Miejsce rozmieszczenia fabryki mydła W. Pohla zaznaczone strzałką. Jak widać był to szeroki budynek
i kształtem dopasowany do koryta rzeczki
Marek Nienałtowski
Fabryka mydła Wilhelma Pohla w Oleśnicy
11.09.2025 r.
O fabryce mydła Wilhelma Pohla wiemy niewiele, powstała po 1870 r., bo już pokazywano ją na planach miasta. Fabryki mydła potrzebują dużo wody, która jest kluczowym elementem reakcji chemicznej tworzącej mydło. Dlatego powstała przy ulicy Oławskiej (3 Maja) nr 59 przy kanale wybudowanym ok. 1600 r. przez księcia Karola II Podiebrada. Kanał wtedy przyjął nazwę rzeka Oleśnica (Oleśniczka). Nie wiadomo, kiedy właścicielem fabryki stał się Wilhelm Pohl. Już był jej właścicielem w 1900 r. i jeszcze jest nim w 1935 r. Nie wiadomo, czy był rodzinnie związany z właścicielem fabryki mebli Otto Pohlem. Wtedy Oleśnicę zamieszkiwało ponad 30 osób o tym nazwisku.
Miejsce rozmieszczenia fabryki mydła W. Pohla zaznaczone strzałką. Jak widać był to szeroki budynek
i kształtem dopasowany do koryta rzeczki
W miejscu gdzie stały domy o numerze 59 i 12 (po drugiej stronie ulicy) znajdowało się od 1526 r. - przedbramie Wieży Wrocławskiej (potem zwanej Oławską). Gdy przedbramie przestało spełniać swoją rolę (po wojnie trzydziestoletniej) - do jego murów zaczęto dobudowywać domy. Po 1960 roku, gdy rozbierano
spalone mury pokazanych budynków, stwierdzono, że mury frontowe domu nr 12 i 59 są grube i pochodzą z przedbramia (wspominał o tym prof. M. Przyłęcki).
Miejsce po dawnym przedbramiu - ilustracja z 1866 r. Z lewej i prawej strony widać barierki mostu rzeki Oleśnica.
Dalej zaczynało się byłe przedbramie. Z lewej widać budynek,
w którym drzwi i okna
wstawiono w grubość muru przebramia.
Z prawej jakieś 3 budynki, stojące na miejscu
budynku niżej pokazanego
Poniższy budynek fabryczny mógł powstać po 1870 r., gdy całą ulicę Oławską zaczęto zabudowywać.
Wzdłuż ulicy 3 Maja wybudowano fabrykę mydła. Widać parterowe okna i drzwi w grubości murów przedbramia. Moje zdjęcie rysunku fabryki z 2018 r.
stanowi fragment ściennego malowidła z Biblioteki
Publicznej w Oleśnicy. Źródłem malowidła jest zapewne widokówka
Krzysztofa Dziedzica z jego książki wydanej w 2010 r. "Pozdrowienie z Oleśnicy" na str. 50
Część budynku zajmowała restauracja Carla Franke, w której także była sala bilardowa oraz pokoje gościnne. O tej restauracji i właścicielu po 1921 r. nic nie wiadomo. Zapewne pomieszczenia restauracji zagospodarował właściciel fabryki. On do 1921 r. nie miał sklepu, w którym sprzedawałby swoje wyroby. Już w 1935 r. miał w Rynek 45 swój sklep, który prowadzili oraz mieszkali w tym budynku Agnes i Helmut Pohlowie - zapewne rodzina.
Miejsce sklepu Wilhelma Pohla. Jeszcze 4 osoby w Oleśnicy były związane w 1935 r.
z biznesem mydlanym - produkcja? Raczej sprzedaż
W. Pohl mieszkał przy Banhofstrasse 11 (Mikołaja Reja) budynek nie istnieje, stał w pobliżu obecnej biblioteki - niczym się nie wyróżniał i nikt go nie wspominał.
Widokówka z 1943 r. Jeszcze widać z prawej jedyne zdjęcie wysokiego budynku fabryki mydła,
bo widoczna przy nim jest reklama pionową z napisem SEIFEN (mydło). Widoczne są zmiany architektoniczne
(zaokrąglony róg budynku).
Może na wyższych piętrach były mieszkania do wynajęcia?
Na parterze widać markizy sklepów.
Czyżby już ograniczono produkcję?
Co pisałem o sprawach związanych z tym tematem:
Gdzie znajdowała się Wieża Oławska i jaką funkcję pełniła?
https://www.olesnica.nienaltowski.net/Most_na_ulicy3Maja.htm
https://www.olesnica.nienaltowski.net/Ciekawy_odcinek_ulicy.htm
Literatura
Od autora • Lokacja miasta • Oleśnica piastowska • Oleśnica Podiebradów • Oleśnica Wirtembergów
Oleśnica za Welfów • Oleśnica po 1885 r. • Zamek oleśnicki • Kościół zamkowy • Pomniki • Inne zabytki
Fortyfikacje • Herb Oleśnicy • Herby księstw • Drukarnie • Numizmaty • Książęce krypty
Kary - pręgierz i szubienica • Wojsko w Oleśnicy • Walki w 1945 roku • Renowacje zabytków
Biografie znanych osób • Zasłużeni dla Oleśnicy • Artyści oleśniccy • Autorzy • Rysowali Oleśnicę
Fotograficy • Wspomnienia osadników • Mapy • Co pod ziemią? • Landsmannschaft Oels
Wydawnictwa oleśnickie • Recenzje • Bibliografia • Linki • Zauważyli nas • Interpelacje radnych
Alte Postkarten - widokówki • Fotografie miasta • Rysunki • Odeszli • Opisy wybranych miejscowości
CIEKAWOSTKI • ZWIEDZANIE MIASTA Z LAPTOPEM, TABLETEM ....
NOWOŚCI
