3. Łupinowa basteja zachodnia (w pobliżu zamku)

Basteję dostawiono do odcinka pojedynczego muru obronnego pomiędzy ówczesną Bramą Trzebnicką, a fosą zamku oleśnickiego. Była to basteja łupinowa - zbudowana na planie pólkola, otwarta od strony miasta. Miała 2-3 stropy strzeleckie, które obsadzali członkowie wyznaczonego cechu lub bractwa kurkowego.

Basteja zachodnia.
fot. Jacek Nienałtowski
Widok z boku z częścią muru, który wcześniej sięgał fosy przy zamku
Widać łupinę dostawioną do muru, w którym usunięto cegły, aby był dostęp do stropów strzeleckich

Inicjatorem ich budowy był książę Karol I Podiebrad - ówczesny władca księstwa oleśnickiego. Przyczyną zaś obawa przed wojskami tureckimi (w 1529 r. stali pod bramami Wiednia). Wzorem mogły być basteje we Wrocławiu i Ziębicach. Książę Karol I początkowo budował basteje w Ziębicach (wg projektu B. Rejta). Basteje ziębickie [1], [2], [3] powstawały w latach 1522-1532 (dziękuję Panu Krzysztofowi Tomaszewskiemu z Ziębic za wykonanie i przysłanie zdjęć bastei). Wtedy też prawdopodobnie rozpoczęto prace przy umacnianiu obwarowań oleśnickich. Prace nad umocnieniami kontynuowali Jan i Karol II Podiebradowie.

W roku 1634 r. i potem w 1648 r. na rozkaz szwedzkiego gen. A. Wittenberga (znany później z oblężenia Częstochowy w trakcie "potopu szwedzkiego") rozebrano górną partię bastei z pomostem i stanowiskami strzeleckimi. W 2 połowie. XIX w. rozebrano zapewne dolne partie korony przyległych murów kurtynowych, a spód bastei zagruzowano. Zabezpieczenie korony murów wykonano w 1959 r., poprawiając je w 1972 r.[2].

Basteja znajduje się w południowo-zachodniej części fortyfikacji. Dostępna jest od ul. Wałowej, na szczycie stoku o przewyższeniu paru metrów ponad poziomem jezdni. Półcylindryczna łupina o grubości murów średnio ok. 145 cm dostawiona jest (bez wiązania styków) do odcinka muru kurtynowego. Mury bastej wykonane są z cegły o wym. 9-10/11-13/25-27 cm. Wysokość bastei wynosi obecnie ok. 5 m (wcześniej ponad 8-10 m). Sklepień i stropów brak, spód parteru jest zagruzowany. Korona muru bastei pokryta jest współcześnie kapą ceglaną o nachyleniu 3-5 % na zaprawie cementowej. Od strony północnej fragment kurtyny i bastei wzmacnia niska, masywna przypora dostawiona wtórnie na podmurówce kamiennej [2].

Dwie kule armatnie umiejscowione w murze, obok bastei zachodniej od wewnątrz muru. Foto. Jacek Nienałtowski

Literatura:
1. Przyłęcki M. Mury obronne miast Dolnego Śląska. Wrocław 1966
2. Przyłęcki M. Cykl artykułów w Panoramie Oleśnickiej nr 37, 39, 41, 44, 46 z 1994
3. Przyłęcki M. Najcenniejsze zabytki Oleśnicy. Zapiski oleśnickie nr 2. 1995


Od autora Lokacja miasta Oleśnica piastowska Oleśnica Podiebradów Oleśnica Wirtembergów
Oleśnica za Welfów
Oleśnica po 1885 r. Zamek oleśnicki Kościół zamkowy Pomniki Inne zabytki
Fortyfikacje Herb Oleśnicy Herby księstw Drukarnie Numizmaty Książęce krypty
Kary - pręgierz i szubienica Wojsko w Oleśnicy Walki w 1945 roku Renowacje zabytków
Biografie znanych osób Zasłużeni dla Oleśnicy Artyści oleśniccy Autorzy Rysowali Oleśnicę
Fotograficy Wspomnienia osadników Mapy Co pod ziemią? Landsmannschaft Oels
Wydawnictwa oleśnickie Recenzje Bibliografia Linki Zauważyli nas Interpelacje radnych
Alte Postkarten - widokówki Fotografie miastaRysunki Odeszli Opisy wybranych miejscowości
CIEKAWOSTKI ZWIEDZANIE MIASTA Z LAPTOPEM, TABLETEM ....
NOWOŚCI