Tomasz i Antoni Cieszyński oraz rodzina w latach 1848-1920
na podstawie informacji z Archiwum Państwowego z Poznania
28.01.2021 r.
Uzupełniono 1.02.2021 r.
Klaus Liwowsky - poszukiwanie w archiwach, odczytanie niemieckich tekstów i ich tłumaczenie na język polski. Bardzo dziękuję!!!
Wobec braku informacji o oleśnickim okresie życia aptekarza Tomasza Cieszyńskiego i jego syna Antoniego, poprosiłem Klausa Liwowsky`ego o poszukanie informacji genealogicznej ich dotyczącej. Pan Klaus wielokrotnie (znamy się internetowo już ok. 20 lat) pomagał mi w podobnych przypadkach. Okazało się, że dzięki jego poszukiwaniom znany już jest krótki okres ich zamieszkiwania w Oleśnicy. Przy okazji K. Liwowsky znalazł również informacje o dalszych szkolnych losach Antoniego Cieszyńskiego, także o jego powrocie z Lwowa do Poznania w 1920 r. Te informacje mogą stać się podstawą do dalszych poszukiwań przez polskich historyków. Bo jest jeszcze wiele zagadek w szkolnym okresie życia Prof. Antoniego Cieszyńskiego.
1. karta meldunkowa miasta Poznań - informacje dotyczące też Oleśnicy
Powtórzymy, dla porządku, znaną informację o dacie i miejscach urodzenia rodziców:
Mieli troje dzieci, co jest informacją nową.
Rodzina opuściła Oleśnicę w 1885 r. Prawdopodobnie zamieszkała w Rogoźnie pow. Oborniki. Stamtąd 14. 11. 1885 r. przenieśli się do Poznania na Marktstrasse 68, a 19.12. 1885 r. na Bergstrasse 5. Nie wiadomo, kiedy przenieśli się na Hohegasse 3 i tam mieszkali jeszcze w 1891 r.
W 1887 r. Cieszynski (bez podania imienia) kupił aptekę w Górznie. Nie wiadomo, czy to był Tomasz. Miasto Górzno leży w okolicach Kożmina, Odolanowa, co może wskazywać na Tomasza.
Antoni Cieszyński zapewne w wieku 6 lat zaczął uczęszczać do szkoły podstawowej, która wówczas była 4-letnia. Czyli powinien zacząć naukę w 1888 r. i skończyć w 1892 r. Nauka w gimnazjum trwała ok. 8-9 lat, czyli zakończyłby ją w 1900-1901 r. Kończył gimnazjum już w Bydgoszczy. Niżej Klaus Liwowsky wyjaśnia, że było to w Wielkanoc 1902 r. Wtedy mógł rozpocząć studia lekarskie w Monachium.
W Archiwum Państwowym w Poznaniu zachował się akt zgonu Nr. 359 z dnia 19.3.1891 r., z którego wynika, że Tomasz Cieszynski zmarł 18.03.1891 r. w wieku 44 lat, rano o 3 godzinie w swoim mieszkaniu na Hohegasse 3.
Z powyższej karty meldunkowej wynikają kolejne informacje, raczej o charakterze zagadek. Klaus Liwowsky zwraca uwagę, że "Karty te są prawie zawsze niekompletne. Nie wszystkie ruchy w obrębie miasta i nie wszystkie ruchy do i z miasta są rejestrowane". Cenna wydaje sie wiadomość, że w dniu 3.04. 1894 r. Antoni Cieszyński udaje się do Kłodzka i tam przebywa do 25. 11. 1894 r., zatem wraca do Poznania, Czy uczył się tam w gimnazjum? Jednocześnie z nim jedzie jego matka i przebywa w tym czasie w Lądku Zdroju. Matka dwukrotnie przebywała jeszcze poza Poznaniem, nawet raz w jakiejś miejscowości w Galicji. Maria Cieszyńska mając 14 lat wróciła do Poznania 13.12. 1897 r. z Wersalu. Klaus Liwowsky przy tym daje duży znak zapytania.
W 1891 r. w życiu rodziny Cieszyńskich powinny nastąpić zmiany na gorsze, gdyż utrzymanie rodziny spadło na Emilię Cieszyńską. Być może, miała wiedzę aptekarską i mogła pracować w aptece w charakterze pomocy. Najpewniej wyjechała z synem do Bydgoszczy, aby zapewnić mu mieszkanie i opiekę. Na to wskazuje fakt, że i siostra Franciszka także w tym czasie mieszkała w Bydgoszczy chociaż zaczęła podawać podwójne imię - Halina Franciszka. Takie widnieje w akcie małżeństwa, które odnalazł Klaus Liwowsky i jak zwykle przetłumaczył. Natomiast podpisała się jako Halina Ligocka z d. Cieszyńska. Czyli imienia Franciszka nie lubiła.
Z dokumentu wynika, że żyła w 1897 roku w Bydgoszczy. Tam wyszła za mąż 13.2.1897 r. za inżyniera Juliana Teodora Ligockiego, (* 2.2.1871 r. w Poznaniu). Rozwód małżeństwa nastąpił 12 listopada 1910 roku. Urząd policji Monachium III poinformował, że Franciszka 24.6.1913 r. w Monachium ponownie przyjęła swoje panieńskie nazwisko Cieszynski. Trudno jest znaleźć samotną kobietę w Monachium w 1913 roku. Tak więc w chwili obecnej nie możemy nic powiedzieć o dalszym życiu Haliny Franciszki. Czy mieszkała w Monachium ze swoim bratem Antonim i razem z nim wracała do Poznania?
(Kiedyś istniała w Internecie informacja, że Maria Ligocka z d. Cieszyńska zmarła w 1952 r. - powinno być Halina)
2. Abiturienci Gimnazjum w Bydgoszczy.
Antoni Cieszyński uczył się początkowo w Poznaniu w katolickim Gimnazjum św. Marii Magdaleny, a potem przeniósł się z niewiadomych powodów do Bydgoszczy.
Klaus Liwowsky ustalił, że Antoni Ciszyński gimnazjum bydgoskie ukończył na Wielkanoc 1902 r. Był 909. absolwentem tej szkoły - spędził w niej 5 i pół roku. 2 lata był w Prima, 1 rok w Oberprima. Z ostatniej rubryki wynika, że sposobił się do studiów medycznych. Można sądzić, że przez ten czas matka i przynajmniej jedna z sióstr zamieszkiwały w Bydgoszczy.
Emilia w kartotece ewidencji ludności miasta Poznania w 1916 r. Przybyła 22.9.1916 r. z Wörishofen (znane uzdrowisko w Bawarii) i zamieszkała w Poznaniu na Große Berliner Straße 63 u rodziny Klabecka (rodzina jej siostry). 7.11.1916 r. wyjechała do Nakła (Nakło nad Notecią?). 21.12.1916 r. wróciła do rodziny Klabeckich w Poznaniu. 15.1.1917 r. ponownie wyjechała do Wörishofen (tak jest napisane na odwrocie karty). Może leczyła się w tym uzdrowisku, albo tam żyła jej córka Halina Franciszka, bowiem mieszkała w 1913 r. w Bawarii. Do rodziny Klabeckich należała młodsza siostra Emilii - Teofila, * 26.4.1854 Popłomyki. Jej syn Stanisław Klabecka w 1916 r. mieszkał przy Große Berliner Straße 63.
W księdze adresowej Lwowa z 1916 r. jest wpis Cieszyńska Emilia wdowa. po aptek., Batorego 38. Pod tym samym numerem mieszkał Cieszyński dr. Antoni, prof. uniw., Batorego 38.
Cieszyńska Emilia (z d. Chiżyńska) - zmarła 12.09.1918 w Poznaniu. Z nekrologu w Gazecie Poznańskiej R.60 nr 209.
4. kolejna karta z ewidencji, tym razem tylko Antoniego Cieszyńskiego i jego rodziny z 1920 r.
Z tej karty wynika, może nieznana w publikacjach, informacja o prof. Antonim Cieszyńskim. Okazuje się, że 31.08. 1920 r. przyjechał z Lwowa do Poznania i zamieszkał na ul. Wrocławskiej 28/29. Wtedy 6. 11. 1920 r. urodził się w Poznaniu prof. Tomasz Marian Tadeusz Cieszyński (zmarł 18.12.2010 r.). Widać z tego, że przyczyną wyjazdu z Lwowa była obawa o losy brzemiennej żony i małej córki.
Dodatkowo wymieniono w spisie - żonę Różę z domu Troczyńską ur. 11.02.1895 r. we Lwowie (ślub w Wiedniu 1915 r.), córkę Janinę urodzoną 7.11. 1916 r. we Lwowie i wcześniej wymienionego syna. Być może wyjechali powrotnie do Lwowa w 1921 r., gdy urodził się syn i sytuacja wojskowo-polityczna uległa poprawie.
5. Kolejna karta ewidencyjna - Marii Cieszyńskiej
Maria Cieszyńska (podano datę urodzenia Franciszki?) przyjechała razem rodziną brata z Lwowa i zamieszkała z nimi w Poznaniu, a już 20.8.1920 r. przeniosła się do rodziny Kaczorek na ul. Św. Józefa 9, I piętro. Nie wiadomo czy wróciła razem z bratem do Lwowa? Może tam należy szukać jej śladów.
Wnioski:
Literatura:
Od autora • Lokacja miasta • Oleśnica piastowska • Oleśnica Podiebradów • Oleśnica Wirtembergów
Oleśnica za Welfów • Oleśnica po 1885 r. • Zamek oleśnicki • Kościół zamkowy • Pomniki • Inne zabytki
Fortyfikacje • Herb Oleśnicy • Herby księstw • Drukarnie • Numizmaty • Książęce krypty
Kary - pręgierz i szubienica • Wojsko w Oleśnicy • Walki w 1945 roku • Renowacje zabytków
Biografie znanych osób • Zasłużeni dla Oleśnicy • Artyści oleśniccy • Autorzy • Rysowali Oleśnicę
Fotograficy • Wspomnienia osadników • Mapy • Co pod ziemią? • Landsmannschaft Oels
Wydawnictwa oleśnickie • Recenzje • Bibliografia • Linki • Zauważyli nas • Interpelacje radnych
Alte Postkarten - widokówki • Fotografie miasta • Rysunki • Odeszli • Opisy wybranych miejscowości
CIEKAWOSTKI • ZWIEDZANIE MIASTA BEZ PRZEWODNIKA....
NOWOŚCI
