Rynek oleśnicki. Wydawca Solo Jsaak. Źródło ebay.de
Marek Nienałtowski
Widokówka, a historia wydawców Isaak`ów
20.05.2020 r.
W Oleśnicy w latach ok. 1900-1922 fotografowali i wydawali widokówki Issakowie, niekiedy podpisywali widokówki nazwiskiem Jsaak. Chyba starszy z nich A. Isaak założył ok. 1904 r. atelier Germania naprzeciw zajazdu Elysium i w pobliżu koszar Batalionu Jegrów nr 6. Z racji tego miał klientów wśród żołnierzy i bywalców zajazdu. Reklamował się w wtedy w gazecie Lokomotiwe an der Oder. Jednocześnie był właścicielem sklepu papierniczego, który wynajmował przy Ohlauerstrasse 8 (ul. 3 Maja). W nim w 1905 r. zaczął sprzedawać aparaty fotograficzne. Prawdopodobnie zakończył działalność fotograficzną w 1914 r., bo wtedy atelier Germania zajęło rodzeństwo Schultze i chyba zaprzestało używać tej nazwy. W zbiorach oleśnickich kolekcjonerów znajduje się ok. 30 widokówek przez niego wydanych, do których wykonywał również zdjęcia. Krzysztof Dziedzic pokazał w swoim najnowszym albumie 10 widokówek [1], a w poprzednim jeszcze siedem. Niektóre widokówki mają jeszcze stemple z lat 1916-1917, co mogłoby znaczyć, że nie prowadził atelier, ale wydawał widokówki, względnie zapasy widokówek sprzedawał ktoś inny. W 1921 r. już nie jest wymieniany w książce adresowej Oleśnicy.
Solo Issak (Jsaak) - może jego syn (takie miałem przeświadczenie) wydawał widokówki rzadko. Pierwsza, którą widziałem miała stempel z 1910 r., a druga z 1916, a kolejna z 1922, przy czym na ostatnich dwóch znajdował się przed nazwiskiem napis Verlag - czyli miał oficjalne wydawnictwo, za co płacił podatki. On także prowadził księgarnię i sklep papierniczy jeszcze w 1921 r. przy Ochlauerstrasse 20, czyli w hotelu Kaiserhof (obecnie Sanepid), w nim też mieszkał [2]. Obu wymieniono w książce o fotografach oleśnickich [3]. W aktualizacji tej książki dodano widokówkę, na której widać zamek w postaci przed 1905 r., wydaną przez S. Isaaka, ale brak datowania nie wskazywał zdecydowanie na jej wydanie w tym czasie.
Ostatnio pojawiła się na ebay.de widokówka, która jest podpisana nazwiskiem S. Jsaak (bez Verlag) i pokazuje sytuację z lat ok. 1900 r. Tym razem można już bardziej zdecydowanie sądzić o istnieniu wówczas firmy wydawniczej Sola Isaaka. To też mogłoby zmieniać stosunek rodzinny obu Isaaków - może jednak byli braćmi?
Rynek oleśnicki. Wydawca Solo Jsaak. Źródło ebay.de
Zapis na rewersie widokówki
Kiedy zrobiono to zdjęcie? Najłatwiej ocenić datę wykonania po częstych zmianach w wyglądzie budynków w południowo-zachodniej pierzei - o czym już pisałem
Parada garnizonu i weteranów przed następcą tronu (z lewej - salutuje) odbyła się 26 maja 1904 r.
Budynki pierzei na dwóch widokówkach nie różnią się. Analogicznie przycięte są także korony drzew przy chodnikach z lewej
(widać to lepiej na powiększeniu).
Fragment widokówki ze zbioru Adama Fedorowicza.
Z porównania obu widokówek wynika, że S. Jsaak użył zdjęcia z około 1904 r. Czy mógł je wykonać - być może tak, bo żył w 1921 r., natomiast w 1935 r. już nie jest wykazywany w spisie mieszkańców. Istnieje w spisie Adele Jsaak - wdowa po handlowcu mieszkająca na Gartenstrasse 14, a Solo Isaak był w książce adresowej określany jako handlowiec. Pozostaje wątpliwość, bo ją zapisano jako Jsaak, a jego - Isaak, ponadto w 1935 r. niearyjczyków nie umieszczali w spisie mieszkańców.
Użycie w widokówkach zdjęć wykonanych w 1904 r. może świadczyć, że obaj Isaak`owie byli braćmi, chociaż dalej pozostaje niepewność. Natomiast obaj trafili do historii Oleśnicy.
Literatura
Od autora • Lokacja miasta • Oleśnica piastowska • Oleśnica Podiebradów • Oleśnica Wirtembergów
Oleśnica za Welfów • Oleśnica po 1885 r. • Zamek oleśnicki • Kościół zamkowy • Pomniki • Inne zabytki
Fortyfikacje • Herb Oleśnicy • Herby księstw • Drukarnie • Numizmaty • Książęce krypty
Kary - pręgierz i szubienica • Wojsko w Oleśnicy • Walki w 1945 roku • Renowacje zabytków
Biografie znanych osób • Zasłużeni dla Oleśnicy • Artyści oleśniccy • Autorzy • Rysowali Oleśnicę
Fotograficy • Wspomnienia osadników • Mapy • Co pod ziemią? • Landsmannschaft Oels
Wydawnictwa oleśnickie • Recenzje • Bibliografia • Linki • Zauważyli nas • Interpelacje radnych
Alte Postkarten - widokówki • Fotografie miasta • Rysunki • Odeszli • Opisy wybranych miejscowości
CIEKAWOSTKI • ZWIEDZANIE MIASTA BEZ PRZEWODNIKA....
NOWOŚCI