Oleśnica na akwarelach Emila Frohnerta

Marek Nienałtowski
Oleśnica na obrazach Emila Frohnerta
08.12.2007 r.

Impulsem do opracowania tej odsłony była wizyta w gabinecie Starosty Oleśnickiego, w którym z zaskoczeniem zobaczyłem nieznany mi obraz wrocławskiego malarza Emila Frohnerta ( ur. 17.02.1884 Berlin - zm. po lutym 1959 r.). Studiował w Kunstakademie w Berlinie u Friedricha Kallmorgena, Paula Meyerheima i Carla Kapsteina. Potem czynny na Śląsku we Wrocławiu i Szklarskiej (Porębie?). W 1944 r. osiadł w Lipsku, gdzie mieszkał do ok. 1955 r., potem osiadł w Annaburgu. Obraz "An der Ohle" (Nad Oławą) znajdował się jako depozyt Nationalgalerie w Berlinie w Oberpräsidium we Wrocławiu (w II wojnie światowej zniszczony lub zaginiony). Do 1944 r. motywy z Dolnego Śląska i Karkonoszy częściowo w postimpresjonistycznej manierze. Malował obrazy olejne, często na sklejce. Znane są: Pejzaż, Papiernia, Zima w Sudetach, Pejzaż górski ze Śnieżki. Według jego grafik wydawano pocztówki (informacje o artyście przekazał Ryszard Len z BUW - dziękuję).

Istnienie niżej pokazanego obrazu nie było znane szerszemu kręgowi mieszkańców Oleśnicy, chociaż obraz ten znajduje się w budynku Starostwa od dawna (może nawet sprzed 1945 r ?). Dzięki pomocy Sekretarza Powiatu Pana Piotra Kwaśnego, który tak manewrował obrazem, aby udało się zrobić zdjęcie bez odbić światła - przedstawiam go poniżej.

Obraz ten namalowany został najpewniej przed 1930 r., bowiem wówczas inne jego obrazy związane z Oleśnicą stały się znane. Są nimi dwie akwarele w postaci cz-b zdjęć, znajdujące się w książce poświęconej jubileuszowi 675 rocznicy lokacji Oleśnicy, wydanej w 1930 r. Komputerowo dodałem im kolor. Obecnie widzę, z porównania z powyższym obrazem, że źle podebrałem kolory (brak im zieleni i czerwonego). Ale lepiej oddają rzeczywistość niż obrazy cz-b. Niżej dwa obrazy z wymienionej książki.

Inny oleśnicki obraz E. Frohnerta został wykonany po 1929/1930 roku. Wskazuje na to już istniejąca na obrazie szkoła średnia dobudowana w 1929 roku do szkoły chłopców.

Jest to akwarela, której temat pokazano na poniższej widokówce. Przedstawia ul. Matejki od strony dawnego placu Maryjnego (potem Kasztanowego, następnie - Jegrów). Oba obrazy podobno znajdują się w prywatnych rękach w Oleśnicy.

W internecie można znaleźć inne obrazy E. Frohnerta, których tematem są góry [Pejzaż górski ze Śnieżki], [Zima w Sudetach]. Te dwa obrazy można było kupić na aukcjach - kosztowały wówczas ok. 2500 zł.

Dodano 14.01.2010 r.
Poniżej inna oleśnicka akwarela E. Frohnerta (zdjęcie dostałem od Zbigniewa Podurgiela. Dziękuję).

Obraz przedstawia budynki przy skrzyżowaniu ul. 3 Maja z ul. Sejmową i ul. B. Prusa, z widokiem od ul. B. Prusa. Centralnym punktem obrazu jest mały budynek stojący przy Ohlauerstrasse 10 (obok niego, z lewej, dom o nr 11). Oba domy (wg. internetowej księgi adresowej Oels z 1921 r.) należały do Maxa Langera - wytwórcy koszyków (stoją przed drugim wejściem). I to nazwisko znajduje się na szyldach od ul. 3 Maja i od ul. Sejmowej (widoczne na powiększeniu). Na szyldzie głównym dodatkowo widnieje napis - Korbmachermeister. Oba pokazane budynki istniały do lat dwudziestych XX wieku. Na sąsiednim budynku, nad sklepem, widać szyld z nazwiskiem Karl Wolnij. Był to zapewne szewc, skoro w budynku zamieszkiwało dwóch czeladników szewskich. Na budynku z lewej, którego widoczne jest tylko okno wystawowe, mającym numerację 3 Maja 61, znajduje się szyld z nazwiskiem (He?)inz Richter.

Potem na miejscu obu budynków (10 i 11) wybudowano duży dom, także mający numerację 10 i 11, pokazany już na planie miasta z 1928 r. Wg spisu z 1935 r. dalej jego właścicielem był M. Langer.

Były dom M. Langera dalej istnieje - na parterze jest obecnie sklep z artykułami elektrycznymi.

Dodano 17.03.2010 r.
I kolejny oleśnicki obraz. Jego zdjęcie przysłał (serdecznie dziękuję!) właściciel, chcący zachować anonimowość.

Obraz pokazuje Bramę Wrocławską. W jego datowaniu pomogą poniższe ilustracje.


Fragment widokówki ze zbioru A. F.	Fragment zdjęcia z monografii Oleśnicy z 1930 r.

Na pierwszej widokówce, która ma datę wysłania 1905 r. widoczna jest jeszcze z prawej strony parterowa przybudówka do domu widocznego na akwareli. Przybudówka ta zostala rozebrana przed 1910 r. Na jej miejscu wybudowano budynek piętrowy pokazany na zdjęciu z prawej. Jego niewielka część widoczna jest na obrazie. Zdjęcie było wykonane po elektryfikacji Oleśnicy w ok. 1912 r., na co wskazuje widoczny maszt do doprowadzenia przewodów elektrycznych. Budynek ten jeszcze istniał w 1965 r. O budynkach z lewej (na parterze dwa sklepy) jeszcze nic nie wiadomo.

Czyli obraz był namalowany po 1910 roku, szczegóły bardziej wskazują na lata 1920-1930. Sądzić jednak można, że wyżej pokazane obrazy powstały w jednym czasie - czyli po wybudowaniu budynku średniej szkoły w 1929 r., a przed wydaniem monografii Oleśnicy w 1930 r. Może powstały na potrzeby monografii? Właściciel obrazu sądzi, że na odwrocie może być opis i stempel artysty z podanym adresem zamieszkania. Odczytaniu przeszkadza dodatkowe zabezpieczenie tylniej strony przy pomocy cieńkiej sklejki.

Dodano 31.07.2011 r.
Otrzymałem informację o kolejnym obrazie E. Frohnerta "Weiden am Bach" - "Wierzby nad stawem". Być może, że pokazana rzeka, mostek i dalej, jak można sądzić, młyn - to Widawa?

Proszę internautów mieszkających nad rzeką Widawą, posiadajcych stare widokówki znad rzeki lub "kajakujących" po niej, o wskazanie tego miejsca.

Obraz pochodzi z kolekcji A. Stanic i jest (?) do kupienia we wrocławskiej Dessie. Ostatnio (sierpień 2013) był wystawiony na Allegro.

Janusz Wojtasiak były mieszkaniec Oleśnicy napisał "Podejrzewam że obraz (akwarela) autorstwa Emila Frohnerta przedstawiający miejsce nad rzeką Widawą, dotyczy osady Leśny Młyn w miejscowości Ligota Mała. Nie jestem na 100% pewny, jednak pasuje mi do tego miejsca, przedstawiony w tle budynek".
Pozdrawiam

Dodano 16.09.2013 r.
Kolejny obraz E Frohnerta

Emil Frohnert. Ogród przy domu Hansa Bognera przy obecnej ul. Chopina.
Taki skan z "uciętą" częściową ramą otrzymałem od jego właściciela, chcącego zachować anonimowość

Obraz malowany techniką olejną na sklejce o wymiarach 60 x 50 cm. Przedstawia ogród w okresie lata. Widoczny dom należał (?) do Hansa Bognera. Niestety, to nazwisko nie widnieje w spisie mieszkańców z 1921-1935 r., bo w tych latach obraz mógł być namalowany. Pomocnym w rozpoznaniu numeru domu może być duży taras na podbudowie kamiennej. Z lewej ledwo widoczna drewniana altana. Obraz sygnowany w lewym dolnym rogu Emil FROHNERT. Właściciel zamierza go sprzedać.

Na odwrocie widnieje nazwisko osoby dla której był wykonany obraz oraz nazwisko malarza.
W lewym dolnym rogu umieszczono pieczątkę z nazwiskiem R(ichard) Albrecht - ramiarza
oprawiającego obraz, czynnego w Oleśnicy w latach 1921-1935 r.

Proszę czytelników mieszkających na tej ulicy o wskazanie numeru tego domu, ewentualnie wykonania zdjecia z podobnego ujęcia.

Kolejny obraz E. Flohnerta nie pokazuje Oleśnicy, ale zachował się w naszym mieście w mieszkaniu ogrodnika od czasów przedwojennych. Być może ogrodnik go kupil, ze względu na jego tematykę "ogrodniczą". Obraz malowany techniką olejną na sklejce o wymiarach ok. 60 x 50 cm. Obecnie w posiadaniu oleśnickiego kolekcjonera M.G.

Obraz Staudengarten (ogórd bylinny) Emila Frohnerta