Marek Nienałtowski
Wędrówki płyty nagrobnej Jerzego Podiebrada w kościele zamkowym?
08.02.2009 r.

Zasługi księcia Jerzego, młodszego brata Jana Podiebrada nie są jeszcze szerzej znane. Był jedenastym dzieckiem, a czwartym synem Karola I. Imię dostał na cześć swojego pradziadka Króla Czech Jerzego Podiebrada. W literaturze wspomina się o nim jako żarliwym luteraninie, miał nawet objąć stanowisko kościelne po swoim bracie Joachimie, ale ze względu na braki w wykształceniu do tego nie doszło. Dlatego Jerzy nie bierze udziału w zarządzaniu księstwem i zajmuje się głównie krzewieniem wiary. Pamiątką po nim jest piękny modlitewnik przechowywany obecnie w Austriackiej Bibliotece Narodowej w Wiedniu. Drugą pamiątką jest płyta nagrobna, ufundowana przez jego brata Jana Podiebrada w 1554 r., umieszczona w prezbiterium kościoła zamkowego (Bazyliki Mniejszej).

Płyta nagrobna Jerzego Podiebrada. Fot. Warcisław Machura	Północna ściana prezbiterium z pokazanym strzałką miejscem umieszczenia płyty nagrobnej Jerzego

Dużym zaskoczeniem było dla mnie istnienie poniższego rysunku, na którym pokazano umieszczenie płyty na południowej ścianie prezbiterium. O tym wspominano, ale nie było żadnego rysunku popierającego to przypuszczenie.

Rysunek pokazujący rozmieszczenie płyty pomiędzy portalem wejściowym do kaplicy Wirtembergów a planowanym miejscem usytuowania loży książęcej. Właściciel rysunku chce zachować anonimowość	Prawdopodobne miejsce usytuowania płyty nagrobnej Jerzego w oparciu o rysunek z lewej. Fot. W. Piechówka

Z powyższego rysunku można sformułować następujące alternatywne wnioski:

• Płyta nagrobna Księcia Jerzego została umieszczona w 1554 r. na południowej ścianie prezbiterium, najpewniej w pobliżu ołtarza. Powyżej płyty umieszczono później rysunek drzewa genealogicznego Podiebradów. W trakcie budowy kaplicy grobowej Wirtembergów w 1698-1700 roku najpewniej płytę przemieszczono, aby zrobić miejsce na portal wejściowy kaplicy. Dlatego do 1907-1910 r. płyta znajdowała się z prawej strony portalu (z lewej strony nie było miejsca na jej umieszczenie). Po zmianach wywołanych katastrofą budowlaną w kościele - zaplanowano umieszczenie loży książęcej na emporze przystającej do prezbiterium i tym samym obok płyty nagrobnej (stan ten pokazuje powyższy rysunek). Być może, że to było przyczyną przeniesienia płyty z południowej na północną ścianę prezbiterium. Na północnej ścianie zamocowana była od 1579 r. płyta księcia Karola Krzysztofa. Dlatego płyta Jerzego umiejscowiono została za już istniejącą. I jest to stan obecny.
  
• Płyta nagrobna Jerzego nie zmieniła swojego usytuowania, a powyższy rysunek pokazuje tylko jeden z projektów odbudowy kościoła, który nie został zrealizowany.

Oba wnioski najpewniej zweryfikuje zdjęcie prezbiterium sprzed 1905 r. Do czasu pojawienia się takiego zdjęcia, przychylam się do pierwszego z dwóch wniosków, czyli płyta nagrobna księcia Jerzego była do 1907-1910 na ścianie południowej prezbiterium.

Uzupełnienie:
Ostateczny wniosek - z powyższego zdjęcia wykonanego przed 1905 r. (własność W. Piechówki) widać, że płyta nagrobna Jerzego Podiebrada znajduje się na południowej stronie prezbiterium. Nie istnieje jeszcze loża książęca, która przysłoniłaby płytę. Tak więc płyta Jerzego Podiebrada znajdowała się na prawej stronie prezbiterium do około 1908-1910 r.

Źródło: Das Buch der Stadt Oels in Schlesien .... s. 40

Od autora • Lokacja miasta • Oleśnica piastowska • Oleśnica Podiebradów • Oleśnica Wirtembergów
Oleśnica za Welfów • Oleśnica po 1885 r. • Zamek oleśnicki • Kościół zamkowy • Pomniki • Inne zabytki
Fortyfikacje • Herb Oleśnicy • Herby księstw • Drukarnie • Numizmaty • Książęce krypty
Kary - pręgierz i szubienica • Wojsko w Oleśnicy • Walki w 1945 roku • Renowacje zabytków
Biografie znanych osób • Zasłużeni dla Oleśnicy • Artyści oleśniccy • Autorzy • Rysowali Oleśnicę
Fotograficy • Wspomnienia osadników • Mapy • Co pod ziemią? • Landsmannschaft Oels
Wydawnictwa oleśnickie • Recenzje • Bibliografia • Linki • Zauważyli nas • Interpelacje radnych
Alte Postkarten - widokówki • Fotografie miasta • Rysunki • Odeszli • Opisy wybranych miejscowości
CIEKAWOSTKI • ZWIEDZANIE MIASTA Z LAPTOPEM, TABLETEM ....
NOWOŚCI