Marek Nienałtowski
Opowieści z krypty - różne ciekawostki

Mocowanie pokrywy do sarkofagu
Niżej pokazano zerwane wieko sarkofagu, co dało możliwość zobaczenia sposobu jego mocowania. Jak widać na poniższym zdjęciu, wieko jest mocowana poprzez 8 śrub, po 4 na każdym boku. Nie znalazłem historii zastosowania śub do łączenia elementów i nie wiem, czy już w XVII w. ich używano.

Wieko do części dolnej sarkofagu było mocowane poprzez 8 śrub,
umieszczonych po 4 na bocznych ścianach. Fot. Zbigniew Podurgiel.
Wszystkie poniższe zdjęcia elementów sarkofagów pochodzą ze zdjęć Z. Podurgiela

Widok z boku na sarkofag. Śruby nie mają jednakowej długości i nie pasują do artystycznej wizji sarkofagu
Widok z boku na śrubę	Widok główki śruby. W tym miejscu pokrywa jest ułamana, co wskazuje na użycie siły do jej oderwania

Być może różne materiały śrub i sarkofagu oraz panująca wilgoć, spowodowały korozję w miejscu połączenia. Dlatego stosunkowo łatwo było oddzielić wieko od części dolnej.

Dodano 08.02.2011 r.
Rzeczywiście wieko było przymocowane do dolnej części sarkofagu przy pomocy połączenia śrubowego. Przy czym śruba miała główkę przeznaczoną do wkręcania śrubowkrętem. Widać to na poniższym zdjęciu.

Anioły (putta) unoszące sarkofagi
Podporami sarkofagu są rzeźby 6. aniołów - po jednym w rogach i po jednym na środku boku sarkofagu. "Aniołki" od strony wejścia i od ściany zostały urwane (ułamały się, odpadły itp.). Zachowały się tylko, częściowo uszkodzone, aniołki z drugiej strony. Stosunkowo dobrze zachował się aniołek z bocznej ściany. Dwa z oddzielonych aniołków zostały położone przez kogoś na pokrywie, tam także leży ułamana ręka. Być może, że resztki rzeźb leżą wsród pozostałości trumny, stojącej kiedyś obok.

Z tej strony brak jest podpór-aniołków. Fot. Zbigniew Podurgiel
Z tylnej strony aniołki są częściowo zachowane. Aby je odciążyć, podparto sarkofag cegłami
Aniołek z boku ma tylko urwane jedno skrzydło. Widać, że stoi on na jednej nodze i opiera się na kolanie drugiej.
Ktoś położył dwa aniołki na pokrywie. Lewy to "narożny", prawy - boczny

Aniołek boczny z rozłożonymi rękoma	Ułamana ręka położona na pokrywie

Dodano 03.02.2011 r.
Na zaproszenie ks. Władysława Ozimka wszedłem do krypty, ale w trakcie wykonywania zdjęć aparat został uszkodzony, dlatego wykonałem tylko kilka zdjęć i to nie ostrych.

Sytuacja po uporządkowaniu I komory. W tym miejscu leżały drewniane resztki trumny. Wsród nich resztki sarkofagu wyżej pokazanego. Obecnie wieko jest już położone na dolnej części sarkofagu widocznego z lewej strony

Okazało się, że wszystkie aniołki-podpory zachowały się. Także zachowały się ułamane ręce i skrzydła. ks. Wł. Ozimek namawiał mnie do podniesienia aniołka - okazało się, że mogłem to uczynić tylko dwoma rękoma. Jest to pełny odlew - dlatego bardzo ciężki

Dodano 08.02.2011 r.
Rapier i sztylety
Jak już wspominano, na jednym z sarkofagów umieszczono rapier. Okazuje się, ze w krypcie znaleziono jeszcze 2 może 3 sztylety. Jeden z nich, mocno skorodowany, leżał na sarkofagu. Inne w częściach, także skorodowane znajdowano na podłodze. Nie wiadomo czy je kładziono celowo na sarkofagach (i część zniknęła), czy też były używane do innych celów i pozostały w krypcie.

Elementy transportu sarkofagów w krypcie
Można sądzić, że do przetaczania sarkofagów ważących 400-550 kg używano w krypcie 2-3 wózków, z których każdy miał dwa koła, połączone osią. Koła drewniane były zapewne obite blachą. Jedno koło i część osi widać na poniższym zdjęciu. O tym poinformował mnie Tomasz Junik z firmy RENOWART Wiesława Piechówki.

Koło i oś służące zapewne do przetaczania sarkofagów

Napisy w krypcie
Na ścianach krypty znajduje się wiele wyrytych i pisanych ołówkiem napisów. Niektóre z nich mogą mieć historyczne znaczenie. Ważne są wyryte daty - jedna z nich jest szczególnie cenna, bo pochodzi z okresu Podiebradów.

Na scianach widoczne są różne napisy. W górnym lewym rogu znajduje się data 1559,
która może być związana z jakimś pochówkiem lub remontem krypty

Twórcy sarkofagów pozostawiają na nim swój podpis (znak, puncę)
Prawdopodobnie sarkofagi były wykonywane przez kilku rzemieślników i być może, każdy na swoim elemencie zostawiał swój "podpis" - puncę. Niektórzy byli do tego zobligowani przepisami np. konwisarze (odlewnicy). Punce konwisarskie twórcy sarkofagu Karola Fryderyka odkrył dr P. Oszczanowski (jak pisze - zupełnie przypadkowo) robiąc zdjęcie. Inną puncę, umieszczoną na podporze sarkofagu Henryka Wacława odkrył T. Junik. Zapewne więcej o tym przeczytamy w książce opisującej kryptę Podiebradów.

Na zdjęciu widoczne punce konwisarskie.
Wycinek ze zdjęcia P. Oszczanowskiego

CDN

Od autora • Lokacja miasta • Oleśnica piastowska • Oleśnica Podiebradów • Oleśnica Wirtembergów
Oleśnica za Welfów • Oleśnica po 1885 r. • Zamek oleśnicki • Kościół zamkowy • Pomniki • Inne zabytki
Fortyfikacje • Herb Oleśnicy • Herby księstw • Drukarnie • Numizmaty • Książęce krypty
Kary - pręgierz i szubienica • Wojsko w Oleśnicy • Walki w 1945 roku • Renowacje zabytków
Biografie znanych osób • Zasłużeni dla Oleśnicy • Artyści oleśniccy • Autorzy • Rysowali Oleśnicę
Fotograficy • Wspomnienia osadników • Mapy • Co pod ziemią? • Landsmannschaft Oels
Wydawnictwa oleśnickie • Recenzje • Bibliografia • Linki • Zauważyli nas • Interpelacje radnych
Alte Postkarten - widokówki • Fotografie miasta • Rysunki • Odeszli • Opisy wybranych miejscowości
CIEKAWOSTKI • ZWIEDZANIE MIASTA Z LAPTOPEM, TABLETEM ....
NOWOŚCI