Jerzy Andrzej Pyzik
Panorama Oleśnicka nr 8 z 1996 r.

Książęca nekropolia
W latach 1698-1700 wzniesiona została - dobudowana do południowej ściany prezbiterium kościoła Św. Jana Ewangelisty w Oleśnicy - przez księcia Krystiana Ulryka wirtemberskiego - książęca kaplica grobowa. W jej podziemiu w tym samym czasie wybudowano tzw. nową kryptą książęcą. Obok niej pod prezbiterium znajduje się użytkowa od 1513 roku "stara" krypta książęca (i prawdopodobnie wówczas wybudowania). W obydwu kryptach umieszczone są liczne trumny, z których część w sarkofagach z cyny lub srebrzonej miedzi. W starszej z krypt pochowano 28 osób, z tego 23 przedstawicieli książęcego rodu Podiebradów i ich żon, natomiast pięć kolejnych pochówków dotyczy członków książęcego rodu Wirtembergów. Nowsza krypta zawiera wyłącznie pochówki Wirtembergów oraz ich żon. Z tego dwa pochówki wcześniej znajdowały się w starszej krypcie, a jedenaście zostało przeniesionych z Bierutowa. W momencie złożenia do nowszej krypty trumny ze zwłokami jej fundatora księcia Krystiana Ulryka - a miało to miejsce w roku 1704 - łącznie było tam czternaście pochówków.

Stara krypta
Pierwszą pochowaną w starej krypcie była córka księcia Henryka I Magdalena, która zmarła w Oleśnicy l kwietnia 1513 roku. Sądząc z istniejącej w prezbiterium kościoła św. Jana Ewangelisty płyty nagrobnej, pierwszą pochowaną w Oleśnicy przedstawicielką Podiebradów była zmarła w 1498 r. Anna, córka księcia Wiktoryna Podiebrada. Następni pochowani w starszej krypcie to: zmarły 13.01.1515 r. książę Jerzy III, syn Karola I; zmarły 23.07.1543 r. Karol, syn Henryka II; zmarły 31.01.1553 r. Jerzy II - syn Karola I; zmarła 17.06.1556 r. w Twardogórze, pochowana 13.07 Krystyna z Szydłowieckich, żona księcia Jana.

Ich to właśnie sarkofag znajdował się niegdyś w prezbiterium przed głównym ołtarzem, a obecnie jest w kaplicy grobowej, która w swym założeniu miała być mauzoleum rodowym oleśnickich Wirtembergów. Kolejnym pochowanym był, zmarły 28.04.1565 roku, książę Jan Podiebrad. W roku 1569 pochowany został jedyny syn księcia Jana i Krystyny z Szydłowieckich, książę Karol Krzysztof, który zmarł 7 marca. 14.05.1578 roku zmarła w rodowej posiadłości Podiebradów w Czechach w Szternberku księżna Małgorzata Magdalena, córka Karola II, którą w tymże roku pochowano w Oleśnicy. Później pochowano Katarzynę, córkę Henryka II, która zmarła 14 grudnia 1579 roku.

31 marca 1583 zmarła we Wrocławiu księżna Katarzyna, pierwsza żona Karola II, którą 24 kwietnia pochowano w tejże krypcie. Henryka III, brata Karola II, zmarłego 10 kwietnia, złożono do krypty 13 maja 1587 roku. Synów Karola II - Jerzego zmarłego 14.11.1587 pochowano 30 grudnia, natomiast Karola zmarłego 20 maja pochowano 7 czerwca 1590 roku. Kolejny syn Karola II, mianowicie Henryk Wacław I. zmarł w Rzymie 10.10.1591 roku, natomiast zwłoki - po sprowadzeniu ich do Oleśnicy - złożono do krypty 29 maja 1592 roku. Następny syn Karola II, Jerzy Joachim, zmarł 21 czerwca 1598 roku, a zwłoki złożono w krypcie 6 sierpnia. Dopiero 26 kwietnia 1617 roku złożono do krypty zwłoki księcia Karola II, który zmarł 28 stycznia. 9 kwietnia 1630 pochowano zmarłą 1 kwietnia Elżbietę Magdalenę drugą żonę Karola II. 29, względnie 30, października złożono do krypty następujące trzy osoby: księcia Henryka Wacława który zmarł w Zbytowej 21.08.1639 r., martwo urodzonego 7.11.1639 r. w Bierutowic pogrobowca po poprzednim księciu; wreszcie pierwszą żonę ostatniego z Podiebradów księcia Karola Fryderyka - Annę Zofię, która zmarła 20 marca 1641 roku. W 1642 złożono do krypty Annę Elżbietę, córkę Henryka Wacława II, która zmarła we Wrocławiu 28 stycznia. Ostatni z Podiebradów książę Karol Fryderyk zmarł w Oleśnicy 31 maja 1647 roku, a więc w przedostatnim roku wojny trzydziestoletniej. Ostatnia z pochowanych w starej krypcie Podiebradów księżna Barbara Małgorzata, córka Karola II, zmarła 21.11.1652 roku. Pochowano ją razem z bratem księciem Karolem Fryderykiem 10 grudnia 1655 roku.

Pięcioro ostatnich z pochowanych w starej krypcie - jak już wspomniałem - to przedstawiciele Wirtembergów. Kunegundę Juliannę, córkę księcia Sylwiusza, zmarłą 21.03.1655 roku, do krypty złożono 12 kwietnia. Sylwiusz III, syn Sylwiusza, zmarł wkrótce po urodzeniu 8.05.1660, a pochowano go 17 czerwca. Kolejne dziecko księcia Sylwiusza, Anna Zofia, zmarła 13 kwietnia 1661 roku, a pochowano ją 26 października. 1sierpnia 1669 rpochowano najstarszego syna księcia Sylwiusza Nemroda - Karola Ferdynanda, zmarełego w Kassel w 1668 r. w wieku 18 lat. Listę osób pochowanych w starej krypcie zamyka syn księcia Sylwiusza, książę Sylwiusz Fryderyk, który zmarł 3 czerwca 1697. Zwłoki jego złożono 10 czerwca w zakrystii, a 15 maja 1703 roku przeniesiono do krypty.

Nowa krypta
12 maja 1698 roku książę Krystian Ulryk Wirtemberski położył kamień węgielny pod budowę książęcej krypty. Po urządzeniu tej krypty 13 sierpnia 1700 roku złożono w niej trumny ze zwłokami 13 następujących osób:

3. Krystian Ulryk II, który zmarł 21.04.1774 r. 4. Leopold Wiktor, zmarły 30.04.1676 r. 5. Fryderyka Krystyna, zmarła 3.06.1676 r. 6. Eleonora Amoena, zmarła 2.04.1679 r. 7. księżna Anna Elżbieta ur. von Anhalt-Bernburg, pierwsza żona księcia Krystiana Ulryka, zmarła 3.09.1680 r. 8. Teodozja, zmarła 21.09.1680 r. 9. Krystyna Maria, zmarła 24.03.1686 r. 10. Eleonora Jadwiga, zmarła 25.10.1687 r. 11. Ulryka Erdmutha, zmarła 5.09.1690 r. 12. księżna Sybilla Maria, ur. zu Sachsen - Merseburg, druga żona księcia Krystiana Ulryka, zmarła 19.10.1693 r. 13. księżna Zofia Wilhelmina, ur. von Ost - Friesland, trzecia żona księcia Krystiana Ulryka, zmarła 4.04.1698.r.

5 kwietnia 1704 r. zmarł książę Krystian Ulryk Wirtemberski, fundator książęcej kaplicy grobowej oraz nowej krypty. W niedzielę 13 kwietnia, po stosownym kazaniu, około wpół do ósmej wieczorem, złożono tymczasowo książęce zwłoki w sali starej kamery skarbowej w zamku książęcym. W dniu 16 czerwca w książęcej bibliotece umieszczono zwłoki w miedzianej trumnie. Dwa dni później odbyły się z całą okazałością zasadnicze ceremonie pogrzebowe. Około godziny wpół do drugiej po południu wyszedł z zamku kondukt pogrzebowy i przeszedł ulicami miasta. Jego trasa wiodła ulicą Zamkową i Wrocławską (obecną 3 Maja), dalej wokół Rynku i-z powrotem ulicami: Pańską (obecną Sejmową), Zamkową, przez Garncarski Targ (obecnie plac Książąt Śląskich), pod przęsłami krytej galerii łączącej zamek z kościołem św. Jana Ewangelisty i przez, główne wejście do kościoła. Ceremonia ta trwała długo, bowiem do kościoła kondukt dotarł wieczorem. Następnie trumnę ze zwłokami księcia złożono w nowej krypcie książęcej.
W XVIII wieku w nowej krypcie złożono jeszcze kilka pochówków członków książęcej rodziny.

Jerzy Andrzej Pyzik

Od autora • Lokacja miasta • Oleśnica piastowska • Oleśnica Podiebradów • Oleśnica Wirtembergów
Oleśnica za Welfów • Oleśnica po 1885 r. • Zamek oleśnicki • Kościół zamkowy • Pomniki • Inne zabytki
Fortyfikacje • Herb Oleśnicy • Herby księstw • Drukarnie • Numizmaty • Książęce krypty
Kary - pręgierz i szubienica • Wojsko w Oleśnicy • Walki w 1945 roku • Renowacje zabytków
Biografie znanych osób • Zasłużeni dla Oleśnicy • Artyści oleśniccy • Autorzy • Rysowali Oleśnicę
Fotograficy • Wspomnienia osadników • Mapy • Co pod ziemią? • Landsmannschaft Oels
Wydawnictwa oleśnickie • Recenzje • Bibliografia • Linki • Zauważyli nas • Interpelacje radnych
Alte Postkarten - widokówki • Fotografie miasta • Rysunki • Odeszli • Opisy wybranych miejscowości
CIEKAWOSTKI • ZWIEDZANIE MIASTA Z LAPTOPEM, TABLETEM ....
NOWOŚCI