Marek Nienałtowski
Apteki oleśnickie - Pod Lwem i Pod Orłem
30.01.2010 r.

Pierwszy aptekarz oleśnicki, zwany alchemistą, był wspomniany w 1389 r. Napisano "Hinricus alchimista de Olsna". Prawdziwy aptekarz pojawił się w 1574 roku i założył aptekę "Pod Lwem". W 1826 roku, zapewne po jej spaleniu (uszkodzeniu) w wielkim pożarze Oleśnicy, kupił tę aptekę Ferdinand Oswald. Jego rodzina prowadziła ją do 1919 r. Apteka ta szczyciła się Przywilejem Królewskim na jej działanie i przy każdej okazji właściele ten fakt podkreślali - nawet umieszczali na buteleczkach z lekarstwami. F. Oswald znany był z zamiłowań fotograficznych (wykonał w 1840 r. jedne z pierwszych dagerotypów Oleśnicy), także jest wymieniany wśród badaczy meteorytów, zmarł w 1854 r. Po nim aptekę przejął syn Johann Fryderyk. Także znana postać w Oleśnicy. 1 marca 1919 r. Oswaldowie utracili własność apteki na rzecz Herberta Stahn, który ją prowadził do 1945 r.

Piątego grudnia 1876 r. koncesję na prowadzenie kolejnej apteki otrzymał Heinrich Ressel. Miał on zrekompensować Ferdynadowi Oswaldowi, ówczesnemu właścicielowi apteki Pod Lwem, straty wywołane konkurencją. Również Oswald wpłynął na to, aby apteka H. Ressela znajdowała się poza murami miasta. Powstała ona 1. 10. 1877 r. przy obecnej ul. 3 Maja, w nieznanym jeszcze miejscu. Jednak zyski z działalności na przedmieściu były niewielkie. Wobec tego przeniesiono ją przed majem 1882 roku na Rynek i tam pod nr 11 zaczęła dalszą działalność. Nosiła ona wówczas (jak i obecnie) nazwę "Pod Orłem" i dlatego nad wejściem znajdowała się rzeźba tego ptaka. Jednak F. Oswald, w obawie o zwiększoną utratę zysków, wniósł sprzeciw na nową rejonizację i rozpoczęły się procesy sądowe. Konflikty i procesy podłamały stan zdrowia H. Ressela, który wkrótce zmarł. Jego spadkobiercy (żona?) wydzierżawili ją 1 października 1883 r. Paulowi Scholzowi, a w 1885 r. przeszła ona w drodze kupna w posiadanie Richarda Olbricha. Ponieważ jednak umowa z Scholzem obowiązywała do 30 września 1888 r., Olbrich nie mógł do tego czasu przejąć zarządzania swoją apteką. W 1895 r. aptekę Olbricha kupił C. Teschner, jego następcą został E. Kaerger (zm. 1918 r.), a w 1907 r. Erwin Strübe odkupił od niego aptekę; Zmarł w 1929 r., a wtedy w 1930 r. kupił ją jego zięć Walter Schäfer i prowadził do 1928 r. (wg. E. Drużyłowskiego).

Często ogłaszał się jako aptekarz P. Oelkrug.
Wg http://www.gca.ch/Genealogie/Oels/Seite_Oels_O_Sz.htm   był może bardziej drogerzystą, mieszkał przy Rynek 4 i może miał tam drogerię.
Oehlkrug, Apotheker in Oels, Jagdschein 27.08.1881 (OeK 02.12.1881)
Oehlkrug, Berta, Witwe, Ring 4, Drogerie, Selterfabrikation
Oehlkrug, Berta, Ring 4, Selterfabrikation Ring 5 (S. 75) (Ad21)
Oehlkrug, P. Drogen 1875 (Adr75 100 B)
Oehlkrug, Paul, Inhaber Bertha Oehlkrug, Ring 5, Drogen-, Parfümerien, Verbandsstoffe, Anstalt für künstliche Mineralwasser (Ad21)
W 1866 r. wymieniany jako drogerzysta, sprzedający wodę mineralaną

Podczas wykopków w okolicach rynku i w miejscach śmietników miejskich można odnaleźć pojemniki po zużytych lekarstwach. Wiedząc, że historia aptek oleśnickich sięga XVI wieku - znaleziska te mogą mieć dużą wartość poznawczą. Pamiątką po tym okresie istnienia obu aptek są dwie buteleczki, będące własnością kolekcjonera oleśnickiego Jacka Kamińskiego.

Buteleczka z apteki Pod Lwem. F. OSWALD PRIVIL  APOTHEKE OELS	Buteleczka z apteki Pod Orłem. ADLER- APOTHEKE H. RESSEL OELS

Początkowo ww kolekcjoner stał się właścicielem buteleczk z apteki "Pod Orłem". A niedawno, dodatkowo buteleczki z apteki "Pod Lwem". Buteleczka z apteki Pod Lwem może pochodzić z okresu sprzed 1920 r. Druga z lat 1877-1883.

Dodano 19.07.2011 r.
Będąc w aptece Pod Orłem zobaczyłem duży moździerz, stojący wysoko na półce, na tabliczce którego zdołałem odczytać napis Ring 11 Oels. Zrozumiałem, że pochodzi on z tej właśnie apteki, która za rok będzie obchodzić 130 lecie istnienia pod adresem Rynek 11. Po uzyskaniu zgody zrobiłem zdjęcie moździerza.

Na tabliczce moździerza można odczytać współczesną historię apteki. W 1907 r. kupuje ją Erwin Strube, którego nazwisko widnieje na wyżej pokazanej tabliczce. Wymienia go jeszcze książka adresowa z 1921 r. Po jego śmierci w 1929 r. r. przejął aptekę jego zięć Walter Schäfer, którego nazwisko także widnieje na tabliczce. W książce adresowej 1935/1936 również jest wymieniany jako aptekarz. Prowadził ją podobno do 1938 r. Co było dalej - jeszcze nie wiem. Nie wiem też co oznaczają skrótowce(?) INH i INSCh.

Dodano 20.07.2011
Pan Paweł Szczegodziński sądzi, że skrót INH pochodzi od Inhaber - właściciel. Zazwyczaj skrót ten pisano jako inh.
Nie zauważyłem też literki kończącej drugi skrót - całość INSChL - tu Pan Paweł odczytał in Schl, czyli na Śląsku. Dziękuję! Cały ten tekst był wykonany przez początkującego rytownika, który dodatkowo stosował niespotykaną zbitkę liter w skrótach.

Analogicznie jak Pan Paweł - skróty odczytała Pani Małgorzata Surma (od kilku dni mgr historii) - dziękuję!

Literatura:
Tłumaczenie artykułu o historii aptek oleśnickich uzyskałem od archeologa Edwarda Drużyłowskiego, który wielokrotnie odnajdywał w Oleśnicy ślady po działalności aptek z XIX wieku.

Od autora • Lokacja miasta • Oleśnica piastowska • Oleśnica Podiebradów • Oleśnica Wirtembergów
Oleśnica za Welfów • Oleśnica po 1885 r. • Zamek oleśnicki • Kościół zamkowy • Pomniki • Inne zabytki
Fortyfikacje • Herb Oleśnicy • Herby księstw • Drukarnie • Numizmaty • Książęce krypty
Kary - pręgierz i szubienica • Wojsko w Oleśnicy • Walki w 1945 roku • Renowacje zabytków
Biografie znanych osób • Zasłużeni dla Oleśnicy • Artyści oleśniccy • Autorzy • Rysowali Oleśnicę
Fotograficy • Wspomnienia osadników • Mapy • Co pod ziemią? • Landsmannschaft Oels
Wydawnictwa oleśnickie • Recenzje • Bibliografia • Linki • Zauważyli nas • Interpelacje radnych
Alte Postkarten - widokówki • Fotografie miasta • Rysunki • Odeszli • Opisy wybranych miejscowości
CIEKAWOSTKI • ZWIEDZANIE MIASTA Z LAPTOPEM, TABLETEM ....
NOWOŚCI