Puchary szklane związane z miastem i księstwem oleśnickim

Marek Nienałtowski
Odnaleziony nieznany oleśnicki szklany puchar z pokrywą
30.12.2015 r.

Co pewien czas sprawdzam, co nowego znajdę w Internecie (muzea, biblioteki. aukcje itp.) po wpisaniu hasła Oels i różnych stosowanych odmian niemieckich oraz łacińskich. Tym razem natrafiłem na rarytas oleśnicki - piękny puchar barokowy z początku XVIII w. Dotychczas nigdzie nie był wspomniany. Znajduje się w Corning Museum of Glass w stanie Nowy York.

Poniższy puchar szklany został chyba zamówiony przez Radę Miejską Oleśnicy u śląskich (huty w Kotlinie Jeleniogórskiej) lub czeskich mistrzów szklarskich. Powstał przed 1704-1716 r., o czym świadczy widniejący na pokrywie herb księstwa wirtembersko-oleśnickiego, który potem uległ zmianie.

 

Na pokrywie wygrawerowany
5. polowy, z 4. klejnotami herb księstwa wirtembersko-oleśnickiego.

Niewidoczny napis:

VIVAT
SENATUS POPULUSQUE
OELSNENSIS
NIECH ŻYJE
SENAT (RADA) i LUD
OLEŚNICY

Herb Oleśnicy
z napisem: S. IOHANNES.

 

 

Dość dowolny widok Oleśnicy. Widoczna Brama Wrocławska, obok niej wyraźny widok kościoła Zbawiciela.

Z tyłu, w kartuszu podtrzymywanym przez dwa putta napis "Die Hoch Furstliche Residentz Stadt Oels". Miasto Oleśnica,
książęca rezydencja.

Oleśnicki puchar z pokrywą.
Wysokość 26,7 cm.
Powiększona część pucharu z najważniejszą historyczną informacją
Żródło: Muzeum Szkła w Corning http://www.cmog.org

Części pucharu w powiększeniu (dodano 12.06.2020 r.)

Mam nadzieję, że znawcy szkła śląskiego z XVII/XVIII w. więcej napiszą o tym pucharze.

Europejska kolekcja szkła z Corning Museum of Glass

Dostaję z Muzeum Narodowego we Wrocławiu zaproszenia na wystawy. Tym razem wystawa jest zbieżna z tym tematem. 7 grudnia 2015 r. odbędzie się otwarcie wystawy Petit tour. Widoki Śląska. Porcelana z kolekcji Muzeum Narodowego we Wrocławiu. Kurator Jolanta Sozańska.

Jednocześnie z nią będzie wystawa Kody pamięci. Ikonografia Śląska w grafice i rysunku od XVIII do początku XX w. Kurator Ewa Halawa. Warto obie wystawy zobaczyć.


Remigiusz Szczuraszek
Marek Nienałtowski - tekst
Puchar szklany związany z księciem Karolem wirtembersko-bierutowskim
09.07.2025 r.

Tym razem muzea przeszukiwał Remigiusz Szczuraszek i znalazł puchar szklany historycznie związany z Bierutowem oraz Dobroszycami, bowiem książę Karol do 1704 r. był księciem oleśnicko- dobroszyckim. Ale puchar zamawiał, gdy był już księciem na Bierutowie.

Puchar stanowi własność Staatliche Kunstsammlungen Dresden SKD (Państwowe Zbiory Sztuki Drezno)

 

 

 

 

Wokół herbu księstwa wirtembersko-oleśnickiego inskrypcja: "DC. CAROLVS DUX WÜTEMB: & TEC. OLSN: & BERNSTAD IN SIL: CO: MOMPELG: DO: HEID:"
W tłumaczeniu "Z Bożej Łaski Karol książę Wirtembergii
i Teck, na Śląsku oleśnicki i bierutowski, hrabia Mompelgard, pan Heidenheim"

 

 

 

SKD | Kolekcja online
Wysokość z pokrywą 51,6 cm, średnica w stopie 20,2 cm

 

Jest to więc bardzo duży puchar, zamówił go książę Karol wirtembersko-bierutowski wg muzeum SKD w Czechach, w latach 1738-1744 r. Wydaje się, że ta data nie jest związana z historią życia księcia. Karol urodził się w 1682 r. i był związany z księstwem oleśnickim na Dobroszycach. W 1702 r. zamieszkał na zamku w Bierutowie. W 1703 r. ożenił się księżniczką saską Wilhelminą Ludwiką i w 1704 r. złożył hołd lenny na ręce księcia oleśnickiego Chrystiana Ulryka (upoważnionego przez cesarza), zatem przyjął w Bierutowie hołd od mieszkańców. Mógł wtedy tytułować się księciem oleśnickim na Bierutowie. Jeszcze do 1707 r. był dodatkowo księciem oleśnickim.

W 1710 r. cesarz Józef I uznał, że książę Karol nie nadaje się do sprawowania rządów i on do śmierci w 1745 r. rezydował na zamku w Bierutowie jedynie w otoczeniu kilku dworzan i niewielu służby. W tym czasie wysprzedawał się ze wszystkiego, co mógł sprzedać [1]. Czy rzeczywiście wtedy zamawiałby cenny puchar? Wydaje się, że puchar mógłby być zamówiony raczej w latach 1705 - 1710. Rok 1705 to data pojawienie się nowej postaci herbu Wirtembergów, który umieszczono na pucharze. A 1710 r. to wspomniana decyzja cesarza Józefa I.

Literatura:
Mrozowicz W., Wiszewski P., Kraina nad Widawą. Bierutowskie dzieje od czasów najdawniejszych po współczesność. Bierutów-Wrocław 2010


Od autora Lokacja miasta Oleśnica piastowska Oleśnica Podiebradów Oleśnica Wirtembergów
Oleśnica za Welfów
Oleśnica po 1885 r. Zamek oleśnicki Kościół zamkowy Pomniki Inne zabytki
Fortyfikacje Herb Oleśnicy Herby księstw Drukarnie Numizmaty Książęce krypty
Kary - pręgierz i szubienica Wojsko w Oleśnicy Walki w 1945 roku Renowacje zabytków
Biografie znanych osób Zasłużeni dla Oleśnicy Artyści oleśniccy Autorzy Rysowali Oleśnicę
Fotograficy Wspomnienia osadników Mapy Co pod ziemią? Landsmannschaft Oels
Wydawnictwa oleśnickie Recenzje Bibliografia Linki Zauważyli nas Interpelacje radnych
Alte Postkarten - widokówki Fotografie miastaRysunki Odeszli
Opisy wybranych miejscowości
CIEKAWOSTKI ZWIEDZANIE MIASTA Z LAPTOPEM, TABLETEM ....
NOWOŚCI