Marek Nienałtowski
"Każdy musi leżeć pod Oskarem Seidelem"
21.07.2010 r.
uzupełnienie 22.06.2021 r.

Seidelowie należeli do znanych oleśnickich kamieniarzy. Ich prekursor Oskar Seidel urodził się 21.12.1844 r. jeszcze wzmiankowany w dokumentach w 1884 r. jako członek loży masońskiej w Oleśnicy [3], co podnosiło jego rangę w mieście. Zapewne brał udział w budowie podstawy pomnika - Kolumny Zwycięstwa (1873 r.). Nazwiska Seidela i Peiskera z Namysłowa, były wyryte w podstawie Kolumny Zwycięstwa i Pomnika "Dwóch Cesarzy" w Wołczynie, wybudowanym w 1889 r. Może razem z Peiskerem wykonali podstawę pod pomnik w Namysłowie (znane są ich wspólne ogłoszenia prasowe). W 1891 r. on, a może jego firma wykonywała prace przy rekonstrukcji rzeźb lwów z wieży zamku oleśnickickiego, może też całej balustrady i płyt pokrywających galerię widokową [1]. W 1913 r. firma Oskar Seidel wykonywała prace kamieniarskie i dostarczała elementy z granitu potrzebne do budowy Knabenschule (obecnego LO nr 1).

Richard Seidel wykonał cokół do pomnika Otto von Bismarcka (1899 r.) w Oleśnicy. Jego brat Alfred być może był radnym miejskim [2]. Obaj chyba byli synami Oskara. W 1935 r. wymieniany jest Helmut jako właściciel firmy kamieniarskiej Seidelów (był architektem i mieszkał we Frankfurcie nad Menem).

Po Oskarze Seidelu pozostał znaczący ślad w postaci setek nagrobków kamiennych. Wtedy mówiło się, że "każdy musi leżeć pod Oskarem Seidelem". Oskar Seidel miał początkowo (przed 1883 r.) swój warsztat przy Wartenbergerstrasse 19.

,
Ogloszenie Oskara Seidela z gazety Lokomotiwe an der Oder z 24.03.1883 r.
Wynika z niego, że był też rzeźbiarzem

Seidel miał też zakład w Namyslowie i poszukiwał silnego chłopca jako praktykanta.
Ogłoszenie z gazety Namyslauer Kreisblatt nr 41 z 1885 r.

Ogłoszenie z gazety Lokomotiwe an der Oder z 1893 r.

Około 1904 r. podaje w ogłoszeniach, że ma swój warsztat i dom przy Wartenbergenstrasse 8. Czyli budynek obecnej szkoły specjalnej. Obok budynku mieszkalnego znajdował się jeden (plan z 1882 r.), a potem dwa (plan z 1939 r.) duże budynki warsztatowe, w których pracownicy wykonywali płyty nagrobne i obudowy grobów (po sąsiedzku, pod nr 6 i 4 istniały inne warsztaty kamieniarskie).

Ogłoszenie z gazety Lokomotiwe an der Oder z 1904 r.

Na planie miasta z 1883 r. widać budynek nr 19 i 8, w których Seidelowie
w różnych latach mieli swoje warsztaty i mieszkania

Zwyczajowo wówczas każda płyta nagrobna była na odwrocie sygnowana wykutym nazwiskiem kamieniarza. Na płytach, rozmieszczonych na cmentarzach poza Oleśnicą, napisy miały postać "O Seidel Oels". Istnieją one jeszcze na wielu uszkodzonych płytach na zapomnianych cmentarzach ewangelickich w najdalszych zakątkach powiatu oleśnickiego.

Z leśnego wyspiska w Białych Błotach.
Fot. Wojciech Jarmuszewicz.

Na płytach umieszczonych na cmentarzach oleśnickich podawano tylko imię i nazwisko kamieniarza. Ostatnio Remigiusz Szczuraszek odnalazł przy ul. J. Poniatowskiego miejsce, gdzie pozostał ślad po płycie sygnowanej przez Oskara Seidela. Zapewne zakład kamieniarski Seidelów istniał do 1945 r.

Obudowa trawnika przy ul. J. Poniatowskiego	Rozbita płyta z napisem Oskar Seidel. Z drugiej strony tej płyty (napisu) znajdują się informacje o zmarłym. Fot. Remigiusz Szczuraszek

W Oleśnicy obudowy trawników i gazonów tworzą Lapidarium - zawierają rozbite płyty nagrobne z dawnych cmentarzy Oleśnicy. O tym pisałem kilka lat temu - Oleśnickie lapidarium

Literatura:

1. Remigiusz Szczuraszek odkrywa Oskara Seidela na wieży zamku oleśnickiego

2. Hasło Seidel w http://www.gca.ch/Genealogie/Oels/Seite_Oels_O_Sz.htm

3. Spis członków loży - https://www.olesnica.nienaltowski.net/Wolnomularstwo/Untitled-2.jpg

Od autora • Lokacja miasta • Oleśnica piastowska • Oleśnica Podiebradów • Oleśnica Wirtembergów
Oleśnica za Welfów • Oleśnica po 1885 r. • Zamek oleśnicki • Kościół zamkowy • Pomniki • Inne zabytki
Fortyfikacje • Herb Oleśnicy • Herby księstw • Drukarnie • Numizmaty • Książęce krypty
Kary - pręgierz i szubienica • Wojsko w Oleśnicy • Walki w 1945 roku • Renowacje zabytków
Biografie znanych osób • Zasłużeni dla Oleśnicy • Artyści oleśniccy • Autorzy • Rysowali Oleśnicę
Fotograficy • Wspomnienia osadników • Mapy • Co pod ziemią? • Landsmannschaft Oels
Wydawnictwa oleśnickie • Recenzje • Bibliografia • Linki • Zauważyli nas • Interpelacje radnych
Alte Postkarten - widokówki • Fotografie miasta • Rysunki • Odeszli • Opisy wybranych miejscowości
CIEKAWOSTKI • ZWIEDZANIE MIASTA BEZ PRZEWODNIKA....
NOWOŚCI