiór fotografii skupiska drzew i pojedynczych egzemplarzy– załącznik nr 3.
Do ochrony pomnikowej zakwalifikowano powyżej wymienione drzewa. Jednak ze względów na wartości przyrodnicze (korytarz ekologiczny), krajobrazowe (estetyczne) i kulturowe (historyczne) oraz dla przyszłej pełnej rewaloryzacji tych terenów zielonych (parku) należy zachować pozostałe drzewa rosnące na tych działkach a obecnie posiadające mniejsze rozmiary.
Proponowana nazwa dla tego skupiska drzew to Stary Park Teatralny a dębowi szypułkowemu
o obwodzie liczącym 430 cm (położenie: współrzędne GPS nr 875: N51 12.815 E17 22.991) proponujemy nadać nazwę Dąb Jegrów . Uzasadnieniem dla wybranych nazw jest historia miejsca, na jakim się znajdują.
1. Walory historyczne
Starodrzew otacza teren, na którym do 1945 r. znajdowały się Oleśnickie Sale Miejskie (Oelsner Stadtsale), odpowiednik współczesnego teatru, sali zgromadzeń i domu kultury a także siedziba restauracji Elysium 2 . Gmach ten był otoczony parkiem o pow. 9600 m2 i nosił nazwę Ogrody Elysium.
Teren, który obecnie ma charakter skweru, do 1945 r. nosił nazwę Placu Jegrów; wcześniej był to Plac Kasztanowy (dane z 1899 r.) i dziecięcy plac zabaw (dane z 1882 r.). Otoczony był przez dawne budynki wojskowe: koszary wojskowe 6 Batalionu Strzelców (Jegrów) i kasyno oficerskie (budynek istnieje do dziś). Na tym terenie znajdował się także pomnik jegrów 3 , po którym został tylko pamiątkowy kamień.
W 1945 r. budynek teatru został zniszczony a następnie rozebrany; od tego czasu teren ten pozostaje niezabudowany i nie ma nazwy. Pozostał na nim pamiątkowy kamień oraz drzewa – świadkowie historii.
Dąb Jegrów wraz z kamieniem pomnikowym może stanowić istotny punkt na szlaku drzew pomników – świadków historii (jest to projekt stowarzyszenia Dla Oleśnicy z 2012 r., który dotychczas nie został wdrożony).
Kamień pomnikowy mógłby zostać wykorzystany dla celów informacyjnych (obecnie stale dewastowany, niszczeje). Tablica powinna zawierać dane o historii Oleśnicy jako miasta garnizonowego 4 i prezentować liczne związki z formacjami wojskowymi z różnych epok. Stanowisko pod Dębem Jegrów może wyznaczać początek szlaku turystycznego nazwanego np. „garnizonowym” (może to być szlak rowerowy), wiodącego od dawnego kasyna oficerskiego przy ul. Spacerowej – obok cmentarza wojskowego z czasów II wojny św. - do kompleksu koszar przy ul. Wojska Polskiego, następnie do budynków koszar przy ul. Wileńskiej aby potem trafić do budynku dawnych koszar dragonów i kończyć się pod Dębem Dragonów.
To przyczynek do konsolidacji miłośników historii, przyrody i militariów w Oleśnicy.
Uznanie Starego Parku Teatralnego i Dębu Jegrów za pomniki przyrody jest istotne dla promocji miasta jako miasta dbającego o swoją historię i zieleń.
2. Walory przyrodnicze
Drzewa wymienione w wykazie w zdecydowanej większości osiągnęły już pomnikowe rozmiary.
Na szczególna uwagę zasługuje Dąb Jegrów, który dominuje wśród tej grupy drzew a którego wiek, sadząc po zachowanych fotografiach, można ocenić jako co najmniej stuletni. Jest to zdrowy okaz, który może przetrwać następnych kilkaset lat.
Skupisko drzew jest urozmaicone pod względem gatunkowym; zawiera gatunki rodzime i obce. Są to:
- dęby: szypułkowe (3), czerwone (2);
- lipy: drobnolistne (5), szerokolistne (2);
- klony: polny (1), zwyczajny (1), jawor (6);
- topole białe (3)
- jesion wyniosły (1),
- buki zwyczajne (2),
- żywotniki zachodnie (8),
- głogi jednoszyjkowe (3),
- robinie akacjowe (5).
Drzewa te są naturalnym przedłużeniem korytarza ekologicznego wyznaczanego przez dolinę rzeki Oleśnica. Im większe i okazalsze, tym istotniejsze są ich walory przyrodnicze.
Obecność drzew pozytywnie wpływa na samopoczucie, stwarza przyjazne warunki do wypoczynku, stanowi skuteczną barierę przed hałasem i skrajnymi temperaturami – zarówno latem jak i w okresie zimowym, co ma znaczenie w przypadku ul. Spacerowej, która – jak nazwa wskazuje – powinna nadal mieć charakter spacerowy.
Na terenie zurbanizowanym, szczególnie – tak jak to ma miejsce w tym przypadku
- w bezpośrednim sąsiedztwie największego węzła komunikacyjnego w mieście, bujna roślinność ma niebagatelny wpływ na zdrowie. Drzewa, które rosną w dużych skupiskach, pełnią rolę naturalnych filtrów zanieczyszczonego powietrza i wytwarzają korzystny dla ludzi mikroklimat. Pochłaniają
i neutralizują wszelkie pyły, toksyny i metale ciężkie, a produkują tlen. Jedno drzewo liściaste wytwarza w ciągu godziny 1200 litrów tlenu, podczas gdy człowiek w tym samym czasie zużywa 30 litrów.
Drzewa są także źródłem ujemnie naładowanych cząstek powietrza, które neutralizują niekorzystne dla ludzi jony dodatnie, emitowane m.in. przez spaliny. Im więcej cząsteczek dodatnich
w otoczeniu, tym gorzej się czujemy: jesteśmy bardziej zmęczeni oraz bardziej podatni na choroby.
I odwrotnie - obecność jonów ujemnych świetnie wpływa na nasze samopoczucie. Powietrze świetnie jonizują m.in. lipy, dlatego też warto zadbać o zachowanie szpaleru lip wzdłuż ulicy Spacerowej
a ponadto wzbogacić ten teren o jałowce, brzozy i sosny.
Drzewa mają jeszcze jedną właściwość - wydzielają lotne substancje, tzw. fitoncydy, które odpowiadają za ich odporność oraz chronią je przed chorobotwórczymi mikroorganizmami. Fitoncydy oczyszczają układ oddechowy ludzi z mikrobów i w ten sposób zapobiegają infekcjom oraz wzmacniają układ odpornościowy.
3. Walory krajobrazowe
Ocena walorów krajobrazowych pozostaje w ścisłym związku z funkcjami omawianego terenu.
Ulica Spacerowa stanowiła pierwotnie ścieżkę do pobliskiej wsi, natomiast prawdopodobnie wraz z utworzeniem kompleksu rekreacyjnego nad stawami stała się ulicą i zyskała nazwę Promenade. Być może to wówczas nasadzono wzdłuż tej alei szpaler lip , które stanowią jej ozdobę do dziś i decydują o rekreacyjnym, spacerowym charakterze.
Wyróżnia się aleja żywotników i głogów rosnąca przy ul. Wojska Polskiego a prowadząca w głąb terenu, do parku. Są to ozdobne nasadzenia, ślad po dawnym budynku teatru. Stanowi ona granicę oddzielającą skwer od terenu, który można przeznaczyć na zabudowę. Żywotniki i głogi nadal mogą stanowić ozdobę tego terenu.
Dąb Jegrów wraz z innymi otaczającymi go dębami oddzielają trawiasty skwer od części zadrzewionej i stanowią o urodzie tego miejsca. Jego okazałe rozmiary i centralne położenie predestynują go do uznania za samodzielny pomnik przyrody.
Szpaler akacji, okazały żywotnik, topola biała i inne drzewa w głębi terenu stanowią obecnie o parkowym, spacerowym charakterze ulicy Spacerowej.
4. Walory kulturowe
a. Zieleń wysoka na omawianym obszarze pełni funkcje zieleni izolacyjnej.
Nieruchomości sąsiednie wchodzące w skład obszaru analizowanego pełnią obecnie funkcje:
Jest to obszar cichy i spokojny. Usługi nie mają charakteru dominującego - budynki otoczone zielenią nie wyróżniają się spośród zabudowy mieszkaniowej jednorodzinnej. Jak dotychczas – usługi te nie są uciążliwe dla najbliższego otoczenia. Zachowana jest kontynuacja funkcji. Obszar ten ma charakter podmiejski .
Dalej położone nieruchomości pełnią funkcje:
Jest to obszar głośny i ruchliwy. Dominuje funkcja ruchu przelotowego o dużym natężeniu, z czym wiąże się hałas i spaliny. Funkcje nieruchomości współgrają ze sobą. Obszar ten ma charakter śródmiejski.
Granicę pomiędzy obydwoma obszarami stanowi ul. Wojska Polskiego. Po obu jej stronach znajdują się tereny zielone.
Skupisko drzew przy ul. Spacerowej oddziela ruchliwe i głośne śródmieście od mieszkalno-wypoczynkowego osiedla Nad stawami – pełni zatem funkcję zieleni izolacyjnej i jako takie zapewnia kontynuację funkcji pełnionych przez skwery wokół Pl. Staszica.
b. Utrzymanie zieleni parkowej jest zgodne z częścią tekstową studium uwarunkowań i kierunków zagospodarowania przestrzennego miasta Oleśnicy.
W zakresie dotyczącym kierunków ochrony wartości i zasobów środowiska przyrodniczego planowane jest tworzenie nowych terenów zieleni i rewitalizacja starych (o czym wspomina się na str. 72 a dokładnie opisuje na str. 81 i nast. zmiany studium z 2007 r.).
Autorzy studium omawiając obszary wskazane do objęcia ochroną (na str. 85) postulują: „Należy połączyć korytarz ekologiczny doliny rzecznej z płatami zieleni leżącymi na terenie miasta poza doliną - z parkami, lasami, zieleńcami, cmentarzami, zielenią osiedlową.” Dalsze postulaty to: „Zwiększanie powierzchni obszarów zieleni, szczególnie zieleni wysokiej - we wszystkich jej kategoriach - parkach, zieleni osiedlowej, lasach, zieleni wzdłuż dróg, terenach przemysłowych, itp. Zwiększanie nasycenia zielenią już istniejących obszarów (poza lasami) poprzez dosadzenie dodatkowych drzew, krzewów, roślinności okrywowej, zielnej, traw, poprzez pozostawienie części odnowień naturalnych (drzew - samosiejek), odrostów.”
Nigdzie nie wspomina się o likwidacji terenów zielonych.
Parki, skwery i zieleń publiczna, czyli w ogólności tereny zieleni podlegają ochronie zgodnie z art. 127 ustawy z dnia 27 kwietnia 2001 r.– Prawo ochrony środowiska 5 . W oparciu o postulaty opisane na str. 85 części tekstowej zmiany studium z 2007 r. omawiany teren zieleni – dawniej będący parkiem i skwerem – należy uznać za obszar wskazany do objęcia ochroną.
Uznanie Starego Parku Teatralnego za pomnik przyrody pozostaje w zgodzie z kierunkami wyznaczonymi w obowiązującym studium.
c. Zachowanie zieleni wysokiej na tym terenie jest zgodne z interesem publicznym.
Skupisko drzew na omawianym terenie zapewni realizację wymagań społeczno-gospodarczych, wynikających z kierunków rozwoju miasta, do jakich należy m.in. renowacja terenów zielonych na terenie całego miasta i odtworzenie kompleksu wypoczynkowego w Parku Nad Stawami. (Oleśnica ma szanse rozwoju jako miejsce weekendowego wypoczynku.)
Terenów zieleni w Oleśnicy jest za mało i w interesie ogółu jest ich zachowanie i wzbogacanie. Omawiany teren stanowi naturalny początek głównej promenady spacerowej prowadzącej do parku Nad stawami i już obecnie jest wykorzystywany jako teren rekreacyjno – wypoczynkowy:
d. Zachowanie starodrzewu zapewni realizację wymagań środowiskowych tj. ochrony mieszkańców pobliskiego osiedla oraz użytkowników parku np. przed odpadami i innymi zanieczyszczeniami, spalinami oraz hałasem.
Plan gospodarki nieskoemisyjnej 6 z 2015 r. wśród słabych stron miasta wymienia zanieczyszczenie powietrza pochodzące z transportu i dalszy rozwój zabudowy rozproszonej w peryferiach miasta, skutkujący wzrostem natężenia transportu w obrębie miasta. Stary Park Teatralny znajduje się w bezpośrednim sąsiedztwie największego węzła komunikacyjnego w mieście – Pl. Staszica a zatem odnosi się to wprost do tego terenu. Transport drogowy odpowiada za ponad 40% emisji CO2. 7
Szansą dla miasta jest rosnąca świadomość ekologiczna społeczeństwa i wzrost wymagań społeczności lokalnej dotyczącej stanu środowiska 8 , zauważalny jest jednak niski poziom tej świadomości w odniesieniu do zanieczyszczeń powietrza 9 . Mieszkańcy pobliskiego osiedla, mając świadomość zagrożeń, występowali w sprawie zachowania zieleni na tym terenie w roku 2007 i w roku 2012. Ich oczekiwania zostały spełnione w niewielkim stopniu a uchwalony w 2012 r. plan miejscowy przewiduje zabudowę likwidującą szpaler lip wzdłuż ul. Spacerowej oraz aleję żywotników i głogów; stawia też pod znakiem zapytania dalszy byt Dębu Jegrów oraz otaczającego go drzewostanu.
Naturalnym procesem, który ma znaczenie dla bilansu gazów cieplarnianych z obszaru miasta, jest pochłanianie gazów cieplarnianych przez roślinność w fazie wzrostu. Na terenie miasta Oleśnica na system pochłaniania emisji składają się lasy i urządzone oraz nieurządzone tereny zieleni, zwłaszcza wysokiej. 10 Mając to na uwadze autorzy planu proponują m.in. następujące działania:
- zwiększanie udziału powierzchni lasów na obszarze miasta (min. 10% udziału terenów leśnych);
- zwiększanie powierzchni terenów zielonych (szczególnie parków, alei i innych form zieleni uwzględniających drzewa). 11
Wniosek o objęcie ochroną Starego Parku Teatralnego i Dębu Jegrów pozostaje w zgodzie z działaniami planowanymi w Planie gospodarki niskoemisyjnej.
Z całą stanowczością stwierdzamy, że wykazane drzewa w pełni zasługują na ochronę ze względów przyrodniczych oraz historycznych i wnosimy o uznanie ich za pomniki przyrody.
Uznajemy za niezbędne wyznaczenie 5-10 metrowych stref ochronnych (otuliny) wokół pomników (nie mniejszych jednak niż rzut korony drzewa na podłoże), w których nie mogą być prowadzone żadne inwestycje powodujące zmianę stosunków wodnych i wzrost zanieczyszczeń.
Małgorzata Lipska |
Dariusz Tarnawski |
1 Trzeba zaznaczyć, że nie ma czegoś takiego jak minimalne wymiary drzew pomnikowych. To co funkcjonuje można traktować jako wskazówkę, że drzewo o takich wymiarach powinno zostać objęte ochroną, ale nic więcej. Minimalne wymiary nie są zapisane w żadnym akcie prawnym. Podstawą do uznania drzewa za pomnik mogą być względy przyrodnicze, historyczne, kulturowe, estetyczne itp., odpowiednio uzasadnione. Zwyczajowo przyjęte jest, że wymiary (obwód pnia na wysokości 130 cm) są tu najważniejsze. Często stosuje się wielkości obwodów podane przez Rucińskiego (1998).
2 Więcej na http://olesnica.org/sale_miejskie.htm
3 http://olesnica.org/Pamiatkowy_kamien_strzelcow.htm
4 Więcej o historii wojska w Oleśnicy: http://olesnica.org/Wojsko_w_Olesnicy.htm
5 Dz. U. z 2013 r, poz. 1232 z późn. zm.
6 Dokument stanowi załącznik do projektu uchwały Rady Miasta Oleśnicy, jaka została przewidziana w porządku obrad na sesji w dniu 30 października 2015 r.
7 J.w. str. 74.
8 J.w. str. 64-65.
9 J.w. str. 72.
10 J.w. str. 69.
11 J.w. str. 82.
W załączeniu:
=============================
Załącznik nr 1
Wykaz drzew wraz z dokładną lokalizacją
1. Dąb szypułkowy Quercus robur - współrzędne GPS nr 875: N51 12.815 E17 22.991, obwód 430 cm, - fot. 1.
2. Topola biała Populus alba - współrzędne GPS nr 839: N51 12.820 E17 22.998, obwód 270 cm, - fot. 2.
Topola biała Populus alba - współrzędne GPS nr 839: N51 12.820 E17 22.998, obwód 180 cm, - fot. 2. (w pobliżu też kilku innych drzew tego gatunku o mniejszych obwodach)
3. Lipa drobnolistna Tilia cordata - współrzędne GPS nr 840: N51 12.811 E17 23.002, obwód 225 cm, - fot. 3.
4. Dąb czerwony Quercus rubra - współrzędne GPS nr 841: N51 12.812 E17 22.995, obwód 220 cm, - fot. 4.
5. Dąb czerwony Quercus rubra - współrzędne GPS nr 842: N51 12.812 E17 22.983, obwód 240 cm, - fot. 5.
6. Lipa szerokolistna Tilia platyphyllos - współrzędne GPS nr 843: N51 12.811 E17 22.972, obwód 175 cm, - fot. 6.
7. Dąb szypułkowy Quercus robur - współrzędne GPS nr 845: N51 12.809 E17 22.969, obwód 210 cm, - fot. 7.
8. Lipa szerokolistna Tilia platyphyllos - współrzędne GPS nr 846: N51 12.807 E17 22.976, obwód 210 cm, - fot. 8.
9. Lipa drobnolistna Tilia cordata - współrzędne GPS nr 847: N51 12.799 E17 22.984, obwód 265 cm, - fot. 9.
10. Lipa drobnolistna Tilia cordata - współrzędne GPS nr 848: N51 12.796 E17 22.980, obwód 200 cm, - fot. 10.
11. Lipa drobnolistna Tilia cordata - współrzędne GPS nr 849: N51 12.795 E17 22.975, obwód 140 cm, - fot. 11.
12. Lipa szerokolistna Tilia platyphyllos - współrzędne GPS nr 850: N51 12.790 E17 22.979, obwód 280 cm, - fot. 12.
13. Żywotnik zachodni Thuja occidentalis - współrzędne GPS nr 851: N51 12.790 E17 23.001, obwód 140 cm, - fot. 13. (w rzędzie też kilku innych drzew tego gatunku o mniejszych obwodach)
14. Głóg jednoszyjkowy Crataegus monogyna - współrzędne GPS nr 852: N51 12.789 E17 23.009, obwód 140 cm, - fot. 14.
15. Głóg jednoszyjkowy Crataegus monogyna - współrzędne GPS nr 853: N51 12.795 E17 23.009, obwód 140 cm, - fot. 14.
16. Żywotnik zachodni Thuja occidentalis - współrzędne GPS nr 854: N51 12.830 E17 23.003, obwód 180 cm, - fot. 15. (w pobliżu dwa drzewa o mniejszych obwodach: jesion wyniosły Fraxinus excelsior i topola biała Populus alba )
17. Robinia akacjowa Robinia pseudacacia - współrzędne GPS nr 855: N51 12.835 E17 23.005, obwód 210 cm, - fot. 16.
18. Robinia akacjowa Robinia pseudacacia - współrzędne GPS nr 857: N51 12.831 E17 22.993, obwód 210 cm, - fot. 17.
19. Robinia akacjowa Robinia pseudacacia - współrzędne GPS nr 858: N51 12.832 E17 22.989 , obwód 230 cm, - fot. 18.
20. Robinia akacjowa Robinia pseudacacia - współrzędne GPS nr 859: N51 12.829 E17 22.976, obwód 205 cm, - fot. 19.
21. Klon jawor Acer pseudoplatanus - współrzędne GPS nr 860: N51 12.827 E17 22.974, obwód 140 cm, - fot. 20.
22. Robinia akacjowa Robinia pseudacacia - współrzędne GPS nr 861: N51 12.827 E17 22.976, obwód 210 cm, - fot. 21.
23. Klon jawor Acer pseudoplatanus - współrzędne GPS nr 862: N51 12.823 E17 22.976, obwód 130 cm, - fot. 22.
24. Lipa drobnolistna Tilia cordata - współrzędne GPS nr 864: N51 12.833 E17 23.062, obwód 230 cm, - fot. 23.
25. Buk zwyczajny Fagus silvatica - współrzędne GPS nr 865: N51 12.835 E17 23.058, obwód 310 cm, - fot. 24.
26. Buk zwyczajny Fagus silvatica - współrzędne GPS nr 866: N51 12.833 E17 23.045, obwód 250 cm, - fot. 25.
27. Dąb szypułkowy Quercus robur - współrzędne GPS nr 867: N51 12.829 E17 23.042, obwód 300 cm, - fot. 26.
28. Klon polny Acer campestre - współrzędne GPS nr 868: N51 12.834 E17 23.026, obwód 240 cm, - fot. 27.
29. Klon jawor Acer pseudoplatanus - współrzędne GPS nr 869: N51 12.834 E17 23.029, obwód 160 cm, - fot. 27.
30. Klon jawor Acer pseudoplatanus - współrzędne GPS nr 870: N51 12.837 E17 23.032, obwód 180 cm, - fot. 28.
31. Klon jawor Acer pseudoplatanus - współrzędne GPS nr 871: N51 12.842 E17 23.047, dwa pnie: 1) obwód 170 cm, 2) obwód 150 - fot. 29.
32. Klon jawor Acer pseudoplatanus - współrzędne GPS nr 872: N51 12.845 E17 23.050, obwód 210 cm, - fot. 30.
33. Klon zwyczajny Acer platanoides - współrzędne GPS nr 873: N51 12.832 E17 22.977, obwód 130 cm, - fot. 31.
===================================
Załącznik nr 2
Mapy
==================================
Załącznik nr 3
Zbiór fotografii
(numery zdjęć odpowiadają numerom drzew w wykazie np. 8/1 – dąb szypułkowy zw. Dębem Jegrów)
===============================
Załącznik nr 4
Zakazy
W stosunku do pomników przyrody i w ich najbliższym otoczeniu są wprowadzane zakazy , przewidziane w art. 45 ust. 1 ustawy o ochronie przyrody (Dz. U. z 2015 poz. 1651):
1) niszczenia, uszkadzania lub przekształcania obiektu lub obszaru;
2) wykonywania prac ziemnych trwale zniekształcających rzeźbę terenu,
3) uszkadzania i zanieczyszczania gleby;
4) dokonywania zmian stosunków wodnych, jeżeli zmiany te nie służą ochronie przyrody albo racjonalnej gospodarce rolnej, leśnej lub wodnej;
5) zmiany sposobu użytkowania ziemi;
6) wydobywania do celów gospodarczych skał, w tym torfu oraz skamieniałości, w tym kopalnych szczątków roślin i zwierząt, a także minerałów;
7) umyślnego zabijania dziko występujących zwierząt, niszczenia nor, legowisk zwierzęcych, z wyjątkiem wykonywania czynności związanych z racjonalną gospodarką rolną i łowiecką;
8) umieszczania tablic reklamowych.
Zgodnie z z art. 45 ust. 2 ustawy, zakazy, o których mowa w art. 45 ust. 1 ustawy, nie dotyczą:
1) prac wykonywanych na potrzeby ochrony przyrody po uzgodnieniu z Radą Miasta;
2) realizacji inwestycji celu publicznego po uzgodnieniu z Radą Miasta;
3) zadań z zakresu obronności kraju w przypadku zagrożenia bezpieczeństwa państwa;
4) likwidowania nagłych zagrożeń bezpieczeństwa powszechnego i prowadzenia akcji ratunkowych.
===================================
Załącznik nr 5
Projekt z dnia 29 października 2015 r.
Uchwała Rady Miasta Oleśnicy
nr ….........
z dnia............
w sprawie ustanowienia pomników przyrody
Na podstawie art. 7 ust. 1 pkt. 1 i art. 18 ust. 2 pkt. 15 ustawy z dnia 8 marca 1990 r. o samorządzie gminnym (tj. Dz. U. z 2015 r. poz. 1515) oraz art. 44 ust. 1, 2 i art. 45 ustawy z dnia 16 kwietnia 2004 r. o ochronie przyrody (Dz. U. z 2015 poz. 1651), uchwala się, co następuje:
§ 1
Ustanawia się pomnikiem przyrody skupisko drzew rosnących w Oleśnicy w pobliżu ulicy Spacerowej (województwo dolnośląskie) na działkach geodezyjnych: nr 3/5, 5/13 i na zachodniej części działki 5/14, arkusz mapy 023, obręb Oleśnica, pod nazwą Stary Park Teatralny.
Ustanawia się pomnikiem przyrody dąb szypułkowy Quercus robur o obwodzie 430 cm, którego położenie określają współrzędne GPS (nr 875): N51 12.815 E17 22.991, pod nazwą Dąb Jegrów .
Wykaz drzew, o których mowa w ust.1, wraz ze wskazaniem współrzędnych lokalizacji określa załącznik nr 1 do niniejszej uchwały.
Położenie drzew, o których mowa w ust. 1 i 2, określają mapy - załącznik nr 2 do niniejszej uchwały.
§ 2
Ustanowienie niniejszych drzew pomnikami przyrody ma na celu ochronę tworów przyrody ożywionej, charakteryzujących się wyjątkowymi walorami krajobrazowymi, historycznymi, przyrodniczymi i kulturowymi na obszarze miasta Oleśnicy.
§ 3
1. W stosunku do pomników przyrody, o których mowa w § 1, wprowadza się następujące zakazy:
niszczenia, uszkadzania lub przekształcania obiektu;
wykonywania prac ziemnych trwale zniekształcających rzeźbę terenu,
uszkadzania i zanieczyszczania gleby;
dokonywania zmian stosunków wodnych, jeżeli zmiany te nie służą ochronie przyrody albo racjonalnej gospodarce rolnej, leśnej lub wodnej;
zmiany sposobu użytkowania ziemi;
wydobywania do celów gospodarczych skał, w tym torfu oraz skamieniałości, w tym kopalnych szczątków roślin i zwierząt, a także minerałów;
umyślnego zabijania dziko występujących zwierząt, niszczenia nor, legowisk zwierzęcych, z wyjątkiem wykonywania czynności związanych z racjonalną gospodarką rolną i łowiecką;
umieszczania tablic reklamowych.
2. Zakazy, o których mowa w ust. 1, nie dotyczą:
1) prac wykonywanych na potrzeby ochrony przyrody po uzgodnieniu z Radą Miasta Oleśnicy;
2) realizacji inwestycji celu publicznego po uzgodnieniu z Radą Miasta Oleśnicy;
3) zadań z zakresu obronności kraju w przypadku zagrożenia bezpieczeństwa państwa;
4) likwidowania nagłych zagrożeń bezpieczeństwa powszechnego i prowadzenia akcji ratowniczych.
§ 4
W stosunku do pomników przyrody, o których mowa w § 1, wyznacza się strefę ochronną (otulinę) o szerokości od 5 do 10 m, nie mniejszą niż rzut korony danego drzewa na podłoże.
§ 5
Nadzór nad pomnikami przyrody sprawuje Burmistrz Miasta Oleśnicy.
§ 6
Wykonanie uchwały powierza się Burmistrzowi Miasta Oleśnicy.
§ 7
Uchwała wchodzi w życie po upływie 14 dni od dnia ogłoszenia w Dzienniku Urzędowym Województwa Dolnośląskiego.
Sporządził/a Zaopiniował/a Zatwierdził/a
Małgorzata Lipska