Edward Fitzermann - ku pamięci
Tekst i zdjęcia Zbigniew Podurgiel
Uzupełnienie Marek Górnicki 10.07. 2022 r.

Wspomnienie o Edwardzie Fitzermannie

Urodził się 24.05.1943, zmarł 19.09.2000. Ukończył I LO w Oleśnicy w 1961/62. Studiował historię na Uniwersytecie Wrocławskim. W roku 1968 został wyrzucony z uczelni za powielanie i kolportaż ulotek oraz osadzony w więzieniu, gdzie spędził 10 miesięcy. Przez krótki okres czasu pracował później jako fotograf w zakładzie fotograficznym prowadzonym przez rodzinę Wolińskich w oleśnickim Rynku.

W latach siedemdziesiątych i osiemdziesiątych zajmował się fotografią artystyczną. Pozostawił po sobie wiele montaży klejonych i optycznych, wykorzystując nierzadko świadomie błędy powstałe podczas wykonywania zdjęć, np. przypadkowe nakładanie się klatek na błonie fotograficznej, czy też rastry powstałe podczas wywoływania filmów, spowodowane niedomytymi koreksami. Stosował również często technikę pseudosolaryzacji.

Do jego ciemni fotograficznej wchodziło się przez szafę, a uciec z niej przed nękającą go milicją można było przez zamaskowany otwór w ścianie. Był członkiem oleśnickiej grupy "Kwadrat". W 1976 magazyn fotograficzny "Foto" opublikował artykuł o grupie, ilustrując go fotografiami członków.

Brał udział w dwóch zbiorowych wystawach fotograficznych:
1976 - Oleśnica - "Kamieniołomy strzelińskie"- Oleśnicki Ośrodek Kultury,
2000 - Oleśnica - "Światłem malowane" - Galeria Miejska (pośmiertnie).

W 1982, gdy powołałem do życia oleśnicką plastyczno-fotograficzną "Grupę Młodych". Edward Fitzermann został jej honorowym członkiem (z racji swojego wieku). Brał udział w zorganizowanych przeze mnie interdyscyplinarnych wystawach zbiorowych:
1982 - Oleśnica - Galeria KMPiK,
1983 - Poniatowice - GOK galeria "Pod strzechą",
1983 - Wrocław - Piwnica Świdnicka.
Miał też retrospektywną wystawę indywidualną -
1983 - Poniatowice - GOK galeria "Pod strzechą".

W latach siedemdziesiątych zajmował się również malarstwem olejnym i grafiką (gumolit), oscylując pomiędzy ekspresjonizmem, a surrealizmem. Uprawiał także tzw. rzeźbę ludyczną, której głównym tematem był Chrystus frasobliwy. Postać Frasobliwego znalazła się dlatego na nagrobku, który wyrzeźbiłem dla Edka. Chciałbym podziękować Wszystkim jego Znajomym, którzy pokryli koszty materiału tego nagrobka.

Zamieszczone niżej fotografie Edwarda Fitzermanna pochodzą z moich zbiorów.                                                                                                           Zbigniew Podurgiel

 

10. 07. 2022 r.
Marek Górnicki dodał ze swojej kolekcji pokazane niżej dwa obrazy olejne z lat siedemdziesiątych i płaskorzeźbę w drewnie.


Świątynia Wang w Karpaczu - autorstwa E. Fitzermanna


Łódź rybacka na Helu - autorstwa E. Fitzermanna


Głowa Chrystusa - autorstwa E. Fitzermanna


Edward Fitzermann 1983. Fot. Z. Podurgiel

P.S.
Do poważniejszego incydentu doszło natomiast w Oleśnicy. W godzinach popołudniowych 4 kwietnia [1968 r.] na terenie Miejskiego Zarządu Budynków Mieszkalnych „został złapany podczas wykonywania na zakładowym powielaczu wrogich ulotek przeznaczonych dla studentów WSR we Wrocławiu” Edward Fitzerman, „zabezpieczono do materiałów śledczych matrycę oraz 10 sztuk gotowych ulotek”.
AIPN Wr, 053/512, k. 3, 20 oraz 053/562, k. 34, 42, 63–64; 053/565, t. 2, k. 353; 039/10660, t. 4, k. 37; 053/1634, t. 1, k. 99.

Na rok aresztu i 500 zł grzywny 31 lipca Sąd Powiatowy w Oleśnicy skazał Edwarda Fitzermana za powielanie ulotek informujących o przebiegu studenckiego protestu. Sąd (przewodniczył mu sędzia J. Jastrzębski) uznał argumentację prokuratora A. Tenerowicza, iż oskarżony miał „świadomość, że szerzona przez niego wiadomość zdolna jest wywołać niepokój publiczny i godził się z możliwością takiego skutku”. W trakcie przewodu sądowego ustalono, że „pomiędzy usiłowaniem przez oskarżonego rozszerzenia tej treści wiadomości zachodzi ścisły związek przyczynowy z wywołaniem niepokoju publicznego i dlatego sąd dopatrzył się w czynie oskarżonego wszelkich ustawowych przesłanek usiłowania dokonania przestępstwa”. Okolicznościami obciążającymi były tu „sposób i cel działania sprawcy, duże napięcie złej woli po jego stronie i stopień szkodliwości społecznej czynu”, natomiast do okoliczności łagodzących zaliczono „wiek oskarżonego, słabość i podatność jego charakteru na zjawiska zewnętrzne”. Sprawa Fitzermana była, jak się zdaje, pierwszym „marcowym” procesem poza Wrocławiem.
AIPN Wr, 039/10673, k. 41–43. Akt oskarżenia 27 VI 1968 r. sygnował prokurator powiatowy Jan Kobierecki.

Źródło: http://olesnica.vot.pl/forum/viewtopic.php?f=1&t=352

Od autora • Lokacja miasta • Oleśnica piastowska • Oleśnica Podiebradów • Oleśnica Wirtembergów
Oleśnica za Welfów • Oleśnica po 1885 r. • Zamek oleśnicki • Kościół zamkowy • Pomniki • Inne zabytki
Fortyfikacje • Herb Oleśnicy • Herby księstw • Drukarnie • Numizmaty • Książęce krypty
Kary - pręgierz i szubienica • Wojsko w Oleśnicy • Walki w 1945 roku • Renowacje zabytków
 Biografie znanych osób • Zasłużeni dla Oleśnicy • Artyści oleśniccy • Autorzy • Rysowali Oleśnicę
 Fotograficy • Wspomnienia osadników • Mapy • Co pod ziemią? • Landsmannschaft Oels
Wydawnictwa oleśnickie • Recenzje • Bibliografia • Linki • Zauważyli nas • Interpelacje radnych
Alte Postkarten - widokówki • Fotografie miasta • Rysunki • Odeszli
 CIEKAWOSTKI • ZWIEDZANIE MIASTA Z LAPTOPEM, TABLETEM ....
NOWOŚCI