3. Łupinowa basteja zachodnia (w pobliżu zamku)

Basteję dostawiono do odcinka pojedynczego muru obronnego pomiędzy ówczesną Bramą Trzebnicką, a fosą zamku oleśnickiego. Była to basteja łupinowa - zbudowana na planie pólkola, otwarta od strony miasta. Miała 2-3 stropy strzeleckie, które obsadzali członkowie wyznaczonego cechu lub bractwa kurkowego.

Basteja zachodnia. fot. Jacek Nienałtowski	Widok z boku z częścią muru, który wcześniej sięgał fosy przy zamku

Inicjatorem ich budowy był książę Karol I Podiebrad - ówczesny władca księstwa oleśnickiego. Przyczyną zaś obawa przed wojskami tureckimi (w 1529 r. stali pod bramami Wiednia). Wzorem mogły być basteje we Wrocławiu i Ziębicach. Książę Karol I początkowo budował basteje w Ziębicach (wg projektu B. Rejta). Basteje ziębickie [1], [2], [3] powstawały w latach 1522-1532 (dziękuję Panu Krzysztofowi Tomaszewskiemu z Ziębic za wykonanie i przysłanie zdjęć bastei). Wtedy też prawdopodobnie rozpoczęto prace przy umacnianiu obwarowań oleśnickich. Prace nad umocnieniami kontynuowali Jan i Karol II Podiebradowie.

W roku 1634 r. i potem w 1648 r. na rozkaz szwedzkiego gen. A. Wittenberga (znany później z oblężenia Częstochowy w trakcie "potopu szwedzkiego") rozebrano górną partię bastei z pomostem i stanowiskami strzeleckimi. W 2 połowie. XIX w. rozebrano zapewne dolne partie korony przyległych murów kurtynowych, a spód bastei zagruzowano. Zabezpieczenie korony murów wykonano w 1959 r., poprawiając je w 1972 r.[2].

Basteja znajduje się w południowo-zachodniej części fortyfikacji. Dostępna jest od ul. Wałowej, na szczycie stoku o przewyższeniu paru metrów ponad poziomem jezdni. Półcylindryczna łupina o grubości murów średnio ok. 145 cm dostawiona jest (bez wiązania styków) do odcinka muru kurtynowego. Mury bastej wykonane są z cegły o wym. 9-10/11-13/25-27 cm. Wysokość bastei wynosi obecnie ok. 5 m (wcześniej ponad 8-10 m). Sklepień i stropów brak, spód parteru jest zagruzowany. Korona muru bastei pokryta jest współcześnie kapą ceglaną o nachyleniu 3-5 % na zaprawie cementowej. Od strony północnej fragment kurtyny i bastei wzmacnia niska, masywna przypora dostawiona wtórnie na podmurówce kamiennej [2].

Dwie kule armatnie umiejscowione w murze, obok bastei zachodniej od wewnątrz muru. Foto. Jacek Nienałtowski

Literatura:
1. Przyłęcki M. Mury obronne miast Dolnego Śląska. Wrocław 1966
2. Przyłęcki M. Cykl artykułów w Panoramie Oleśnickiej nr 37, 39, 41, 44, 46 z 1994
3. Przyłęcki M. Najcenniejsze zabytki Oleśnicy. Zapiski oleśnickie nr 2. 1995

Od autora • Lokacja miasta • Oleśnica piastowska • Oleśnica Podiebradów • Oleśnica Wirtembergów
Oleśnica za Welfów • Oleśnica po 1885 r. • Zamek oleśnicki • Kościół zamkowy • Pomniki • Inne zabytki
Fortyfikacje • Herb Oleśnicy • Herby księstw • Drukarnie • Numizmaty • Książęce krypty
Kary - pręgierz i szubienica • Wojsko w Oleśnicy • Walki w 1945 roku • Renowacje zabytków
Biografie znanych osób • Zasłużeni dla Oleśnicy • Artyści oleśniccy • Autorzy • Rysowali Oleśnicę
Fotograficy • Wspomnienia osadników • Mapy • Co pod ziemią? • Landsmannschaft Oels
Wydawnictwa oleśnickie • Recenzje • Bibliografia • Linki • Zauważyli nas • Interpelacje radnych
Alte Postkarten - widokówki • Fotografie miasta • Rysunki • Odeszli • Opisy wybranych miejscowości
CIEKAWOSTKI • ZWIEDZANIE MIASTA Z LAPTOPEM, TABLETEM ....
NOWOŚCI