Miodary gmina Dobroszyce
Tekst: Małgorzata Surma
Współpraca: Marek Nienałtowski

Etymologia nazwy miejscowości
Miodary, które do 1945 roku nosiły nazwę Hönigern, pierwszy raz pojawiają się w dokumentach w 1501 roku. Sądząc po nazwie była to najprawdopodobniej jedna z wsi służebnych, mająca na celu zaopatrywanie dworu książęcego w Oleśnicy. Cytując książkę Społeczeństwo polskie od X do XX wieku : „[...] nazwy ludzi służebnych uwieczniły się jako używane do dziś nazwy wsi, w których ongiś mieszkali” można uznać, że zajęciem pierwszych mieszkańców Miodar było pozyskiwanie miodu dla dworu książęcego. Jako, że funkcje ludności służebnej były dziedziczne, wytwarzanie miodu było przekazywane z ojca na syna, stało się więc tradycyjnym zajęciem tutejszych mieszkańców. Jednak nie wiadomo, czy mieszkańcy Miodar zajmowali się bartnictwem czy pszczelarstwem, gdyż nazwa Miodary tego już nie sugeruje (w przeciwieństwie do np. nazwy Bartodzieje, gdzie mieszkańcy trudnili się bartnictwem). Jednak biorąc pod uwagę, że w średniowieczu dużo bardziej rozpowszechnione było bartnictwo oraz że Miodary otaczają lasy można wyjść z założeniem, że wiodło tu prym właśnie to zajęcie.

Zwiazek z Brzezinką
Historia Miodar jest ściśle powiązana z historią oddalonej o 2 km Brzezinki. Pierwszym właścicielem, o którym mówią źródła, był Johann von Pritzelwitz. Był on także właścicielem Brzezinki. W późniejszych czasach także inni właściciele łączyli te miejscowości. Od 1729 r. wchodzi w sklad majoratu Brzezinka zarządzanego głównie przez hrabiów Kospoth`ów, właścicieli pięknego pałacu w Brzezince.

Wieś
Zapewne wieś była lokowana na prawie niemieckim przy końcu XV w. Ze względu na wytwarzanie miodu nie była ona nastawiona na produkcję rolną i dlatego nie występowali w niej kmiecie posiadający po kilkanaście hektarów ziemi. W 1875 r. we wsi było 36 zagrodników (posiadali dom i ogród liczący maksymalnie kilka hektarów ziemi - średnio 5,4 ha) i 4 chałupników. Więcej ziemi posiadał sołtys i pleban. Rzemieślnicy: We wsi pracował kowal, murarz i szewc. Istniał sklep i 1-2 zajazdy (restauracje). Ok. 1890 r. pracowała we wsi cegielnia.
1871 - we wsi było 38 budynków mieszkalnych, 68 gospodarstw, 182 mieszkanców, 24 analfabetów; 1876 – 15 koni, 93 sztuki bydla;
1905 – powierzchnia wsi 195,1 ha, 33 domy mieszkalne, 57 gospodarstw, 248 mieszkanców, w tym 271 wyznania ewangelickiego;
1925 – 257 mieszkanców;
1939 – 248 mieszkanców;
2012 - 109 mieszkańców.

Po 1742 r. wieś Miodary posiadala prawa samodzielnej gminy. Wtedy we wsi musiała istnieć kancelaria gminna z pieczęcią, która zapewniała ważność wychodzacych z kancelarii dokumentów. Zewnętrznym symbolem gminy stało się godlo, które umieszczano na tłoku pieczętnym. Godlo wraz z tarczą tworzylo herb gminy. Godlem w herbie wsi Miodary była ręka wyłaniająca się z chmur trzymająca wagę (Temidy) nad łąką. W górze promienie słońca. Napis: Gminna Pieczęć Miodar. Oleśnicko-bierutowski powiat
Herb gminy Miodary
z ok 1750 r.
 


Fragment mapy z ok. 1890 r. pokazujący rozmieszczenie ważnych budynków we wsi. Opis M. Surma.
Ten sam fragment z mapy 4770 z 1912 r.

Kościół
Mieszkańcy Miodar wyznania ewangelickiego należeli do parafii w Brzezince, Katolicy zaś należeli do swojej gminy wyznaniowej w Dobroszycach. Było ich, oczywiście, znacznie mniej niż ewangelików: w roku 1905 na 248 mieszkańców tylko 7 osób było wyznania rzymsko-katolickiego, pozostałe 241 osób to ewangelicy. Do wieku XVIII w Miodarach stał kościół. Był on umiejscowiony w okolicach dzisiejszej świetlicy, w centrum wioski. W 1665 r. pastorem w nim byl Jan Bock - brat Jerzego - pastora polskiego w Oleśnicy. Jednak stan kościoła grożący zawaleniem zmusił ówczesnych do wyburzenia świątyni. Nastąpiło to w 1760 r., w czasie wojny siedmioletniej. Pozostawiono jednak drewnianą dzwonnicę, która była używana w czasie pogrzebów na cmentarzu założonym przy świątyni. Jednak i dzwonnica nie wytrzymała próby czasu. Została rozebrana w latach 80. XX wieku. Niewiele zostało także po samym cmentarzu. Po II wojnie światowej pochowano tam jeszcze dwie osoby. Dziś nie ma śladu nawet po płytach nagrobnych. Pozostawiono tylko metalowy krzyż i kilka postumentów.


Pozostałości cmentarza. Fot. M. Surma

Szkoła
 Także w centrum wioski stał budynek szkoły. Założono ją w 1720 roku. Jednak budynek, który widać na poniższej widokówce pochodzi z 1861 roku. Była tam sala lekcyjna i mieszkanie dla nauczyciela. Początkowo nauczycielami byli organiści lub pisarze gminni. Znanych jest kilku nauczycieli pracujących w tej placówce: ostatnim był Alfred Boge, który uczył także w Brzezince, w roku 1908 nauczał Gotlieb Gorka, absolwent seminarium nauczycielskiego w Kluczborku, a jeszcze w wieku XIX pracował Peukert (nie podano imienia), uczył także w Brzezince po 1863 roku.


Budynek szkoły. Z widokówki A.F.

Majątek
Z około 1400 ha, które w 1939 roku zajmowały Miodary, aż 1194 ha należały do majątku hrabiego von Kospoth. W roku 1871 w skład majątku wchodzą 4 domy mieszkalne i 16 budynków gospodarczych, a liczba jego mieszkańców to 68. Wiemy także, że pięć lat później trzymano w nim 26 koni i 63 sztuki bydła. Pod koniec wieku XIX wymieniana jest również gorzelnia i młyn wodny. W majątku głównie dominowała uprawa buraków cukrowych, ziemniaków i lnu. Istniała tuczarnia trzody chlewnej.


Parowa gorzelnia w folwarku. Z widokówki A.F.


Koło młyńskie. Fot. M. Surma


Pozostałości mlyna. Fot. M. Surma


Leśniczówka. Z widokówki ebay.de


Zajazd Petraka. Z widokówki A.F.

Literatura

  1. I. Ihnatowicz, A. Maczak, B. Zientara, Spoleczenstwo polskie od X do XX wieku, Warszawa 1979, s. 59.
  2. Hönigern, [w:] „Oelser Heimatkreisblatt“, nr 11, r. 1987, s. 8.
  3. Die Besitzer von Briese, [w:] Heilmann Christian http://www.gca.ch/Genealogie/Oels/Seite_Briese_Adel.htm , 07.09.2011, 11.28.
  4. Heilmann Christian http://www.gca.ch/Genealogie/Oels/Seite_H.htm , 06.09.2011, 12.34.
  5. Wilpert D., Kutzer P., Die Wappen der Schlesischen Landgemeinden, Oberschlesische Heimat, R. 8: 1912.
  6. Miodary. Szymański K. [w:] Między Widawą a Dobrą, od zarania dziejów do współczesnoości. Słownik historyczno-geograficzny miejscowości z terenu LGD Dobra Widawa. Oleśnica 2011

Od autora • Lokacja miasta • Oleśnica piastowska • Oleśnica Podiebradów • Oleśnica Wirtembergów
Oleśnica za Welfów • Oleśnica po 1885 r. • Zamek oleśnicki • Kościół zamkowy • Pomniki • Inne zabytki
Fortyfikacje • Herb Oleśnicy • Herby księstw • Drukarnie • Numizmaty • Książęce krypty
Kary - pręgierz i szubienica • Wojsko w Oleśnicy • Walki w 1945 roku • Renowacje zabytków
 Biografie znanych osób • Zasłużeni dla Oleśnicy • Artyści oleśniccy • Autorzy • Rysowali Oleśnicę
Fotograficy • Wspomnienia osadników • Mapy • Co pod ziemią? • Landsmannschaft Oels
Wydawnictwa oleśnickie • Recenzje • Bibliografia • Linki • Zauważyli nas • Interpelacje radnych
Alte Postkarten - widokówki • Fotografie miasta • Rysunki • Odeszli • Opisy wybranych miejscowości
CIEKAWOSTKI • ZWIEDZANIE MIASTA BEZ PRZEWODNIKA....
NOWOŚCI