Czas na ponowne powołanie
muzeum miejskiego (regionalnego)
w Oleśnicy
11.01.2007 r.
  

Muzeum to instytucja powołana do gromadzenia, badania oraz opieki nad obiektami posiadającymi pewną wartość historyczną bądź artystyczną.

Oleśnica posiadała jedno z najstarszych muzeów, mieszczące się w zamku oleśnickim i wspomniane w przewodniku turystycznym Reicharda z roku 1793. Założył je książę Chrystian Ulryk ok. 1700 r. i przekazał swoje zbiory. Zgromadził w zamku dużą bibliotekę, monety, rzadkie kamienie, muszle, szkła powiększające, obrazy holenderskie i inne, zbierał wszelkie inne eksponaty (w tym embriony w spirytusie). Muzeum z tymi eksponatami było dostępne do zwiedzania. W okresie późniejszym (1736 r.) dodano do niego zbiory archeologiczno-przyrodnicze. W 1809 r. książę brunszwicko - oleśnicki Wilhelm część wyposażenia muzeum sprzedał (oprócz książek, których chyba nikt w tych czasach nie chciał kupić), aby mieć środki na wyposażenie oddziałów do walki z wojskami Napoleona. Nie wiadomo, czy w latach późniejszych istniało muzeum w Oleśnicy.

Uchwałą Prezydium Wojewódzkiej Rady Narodowej we Wrocławiu z 8 czerwca 1970 r. powołano w Oleśnicy Oddział Muzeum Archeologicznego we Wrocławiu. Stworzyła je od podstaw dyrektor Muzeum Archeologicznego dr Wanda Sarnowska. Muzeum zajmowało pomieszczenia tzw. Pałacu Wdów. Otwarto je w 1971 r. z udziałem ministra Janusza Wieczorka. Pierwszym kierownikiem została mgr Jadwiga Bukowska.

Filia została zamknięta w 1993 r. Doprowadziła do tego pierwsza "niekomunistyczna" Rada Miejska. Również chciała rozwiązać Bibliotekę Miejską, ale dzięki ostremu sprzeciwowi prof. Władysława Dynaka ta kuriozalna decyzja nie zapadła.

Muzeum posiadało ciekawe zbiory monet, odbitek pieczęci i pism książąt oleśnickich. Szczególnie cennym eksponatem była dobrze wykonana kopia pierwszej pieczęci miasta wraz z pismem wójta Oleśnicy z 1310 r., kilkanaście pieczęci miejskich z herbem Oleśnicy, pierwszej pieczęci z postacią orła św. Jana. Także doskonale wykonane kopie kilku pieczęci piastowskich książąt oleśnickich (trafiły one w 2008 r. na wystawę do Muzeum Zamkowego w Malborku, co świadczy o ich randze). Również liczne inne zbiory. np. meble, broń białą, zabytki etnograficzne. Cennym eksponatem był trójwymiarowy model miasta przedstawiający stan zabudowy z okresu połowy XVIII. Także ważnymi eksponatami były modele kultury materialnej - domy drewniane z XIII w., krosna i wiele innych cennych elementów. Przez pierwsze lata muzeum zwiedziło 189 wycieczek, łacznie 26 800 osób. Muzeum było organizatorem sesji popularnonaukowych, Dni Oleśnicy, stałej akcji odczytowej, spotkań z młodzieżą i imprez popularyzujących historię ziemi oleśnickiej.

Poniżej na zdjęciach ówczesne sale wystawowe w Pałacu Wdów:

   
 
fot. Dariusz Borecki
Fotografie nieznanego autora. Prawdopodobnie Dariusza Boreckiego

Kierowniczka muzeum pokazuje makietę Oleśnicy rozmieszczoną w wieży zamkowej.
Stanisław Kokot wspólnie z dyr. A. Kuźmą oprowadzają młodych turystów - łużyczan po muzeum.
Oba zdjęcia Edward Niczypor

Obecnie te sale są rzadko wykorzystywane. Wiele mniejszych miast posiada rozbudowane muzea miejskie bądź regionalne i jest je w stanie utrzymać. Czyli muzeum musi przynosić miastu znaczne niewymierne korzyści. Jest nią jego kulturotwórcza rola. Daleko przykładów nie trzeba szukać - wystarczy przykład Sycowa. Nieprzypadkowo inne miejscowości powiatu zamierzają otworzyć izby pamięci (ma je Bierutów, przygotowuje się Międzybórz).

Muzeum regionalne, powinno gromadzić, konserwować, opracowywać i udostępniać dobra kultury z terenu ziemi oleśnickiej w zakresie archeologii i historii. W związku z tym, że Oleśnica słynęła drukarstwem, szkolnictwem, dwiema znanymi bibliotekami, mincerstwem - te dziedziny można uczynić specjalnością muzeum. Eksponaty można wypożyczyć z innych muzeów, od kolekcjonerów lub wykonać kopie.

Muzeum nie tylko gromadzi zbiory archeologiczno-historyczne, ale także prowadzi działalność oświatową opierając się na zbiorach własnych, jak i prezentując wystawy czasowe, o różnorodnej tematyce, wypożyczane z innych muzeów, instytucji, stowarzyszeń i osób prywatnych. Także prowadzi szeroką działalność oświatową: lekcje muzealne, pokazy, konkursy i odczyty. Również prowadzi działalność wydawniczą.

W związku z istnieniem pod Pałacem niezwykle rzadkiej budowli obronnej, jaką jest kaponiera, może ona stanowić samo w sobie ciekawe pomieszczenie oraz lokum dla kolekcji broni. Trzeba tylko uniemożliwić jej zalewanie wodą deszczową.

Z lewej pomieszczenie kaponiery, z prawej pomieszczenie przyległe. Fot. Sebastian Baranowski.

Dlatego wielu oleśniczan widzi potrzebę ponownego powołania Muzeum. Także wiceburmistrz Oleśnicy po objęciu stanowiska, mówił o konieczności powołania muzeum. Ale we władzach miasta zdecydowanie króluje opinia o niecelowości istnienia muzeum. Twierdzi się, że nie ma zbiorów do jego wyposażenia, co jest oznaką nieznajomości historii miasta i zbiorów kolekcjonerów oraz hobbystów.

Stwierdzenie, że w Oleśnicy istnieją dwa obiekty muzealne to jawna przesada (Brama wrocławska jest głównie zamknięta, a o dostępności do zwiedzania Izby pamięci w Szkole Podstawowej nr 2, nawet na szkolnej stronie www nie piszą).

Oleśnica nawiązała podobno kontakty z Wieluniem - muzeum w Wieluniu

Współpracujemy z Chrudimem - muzeum w Chrudimiu - Dlaczego nie kopiujemy dobrych doświadczeń miast braterskich. Po co do nich się jeździ?

Można zorientować się jak działają muzea w mniejszych i podobnych miastach, przegladając poniższe linki (pomijam znany nam Syców).

Jawor - http://www.muzeumjawor.pl/

Trzebnica - http://www.muzeum.milicz.biz/index.php?c=3

Ziębice - http://www.muzeumziebice.pl/

Kluczbork - http://www.kluczbork.pl/podstrony/omuzeumw.php

Kłodzko - http://www.muzeum.klodzko.pl/

Bystrzyca - http://www.muzeum2.filumenista.pl/?nr=1

Szprotawa - http://szprotawa.w.interii.pl/szprotawamuzeum2.htm

Także muzea znajdują się w Środzie Śląskiej, Lubaniu, Dusznikach, Chojnowie, Karpaczu, Sobótce, Kamiennej Górze, Kudowie Zdroju, Zagórzu Śląskim i w innych miastach. Ciekawy zbiór artykułów o muzeum w Swiebodzinie

 

Jak założyć własne muzeum

Na początku tego roku (2007), zdecydowanie w sprawie powołania muzeum wystąpił ks. Tadeusz Faryś. Poniżej memorandum w tej sprawie:

Oleśnica, 11 stycznia 2007r

Ks. Tadeusz Faryś
Oleśnica/Belgia



DO WSZYSTKICH ZAINTERESOWANYCH
SPRAWĄ UTWORZENIA
MUZEUM W OLEŚNICY


PROPOZYCJE

Wielu mieszkańców naszego miasta, przy różnych projektach, pragnęłoby również powstania muzeum w Oleśnicy.
Wielkość i złożoność tego przedsięwzięcia nie może nas paraliżować ale domaga się utworzenia Komitetu - Stowarzyszenia na rzecz powstania tej instytucji, również w miejscu najbardziej godnym jakim jest zamek oleśnicki.

Pragnę podzielić się moimi propozycjami licząc na dyskusję i rozwinięcie inicjatywy, której domagają się ranga naszego miasta ale też nieodzowne potrzeby kształtowania świadomości społeczeństwa oraz ukazanie bogactwa naszej historii i naszej odpowiedzialności.
Uważam iż koncepcja muzeum winna zarazem podkreślić ciągłość historii ziemi oleśnickiej i miasta ale i jej przełomy w ciągu dziejów:

Nie można pominąć powstania II i III Rzeczpospolitej.
Wskazanym będzie nadanie charakteru dydaktycznego, wykorzystania wszelkich pomocy multimedialnych; aby uczniowie mieli wstęp wolny; aby odkryli też piękną historię flagi państwowej i hymnu narodowego.

Pragnąłbym aby wyrażone propozycje znalazły nie tylko akceptację ale i ich rozwinięcie.

Niedopuszczalne jest upolitycznienie bądź wykorzystanie tej inicjatywy w innych celach jak tylko objęcie najszerszych kręgów naszego środowiska bez względu na opcje, przy zaangażowaniu i wsparciu Władz Samorządowych aby >dobro wspólne< łączyło nas w sprawie muzeum.
Z poważaniem i zapewnieniem o możliwej współpracy wraz z wspaniałymi i zatroskanymi Obywatelami, o pogłębienie patriotyzmu i miłości do Ojczyzny.

Ks. Tadeusz Faryś

Można mieć nadzieję, że powyższe memorandum znajdzie poparcie wszystkich osób, którym leży na sercu powstanie muzeum.

Kolejny list ks. Tadeusza Farysia

Artykuł z Olesniczanina

Pisma ks. Tadeusza Farysia i wizyty u burmistrza J. Bronsia nic nie dały.

Artykuł red. Krzysztofa Dziedzica

Od autora • Lokacja miasta • Oleśnica piastowska • Oleśnica Podiebradów • Oleśnica Wirtembergów
Oleśnica za Welfów • Oleśnica po 1885 r. • Zamek oleśnicki • Kościół zamkowy • Pomniki • Inne zabytki
Fortyfikacje • Herb Oleśnicy • Herby księstw • Drukarnie • Numizmaty • Książęce krypty
Kary - pręgierz i szubienica • Wojsko w Oleśnicy • Walki w 1945 roku • Renowacje zabytków
 Biografie znanych osób • Zasłużeni dla Oleśnicy • Artyści oleśniccy • Autorzy • Rysowali Oleśnicę
 Fotograficy • Wspomnienia osadników • Mapy • Co pod ziemią? • Landsmannschaft Oels
Wydawnictwa oleśnickie • Recenzje • Bibliografia • Linki • Zauważyli nas • Interpelacje radnych
Alte Postkarten - widokówki • Fotografie miasta • Rysunki • Odeszli • Opisy wybranych miejscowości
CIEKAWOSTKI • ZWIEDZANIE MIASTA Z LAPTOPEM, TABLETEM ....
NOWOŚCI