Epitafium von Uthmann`ów w Jaksonowicach

Na byłym cmentarzu przykościelnym w Jaksonowicach znajduje się pomnik nagrobny, a może epitafium. Jeszcze niedawno pisano o nim jako grobie oficera niemieckiego z okresu I Wojny Światowej. Czas zatarł na nim inskrypcje, które stały się nieczytelne i dlatego nie wiadomo komu ten krzyż jest poświęcony. Nie wiadomo czy był to typowy grób kryjący zmarłą osobę, czy tylko epitafium poświęcone zmarłym. Temu miał się przyjrzeć oleśnicki konserwator zabytków Wiesław Piechówka, przywrócić rzeczywisty stan zabytku z okresu jego wybudowania i odtworzyć inskrypcje.

Otoczenie pomnika w 2006 r. Jeszcze widoczny inny nagrobek. W tym miejscu istniał cmentarz. Fot. Twajda	Otoczenie pomnika w 2013 r. Już w tym miejscu nie istnieje cmentarz. Zwraca uwagę obudowa grobu, która została dodana później, gdyż przykrywa częściowo inskrypcję. Fot. W. Piechówka	Tak wygląda nagrobek (epitafium) obecnie. Usunięto elementy dodane po powstaniu nagrobka. Stał on na niewielkim wzgórku i zapewne nie kryje dwóch zmarłych, o których mówi inskrypcja. Jest to, jak można sądzić, tylko epitafium. Fot. W. Piechówka

W. Piechówka podczas odtwarzania inskrypcji miał kłopot z jej odczytaniem. Litery były płytko kute i dodatkowo uległy zniekształceniu pod wpływem starzenia materiału i wpływów atmosferycznych. Dlatego wstępnie w istniejące wycięcia wprowadzano farbę, licząc że to pomoże w analizie tekstu. Wiesław Piechówka poprosił mnie, abym sprawdził tekst "na prawdziwość" nazwiska, stopni wojskowych, dat, nazw miejscowości itp. informacji. Jeśli wystąpią różnice - zostaną skorygowane przed zakończeniem renowacji.

Inskrypcja obejmuje nazwiska dwóch osób, które zginęły w trakcie walk w I Wojnie Światowej - generała i poruczniika
o jednobrzmiącym nazwisku. Czyli może to być ojciec i syn. Wg niepotwierdzonych informacji epitafium wykonano w 1923 r.

Swoje "śledztwo" rozpocząłem od generała. Okazało się, że nie istniał żaden generał Ulhmann i nie był on związany z miejscowością Ober Mahau. Taka miejscowość nie była związana z okolicą (dlaczego w Jaksonowicach umieszczono to epitafium?). Również syna nie wymieniano jako porucznika. Dlatego sprawdziłem wykaz strat bojowych żołnierzy z wymienionej na epitafium jednostki. Młody Hans Friedrich służył w Aleksander Reg. Garde Gren. 1. (Kaiser Alexander Garde-Grenadier-Regiment Nr. 1). W spisach strat jednostki widnieje:

Okazuje się, że nazwisko porucznika nie brzmi Ulhmann, a Uthmann. Po zmianie nazwiska generała na Uthmann, pojawia się w przeglądarkach pełne nazwisko generała - Hans Friedrich Paul von Uthmann, a na forum można przeczytać o jego przebiegu służby, odznaczeniach oraz o miejscowości Ober-Mahliau (Kr. Trebnitz), gdzie się urodził i Aniéry w pobliżu Cambrai we Francji, gdzie zginął.

I zaczyna się wszystko zgadzać - gen. Paul v. Uthmann urodził się w obecnych Miłonowicach pow. trzebnicki (Ober-Mahliau Kr. Trebnitz). Przed wojną Miłonowice dzieliły się na górne i dolne. Uthmannowie mieszkali w górnych (Ober-Mahliau) od 1780 r.

W Ober-Mahliau w dworku przy folwarku mieszkali Uthmannowie.
Fragment z mapy nr 4769 Bierzyce

Dworek Uthmannów w Ober-Mahliau. Spalony w 1945 r.
Ze zbioru kolekcjonera, chcącego zachować anonimowość.
Więcej

Uthmannowie byli starym rodem śląskim - epitafia członków rodu (1545, 1581 i 1627 r.) znajdują się w katedrze św. Magdaleny we Wrocławiu. Dwaj inni członkowie rodu byli generałami w XVIII i XIX w. Brat omawianego generała był starostą trzebnickim. Herb Uthmannów pokazano niżej.

Rysunek herbu z herbarza Drosta

Dlatego nie jest dziwne, że obaj Uthmannowie (ojciec i syn) mieli swoje epitafium na cmentarzu przykościelnym w Jaksonowicach, bowiem był on cmentarzem parafialnym dla Miłonowic.

Wnioski

1. Z uzyskanych informacji wynika, że na epitafium należy poprawić nazwisko Ulhmann na Uthmann i 2-3 litery w nazwach.
2. Można sądzić, że pokazany na zdjęciach krzyż jest elementem epitafium. Generał miałby bardziej okazały pomnik nagrobny. Natomiast młodsi oficerowie nie byli transportowani po śmierci do miejsca zamieszkania i syn także nie byłby pochowany w tym miejscu. Chociaż ojciec-generał mógł "załatwić", aby zwłoki syna wysłać do miejsca zamieszkania.

Dodano 30.03.2014r.
Wspólnie z konserwatorem zabytków Wiesławem Piechówką odwiedziłem Jaksonowice. W. Piechówka pracował, a ja robiłem zdjęcia kościoła i otoczenia. Podczas poprawek epitafium dawało się wyczuć palcami i podświetlając latarką kilku-milimetrową kreskę w literze "l" co umożliwiło zamianę jej na "t". Czyli pojawiło się nazwisko Uthmann. Natomiast nie było możliwości zamiany Mahau na Mahiau. Ani Quievy na Aniéry. " "Rgl." to sktót od Regiment czyli powinno być Rgt., ale w literce "l" nie było wyczuwalnego wycięcia, aby dokonać zamiany na "t".

Poprawione nazwisko w epitafium	Pomnik stoi na terenie kościoła i przylega do ogrodzenia byłego przykościelnego cmentarza

Można sądzić, że na wykonanie inskrypcji wpłynął powojenny kryzys finansowy.

O Miłonowicach - www.zawonia.pl/asp/pliki/Wiesci_Soleckie/milonowice.docx

Od autora • Lokacja miasta • Oleśnica piastowska • Oleśnica Podiebradów • Oleśnica Wirtembergów
Oleśnica za Welfów • Oleśnica po 1885 r. • Zamek oleśnicki • Kosciół zamkowy • Pomniki • Inne zabytki
Fortyfikacje • Herb Oleśnicy • Herby księstw • Drukarnie • Numizmaty • Książęce krypty
Kary - pregierz i szubienica • Wojsko w Oleśnicy • Walki w 1945 roku • Renowacje zabytków
Biografie znanych osób • Zasłużeni dla Oleśnicy • Artyści oleśniccy • Autorzy • Rysowali Oleśnicę
Fotograficy • Wspomnienia osadników • Mapy • Co pod ziemią? • Landsmannschaft Oels
Wydawnictwa oleśnickie • Recenzje • Bibliografia • Linki • Zauwazyli nas • Interpelacje radnych
Alte Postkarten - widokówki • Fotografie miasta • Rysunki • Odeszli
Szukam sponsora do wydania ksiażki o zamku oleśnickim
CIEKAWOSTKI • ZWIEDZANIE MIASTA Z LAPTOPEM, TABLETEM ....
NOWOŚCI