Marek Nienałtowski
Sensacyjne wykopaliska przy zamku książęcym

Urząd Miejski Oleśnicy zamierza wykonać ścieżki wokół zamku, ich oświetlenie i iluminację zamku. Aby móc te zamierzenia zrealizować należy wcześniej ustalić wnioski konserwatorskie. I takie prace zlecono Panu Edwardowi Drużyłowskiemu z Pracowni Archeologiczno-Konserwatorskiej z Wrocławia, który w Oleśnicy już wcześniej wykonywał szereg prac archeologicznych.

W literaturze dotyczącej zamku wspominano o jakichś śladach budowli w pobliżu murów zamku, jednak nigdy nie dokonano ich badań. Na popularnych szkicach Wernera oraz mało znanych mapach widać w ramach obwałowań zamkowych różne budowle (oranżeria, browar książęcy, nieopisane budowle i mury zamkowe itp). Różne budowle były na przedzamczu i co szczególnie ważne - na zboczu wałów. Na szkicach Meriana i Wincklera widać jakąś wieżę obok zamku. Bimler wskazywał, że mury miejskie ciągnęły się do fosy zamkowej i kończyły wieżą. Nawet jeszcze przy końcu XIX w. budowano przy zamku różne mury i murki, których przeznaczenia jedynie się domyślamy. I to wszystko może być odkryte dzięki zleceniodawcy, którym jest UM i wykonawcy - znanej oleśniczanom firmie Pana E. Drużyłowskiego. Poniżej przedstawiono zdjęcia i wstępne wyniki badań archeologicznych.

Wstępnie można pisać o sensacji - bowiem zdaniem dr Czeslawa Lasoty z Zakładu Konserwacji i Rewaloryzacji Architektury Politechniki Wrocławskiej mury skrzydła zachodniego, obok odkrytych przypór, pochodzą z XIII w. Czyli zamek był budowany przed panowaniem Konrada I. Można nawet sądzić, że zamek był budowany równolegle z budową wieży zamkowej, czyli przy końcu XIII w.

Z wcześniejszych niepublikowanych badań wynika, że w przeciwległym narożu do istniejącej obecnie wieży - stała XIII wieczna wieża. Pozostały po niej ślady wewnątrz skrzydła zachodniego.

Odkrycie przypór muru z zewnętrznej strony skrzydła zachodniego

Na poniższym zdjęciu widoczne jest zachodnie skrzydło. Na jego zakończeniu widoczna jest przypora. Te kupki piasku otoczone taśmą ostrzegającą to wykopy archeologiczne.

Ze wstępnych rezultatów badań wynika, że podczas budowy zamku w XIII w. mur był podparty dodatkowo jedną narożną przyporą (w miejscu gdzie znajduje się rynna) i trzema innymi.

Przypora narożna skrzydła zachodniego

Kolejny wykop w poszukiwaniu przypory - odkryto nierozpoznaną budowlę

Odkryta przypora najbliższa początkowi skrzydła zachodniego.

Przypora najbliższa środka skrzydła, której podstawa jest najbardziej oddalona od muru. Najprawdopodobniej była ona rozbudowywana w XIV i XV w. Świadczą o tym różne sposoby murowania i użyte materiały. Następna przypora ciągle jest w użyciu.

Na powyższym zdjęciu widać dziwną budowlę (fundamenty) - kolorem czerwonym pokazano wymiary zewnętrzne. Z miejsca rozmieszczenie wynika, że te fundamenty mogą być związane z Bellevue.

Przypory skrzydła zachodniego zostały prawdopodobnie rozebrane podczas jego renesansowej przebudowy, czyli za czasów Jana Podiebrada.

Odkrycie przypór muru z zewnętrznej strony skrzydła południowego
Widok południowego skrzydła zamku z miejscami odkryć przypór i ewentualnie budowli innego przeznaczenia

Istniejąca narożna przypora na skrzydle zachodnim
Pierwsza przypora w południowym skrzydle. Razem z istniejącą przyporą przy skrzydle zachodnim tworzyły narożną przyporę.
Poniżej następna przypora w skrzydle południowym

Nie jest dla mnie zrozumiała rola przypór w skrzydle południowym. Zapewne były one związane ze skrzydłem zachodnim i dużymi oknami gotyckimi w scianie południowej tego skrzydła.
Kolejna trzecia przypora i dobudowana budowla o niewiadomym jeszcze przeznaczeniu, z łękiem (na prawym zdjęciu) usytuowana z lewej strony wejścia do skrzydła południowego, pokazanego na poniższym zdjęciu. Z prawej strony wejścia zamkowego (na poniższym zdjęciu) odkopano niewielką przyporę

Dalej już nie odnaleziono przypór. Natomiast w wykopach kontrolnych wykonanych przy murach (zdjęcie poniżej) znaleziono dużą ilość ceramiki pochodzącej ze średniowiecza (nawet XIII w.) i odłamki kafli z okresu średniowiecza.

 

W terminie późniejszym naniosę przypory na plan zamku i przedstawię poniżej.

Literatura:
Sondażowe badania archeologiczno-architektoniczne niezbędne do realizacji projektu zagospodarowania terenu podzamcza w Oleśnicy (VI-VII 2005). Pracownia Archeologiczno-Konserwatorska. Wyk. Edward Drużyłowski, Czesław Lasota, Andrzej Legendziewicz, Marek Nienałtowski. Wrocław 2005.

Od autora • Lokacja miasta • Oleśnica piastowska • Oleśnica Podiebradów • Oleśnica Wirtembergów
Oleśnica za Welfów • Oleśnica po 1885 r. • Zamek oleśnicki • Kościół zamkowy • Pomniki • Inne zabytki
Fortyfikacje • Herb Oleśnicy • Herby księstw • Drukarnie • Numizmaty • Książęce krypty
Kary - pręgierz i szubienica • Wojsko w Oleśnicy • Walki w 1945 roku • Renowacje zabytków
 Biografie znanych osób • Zasłużeni dla Oleśnicy • Artyści oleśniccy • Autorzy • Rysowali Oleśnicę
Fotograficy • Wspomnienia osadników • Mapy • Co pod ziemią? • Landsmannschaft Oels
Wydawnictwa oleśnickie • Recenzje • Bibliografia • Linki • Zauważyli nas • Interpelacje radnych
Alte Postkarten - widokówki • Fotografie miasta • Rysunki • Odeszli • Opisy wybranych miejscowości
CIEKAWOSTKI • ZWIEDZANIE MIASTA Z LAPTOPEM, TABLETEM ....
NOWOŚCI