Spis monet wybitych w okresie rządów Juliusza Zygmunta [1]
Marek Nienałtowski
Monety wybite na zamówienie Juliusza Zygmunta księcia oleśnickiego na Dobroszycach
Po objęciu przez Sylwiusza Nimrode księstwa oleśnickiego miał on prawo bicia monet, ale nie udało mu się uzgodnić z urzędnikami cesarskimi we Wiedniu wszystkich problemów z powstaniem mennicy. Dlatego zlecil wybicie tylko dwóch medali. Dopiero jego synowie Sylwiusz Fryderyk i Chrystian Ulryk zdołali uzyskać zgodę i zaczęli bić monety w 1674 r. w oleśnickiej mennicy, przy czym na monetach widniała postać najstarszego z braci. W 1678 r. po protestach pozostałych braci zaczęto bić w oleśnickiej mennicy monety z postaciami trzech panów menniczych. Każdy z nich miał jednakowe prawa, musiał pokrywać wspólnie koszty mennicze i uzyskiwał równe zyski ze sprzedaży. Chcąc osiągnąć maksymalne zyski bito monety ponad cesarską zgodę i tego powodu cesarz interweniował zamykając okresowo mennice, zabraniając bicia niektórych wartośći, a nawet aresztując pracowników mennicy. Więcej o tym napisali Klein i Raff [3]. W związku ze znaczną ilością bitych monet stempel ulegał szybkiemu zużyciu i wtedy grawer wykonywał nowy (rozpoznano ok. 55 stempli dla 3-krajcarówek) zmieniając często szczegóły. Stąd istnieje prznajmniej 2-3 znanych odmian monet z podobiznami książat na Dobroszycach. W 1678 r. grawerem stempli monet był Samuel Pfahler, w następnym roku odszedł z mennicy ze względu na niską płacę. Wardajnem czyli urzędnikiem odpowiedzialnym za jakość stopu srebra i jego zgodność z ordynacją menniczą był Franz Carl Uhle (FCV). Nie wiadomo ile monet poszczególnych wartości wybito. Musiało ich być dziesiątki tysięcy. Duże mennice biły po 2-3 mln 3 krajcarówek. Nie wiadomo dlaczego mennica w Oleśnicy i Bierutowie nie dawała spodziewanych zysków i była okresowo zamykana. Za czasów Juliusza Zygmunta wybijano 15-, 6-, 3- i 1-krajcarówki. Spis ich podano w poniższej tabelce [1]. Opis monet pochodzi z [3], ilustracje monet z [1], [2], [3] i innych katalogów monet. Wszystkie monety pokazano w dużym powiększeniu, aby można było zobaczyć ich szczegóły. Rzeczywiste wymiary podano w opisie monet.
Spis monet wybitych w okresie rządów Juliusza Zygmunta [1]
15 krajcarów 1678 r.
Na awersie popiersie księcia w zbroi, pod nim w kartuszu rzymska liczba XV i tytularny napis otokowy IULIUS SIGISM • D G • DUX - WURT : T • I • S • OLS •
Tłumaczenie: Juliusz Zygmunt z Łaski Bożej książę Wirtembergii, Tec i na Śląsku Oleśnicy.
Na rewersie orzeł księstwa oleśnickiego i dokończenie tytulaturnego napisu otokowego CO : MONTB : DO • I • HEID : STERNB : & MEZIBOR • 16-78 •
Tłumaczenie: hrabia Montbeliard, pan Heidenheim, Sternberka i Międzyborza. 1678
Pod skrzydłami orła sygnatura FC — V, czyli wardajna Franza Carla Uhle
Srebro, śr. 31 mm, waga 6,4 g.
Na monetach. wybijanych w 1678 r. pojawiały się różnice w nazwie Międzyborza - MEZBOR, MEZIBO.
15 krajcarów 1679 r.
Ten krajcar różni się od poprzedniego głównie rewersem, na którym orzeł księstwa oleśnickiego umieszczono w kartuszu, datą i zapisem nazwy Międzybórz, w którym litery ME są połączone, co odczytywane jest jako MZIBOR, chociaż należy czytać jako MEZIBOR.
6 krajcarów z 1678 r.
Na awersie monety 6-krajcarowej w kartuszu cyfra VI. Analogicznie jak na poprzedniej monecie popiersie księcia Juliusza Zygmunta i napis otokowy IULIUS •SIGISM DG • DUX - WURT • T • I • S • OLS •, Ttłumaczenie jak wyżej.
Na rewersie orzeł księstwa oleśnickiego i kontynuacja napisu tytulaturowego CO • MONTB • DO • I • HEID • STERNB • & MEZIBOR • 16-78 •, Tłumaczenie jak wyżej.
Pod skrzydłami orła sygnatura wardajna FC-V
Srebro, śr. 26 mm, waga 3,2 g.
W monetach wybijanych w wymienionym roku, zachodziły głównie zmiany w nazwie Międzyborza.
6 krajcarów 1679 r.
W monetach z podanego roku orzeł księstwa oleśnickiego umieszczony jest w kartuszu. Także pojawiają się zmiany w nazwie Międzyborza
6 krajcarów 1680 r.
Widoczną zmianą jest inny kształt kartusza orła oleśnickiego i brak sygnatury wardajna
3 krajcary 1678 r.
Na awersie popiersie księcia, pod nim w kartuszu cyfra 3 (krajcary), napis otokowy skrócony w stosunku do 6 krajcarówki - zamiast OLS jest tylko litera O.
IULIUS SIGISM • DG • - DUX • W • T • I • S • O.
Na rewersie napis otokowy CO MONT DO • I • HEID • STERNB & MEZIB • 16-78.
Srebro, śr. 20 mm, waga 1,7 g.
Na wybijanych monetach zdarzały się różnice w odstępach między literami i w nazwie Międzyborza
Krajcar 1679 r.
Na krajcarze ze względu na mniejszą średnicę uległy dalszemu skróceniu nazwy, brak też sygnatury wardajna. Na awersie pod popiersiem księcia w kartuszu znajduje się cyfra 1.
Napis otokowy:
IULI • SIGM • D G DVX • - W •T • I • S • O.
Na rewersie napis otokowy: CO • MONT • DO • I • HEID • STERN & MEZ • 16 - 79 •.
Srebro, średnica 17 mm, waga 0,9 g.
Anna Zofia - wdowa po śmierci Juliana Zygmunta w 1684 r. zleciła wybicie monety talarowej pośmiertnej (sterbetaler)
Na awersie widnieje popiersie księcia Juliusza Zymunta i skrócony napis tytularny
IULIUS • SIGISM : D G : DUX W • T • I • S • OLS, czyli taki sam jak na powyższych 3 -krajcarówkach
Symbolika i treść napisów na rewersie została opisana.
Srebro, śr 41, waga 28 g
Grawerem stempla tej monety był Johann Neidhardt
Literatura
Od autora • Lokacja miasta • Oleśnica piastowska • Oleśnica Podiebradów • Oleśnica Wirtembergów
Oleśnica za Welfów • Oleśnica po 1885 r. • Zamek oleśnicki • Kościół zamkowy • Pomniki • Inne zabytki
Fortyfikacje • Herb Oleśnicy • Herby księstw • Drukarnie • Numizmaty • Książęce krypty
Kary - pręgierz i szubienica • Wojsko w Oleśnicy • Walki w 1945 roku • Renowacje zabytków
Biografie znanych osób • Zasłużeni dla Oleśnicy • Artyści oleśniccy • Autorzy • Rysowali Oleśnicę
Fotograficy • Wspomnienia osadników • Mapy • Co pod ziemią? • Landsmannschaft Oels
Wydawnictwa oleśnickie • Recenzje • Bibliografia • Linki • Zauważyli nas • Interpelacje radnych
Alte Postkarten - widokówki • Fotografie miasta • Rysunki • Odeszli • Opisy wybranych miejscowości
CIEKAWOSTKI • ZWIEDZANIE MIASTA Z LAPTOPEM, TABLETEM ....
NOWOŚCI
http://bildsuche.digitale-sammlungen.de/index.html?c=viewer&bandnummer=bsb00068727&pimage=00001&v=2p&nav=&l=de