Marek Nienałtowski 
  Herb księstwa ziębicko-oleśnickiego
    Napisano w 2003 r. 
  Uzupełniono 17.12.2010 r.;
  
  6.12.2012;
 
  01.07.2013 
    
    Powstanie i opis
    Herby księstwa ziębickiego i ziębicko-oleśnickiego Podiebradów znajdują się w  Oleśnicy, Bierutowie i Dobrej, w   miastach byłego księstwa ziębickiego, oraz we władztwach Podiebradów w Czechach i rzadziej w miejscach dłuższego przebywania członków rodu Podiebradów. Herb ziębicko-oleśnicki nie był opisany  w literaturze  oleśnickiej. Podstawy opisano w [6]. Wstępną próbę usystematyzowania przedstawiono w [5]. 
Jak powstał herb księstwa ziębicko-oleśnickiego? Podstawą rozważań będą dwa herby znad bramy "Pałacu Wdów". Nigdzie nie były one opisane (dot. sytuacji z 2003 roku). W literaturze Oleśnickiej podano, że przedstawiają one "rozłożony herb Podiebradów ziębicko-oleśnickich" [3], lub "tarcze herbowe księstwa ziębicko-oleśnickiego" [1].

    Herby znad bramy Pałacu Wdów
   
Ostatnie sformułowanie jest najczęściej powtarzane. Wstępnie przyjęto, że prawdziwsze jest pierwsze z nich. Drugie sformułowanie odrzucono, gdyż jeden z tych herbów nie mógł być realnie związany z księstwem oleśnickim (wg obecnej wiedzy historycznej). Niżej opisano dwa herby umieszczone nad bramą Pałacu.
Lewy (od patrzącego)  
      herb  z "Pałacu Wdów  [1]".
 
  Jest to herb księstwa ziębickiego, także nazywany herbem Podiebradów ziębickich, Podiebradów ziębicko-kłodzkich, herbem księstwa ziębickiego i hrabstwa kłodzkiego itp. Wskazuje na ziemie pod panowaniem Podiebradów, czyli jest herbem ziemskim. 
| Herb ten zawiera poniższe elementy: 
 
 Niżej wersja kolorowa tego herbu:  Herb księstwa ziębickiego (ziębicko-kłodzkiego). Wykonanie autora Krótki opis herbu, zwany blazonem [8]: W polu sercowym herb Podiebradów, w nim w polu srebrnym u podstawy trzy listwy w pas czarne. W tarczy skwadrowanej, w polu 1 i 4 - w słup, w złotym czarny połuorzeł, w srebrnym czerwony połuorzeł, oba ze srebrną przepaską przez pierś. W 2 i 3 polu herb hrabstwa kłodzkiego. Klejnot: srebrne skrzydła orła z trzema listwami w pas (Podiebradowie), pawie pióra ziębickie oraz kłodzkie skrzydła orła z dwoma nachylonymi listwami. Prawy  herb z bramy "Pałacu Wdów" [2] 
             
 Dodanie w polu sercowym herbu Podiebradów do tego herbu może wskazywać na roszczenie Podiebradów do księstwa żagańsko-głogowskiego. jest to historycznie uzasadnione. W 1487-88 trzej książęta ziębiccy - synowie Henryka I Podiebrada - żenią się z trzema córkami księcia Jana II żagańskiego (1439-82) i głogowskiego (1481-88), stając się dziedzicami księstwa głogowskiego, co przyrzekł im Jan II. Było to typowe małżeństwo dynastyczne, o czym świadczy dziecięcy wiek "oblubienic" (Karol I miał 12 lat a jego żona 5 lat). Po tym Podiebradowie mogli uważać się za przyszłych właścicieli księstwa. Niestety, do tego nie doszło, a herb miał przypominać wszystkim wjeżdżajacym do zamku oleśnckiego o roszczeniach Podiebradów. Do ostatecznego wyjaśnienia zagadki herbu znad bramy Pałacu brakowało wiedzy na temat kształtu szachownicowego klejnotu. W literaturze poświęconej heraldyce księstw ślaskich ten klejnot nie był opisany. Okazało się, że wyjaśnienie stało się możliwe dzięki zamieszczonemu w książce O. Felcmana, R. Fukali [9], wywodowi genealogicznemu Urszuli - córki Albrechta (brata Karola I). Na tym rysunku przy wywodzie przodków po linii żeńskiej - żagańskiej, pojawia się herb z szachownicowym klejnotem w kształcie rombu - zwany żaglem (rysunek poniżej). Żaglem nazwał ten kształt klejnotu G. Deverdeck w swoim katalogu monet z 1711 r.[10, s. 433] i podał, że jest on legnicki lub głogowski. Ponadto ten "żagiel" znajduje się na niektórych medalach, monetach i pieczęciach Henryka Wacława i Karola Fryderyka (po 1618 r.). 
 Zmieniono 15.03.2014. 
                      
 Powstanie herbu księstwa ziębicko-oleśnickiego 
 Po objęciu księstwa oleśnickiego w 1495 r. dołączono do herbu księstwa ziębickiego orła oleśnickiego i szachownicę żagańską. Drugie pole kłodzkie zostało zamienione na orła księstwa oleśnickiego, trzecie na szachownicę, na czwartym polu znalazł się herb hrabstwa kłodzkiego. Na poniższym rysunku pokazano powstałą w ten sposób - kolorową wersję herbu księstwa ziębicko-oleśnickiego Podiebradów. 
 Niżej herb z pięcioma klejnotami, używany w szczególnych przypadkach. Jest na nim też klejnot w postaci "żagla". | 
Dodano 01.07.2013 r. 
    Powyższe znajduje także potwierdzenie w pieczęci księstwa ziębicko-oleśnickiego przywieszonej do listu księcia Henryka Wacława z 1635 r. dotyczącego miejscowości Pavlice k. Jevisovic, które w latach 1628-1639 r. do niego należały. 

    Pieczęć Henryka Wacława. Źródło: http://pavlice-historie.wz.cz/pecete.html    
Na pieczęci, w środku, znajduje się herb rodowy Podiebradów, a dookoła niego cztery herby ziemskie, wyżej pokazane. W III polu widnieje szachownicowy herb z szachownicowym klejnotem, co potwierdza także powyższy wywód autora.
Wnioski
Literatura:
1. Starzewska M. Oleśnica. Ossolineum. Wrocław. 1963
2.
Głogowski S. Genealogia Podiebradów. Gliwice 1997
3. Katalog zabytków sztuki w Polsce. Oleśnica, Bierutów i okolice. Warszawa.1983
  4. Czechowicz B. Książęcy mecenat artystyczny na Śląsku u schyłku średniowiecza. DIG. Warszawa 2005
  5. Marek Nienałtowski. Identyfikacja herbów znad bramy "Pałacu Wdów". Kwartalnik Powiatu Oleśnickiego nr 11/2005 s.16-18
6. Opis herbów Podiebradów i księstwa ziębickickiego - http://www.lukov.cz/hrad/erb8.htm   
7. Genealogia Podiebradów - http://www.genealogy.euweb.cz/bohemia/bohemia3.html
  8. Znamierowski A. Wielka Księga Heraldyki. Świat Książki. W-wa 2008
  9. Felcman, O., Fukala, R. a kol. Poděbradové. Rod českomoravských pánů, kladských hrabat a slezských knížat. Praha: Nakladatelství     Lidové noviny, 2008.
  10. 
 Dewerdeck G. Silesia numismatica oder Einleitung zu dem Schlesischen Müntz - Cabinet. Jauer 1711
 11. Gajl T. Herbarz Polski od średniowiecza do XX wieku. L&L. Gdańsk 2007
 12.
  Fukala R. Slezsko neznama zeme koruny Ceske. Ceske Budejowice.  2007 
Od autora • Lokacja miasta  • Oleśnica piastowska • Oleśnica Podiebradów  • Oleśnica Wirtembergów 
Oleśnica za Welfów • Oleśnica po 1885 r. • Zamek oleśnicki • Kościół zamkowy  • Pomniki • Inne zabytki
Fortyfikacje  • Herb Oleśnicy • Herby księstw  • Drukarnie • Numizmaty • Książęce krypty
Kary - pręgierz i szubienica • Wojsko w Oleśnicy • Walki w 1945 roku • Renowacje zabytków
 Biografie znanych osób  •  Zasłużeni dla Oleśnicy • Artyści oleśniccy • Autorzy • Rysowali Oleśnicę
  Fotograficy • Wspomnienia osadników • Mapy • Co pod ziemią? • Landsmannschaft Oels
Wydawnictwa oleśnickie • Recenzje • Bibliografia • Linki • Zauważyli nas • Interpelacje radnych 
  Alte Postkarten - widokówki • Fotografie miasta • Rysunki  • Odeszli
 CIEKAWOSTKI • ZWIEDZANIE MIASTA Z LAPTOPEM, TABLETEM .... 
NOWOŚCI