Marek Nienałtowski
Winiety gazet oleśnickich z 1712 - 1945 r.

Tutaj znajdą się (w miarę możliwości ich odnalezienia) winiety gazet oleśnickich wychodzących do 1945 r.

W 1712 roku wydano pierwsze w Oleśnicy, a zarazem jedno z pierwszych czasopism na śląskiej prowincji Miscellanea litteraria de quibusdam ineditis historiae Silesiacae scriptoribus ac operibus specimen. Wydawcą był Christiani Rungii. Pierwszy rocznik wydrukowano w Oleśnicy. Drugi w Brzegu, poźniejsze we Wrocławiu do 1717 r.


Strona tytułowa czasopisma z 1712 r., wydana w Oleśnicy.
Własność BUWr. Stare druki. syg. 445404

Kolejnym wydawnictwem było Olsnisches Wochenblatt fur Kinder zur Verbesserung der heutigen Erziehung und des Schulunterrichts in niederen Schulen. Ukazało się tylko jeden raz (w 1783 r.). Wydawcą był Karl Ehrenfried Gunther. Wydrukowano w Oleśnicy u Samuela Gottlieba Ludwiga. Strona tytułowa nie zachowała się.

W oficynie prowadzonej przez Ludwiga powstał "Journal plaisant, historique, politique et litteraire", wychodzący w okresie lipiec 1793 - czerwiec 1795 r. Był to miesięcznik w języku francuskim.


https://digital.slub-dresden.de/id434072192-17930011/0

W latach 1834-1850 w oficynie A. Ludwiga ukazywał się tygodnik Wochenblatt für das Fürstenthum Oels (tygodnik dla księstwa oleśnickiego). Niżej trzy używane winiety gazet.


Jagiellońska Biblioteka Cyfrowa (uj.edu.pl)


Jagiellońska Biblioteka Cyfrowa (uj.edu.pl)


Jagiellońska Biblioteka Cyfrowa (uj.edu.pl)

W 1847 r. wydawano Kirchlicher Anzeiger für die Städte Oels, Bernstadt und Juliusburg so wie für deren eingefarrte Dörfen 1847

1 stycznia 1856 roku ukazuje się w oficynie A. Ludwig pierwszy numer czasopisma "Intelligenzblatt für die Städte Oels, Bernstadt, Juliusburg, Hunsfeld und Festenberg". (Gazeta dla Inteligencji ....). Wcześniej - do 4.08. 1847 r. ukazywało się czasopismo "... Ols, Bernstadt und Hundsfeld". Od 10.07. 1850 r. dodano ... und Festenberg. Od 29.10.1850 r. nosiło nazwę "... Hundsfeld, Festenberg und Medzibor. Nie wiadomo kiedy zamiast Öls zaczęto pisać Oels i usunięto z tytułu Międzybórz.


http://zefys.staatsbibliothek-berlin.de/list/title/zdb/25540695/

Czasopismo wydawano co drugi dzień, do końca 1859 r. Podobno wcześniej - w latach 1845 - 1850 ukazywało się ono pod tytułem "Obrigkeitliche Bekanntmachungen". Dlatego na winiecie figuruje napis "XIII rok wydawania" (podobno istnieje 1 egz. na mikrofilmie)

W latach 1860-1861 roku wychodziło czasopismo Lokomotive am rechten Oderufer. Nawiązywało ono nazwą do budowanej (projektowanej) wówczas kolei prawego brzegu Odry.


Nagłówek dziennika

Dopiero 4. stycznia 1862 roku ukazuje się pierwszy numer czasopisma pod zmienioną nieco nazwą "Lokomotive an der Oder". Wydawany był co drugi dzień, aż do (z przerwami) 19 stycznia 1945 r. Początkowo miał 2 - 6 stron, najczęściej 4, rzadziej 6.

Również na winiecie tej gazety podawano ilość wydanych roczników, liczony od 1843 r.


Okresowy dodatek (także "lokomotywowy") do ww gazety

Ta gazeta zawierała najwięcej informacji o życiu miasta i okolic. Niektóre roczniki dostępne są w BUW. Brak roczników z lat: 1868, 1887 - 1892, 1894 - 1895, 1899, 1902 - 1903, 1906 - 1907.


Własność BUWr

Pokazana powyższej winieta gazety była ostatnią, gdyż w tym dniu rozpoczęto ewakuację miasta. W Bibliotece Uniwersytetu Wrocławskiego znajduja sie nastepujące numery tego czasopisma:

Lokomotive am rechten Oderufer [sygn.: GSL P 31143 IV] w BUWr lata 1859-1939 z lukami, czyli 46 roczników (do 1861 ok. 75 nrów w roku, potem do 1872 ok. 150 nrów w roku, w latach 1873-78 ok. 250, a po tym roku ok. 300 nrów w roku).

W październiku 1856 roku A. Ludwig zaczął przygotowywać się do wznowienia tytułu znanego wcześniej tygodnika "Wochenblatt für das Fürstenthum Oels ", które miano wydawać od 1 stycznia 1857 roku. Nie natrafiłem jeszcze na żaden numer tygodnika. W Inteligentzblatt ... z ostatniego kwartału 1856 roku, pokazano projekt jego nagłówka. Ale podobnie jak było z Lokomotive ... mogło pojawić się ono po po kilku latach. Zależało to od zebrania chętnych na kupno abonamentu czasopisma.


Projekt nagłówka tygodnika dla księstwa oleśnickiego.

Ukazywało się czasopismo Oelser Kreis-Blatt (powiatowa gazeta oleśnicka). W BUWr znajduje sie zbiór roczników czasopisma od 1863 r. Oelser Kreisblatt [sygn.: GSL P 28143 III]
w BUWr lata 1863-1940 z dużymi lukami w zasobie, ok. 75 roczników po ok. 60 nrów w roku.


https://bibliotekacyfrowa.pl/dlibra/publication/131306/edition/120792/content?format_id=10

Rozwój czasopism oleśnickich nastąpił w latach dwudziestych XX w.

Oelser Wochenblatt - opis gazety, której winietę pokazano powyżej nie udało się jeszcze odnaleźć. Zaczęła ukazywać się w 1924 r. Wychodziła także gazeta Oelser Tageblatt oraz Volkszeitung, których przykładowych stron nie udało się jeszcze uzyskać.


Oelser Tageblatt


Gazeta Ludowa dla okręgu Oleśnicy, Sycowa i Bierutowa, wydawana przez socjaldemokratów we Wrocławiu. Istniała w latach 1921- 1929

Heimatklänge aus dem Kirchenkreis Oels - czasopismo kościelne (ewangelickie), prawdopodobnie wychodziło w latach 1931-39. Wymienione roczniki posiada BUW.

Pani Dorota Kamaszyło powiadomiła mnie (dziękuję!) o istnieniu wydawnictwa - zapewne starosty oleśnickiego: Amtliches Mitteilungsblatt des Landrates Oels an die ihm unterstellten Gemeindebehörden des Kreises Oels 1941 - 1942. Drukarnia Rothe.

Literatura:

  1. Klawitter W. Die Zeitungen und Zeitschriften Schlesiens. Breslau 1930 (dziękuję Klausowi Liwowsky za przysłanie skanu strony dotyczącej Oleśnicy).
  2. http://books.google.com/books?id=dwAVAAAAQAAJ&pg=PA48-IA1&lpg=PA48-IA1&dq=Miscellanea+literaria+de+quibusdam+ineditis+historiae+Silesiacae+scriptoribus+ac+operibus+specimen&source=bl&ots=Kaq
    ZRUrazs&sig=xgxgqxxSG30FlzpjDi0fPQTuqbU&hl=pl&ei=iVK1TZLxCoaVOqz0gZQJ&sa=X&oi=book_result&ct=result&resnum=5&ved=0CC8Q6AEwBA#v=onepage&q&f=false
  3. zefys.staatsbibliothek-berlin.de/kalender/auswahl/date/1882-05-31/24353243/

Od autora Lokacja miasta Oleśnica piastowska Oleśnica Podiebradów Oleśnica Wirtembergów
Oleśnica za Welfów
Oleśnica po 1885 r. Zamek oleśnicki Kościół zamkowy Pomniki Inne zabytki
Fortyfikacje Herb Oleśnicy Herby księstw Drukarnie Numizmaty Książęce krypty
Kary - pręgierz i szubienica Wojsko w Oleśnicy Walki w 1945 roku Renowacje zabytków
Biografie znanych osób Zasłużeni dla Oleśnicy Artyści oleśniccy Autorzy Rysowali Oleśnicę
Fotograficy Wspomnienia osadników Mapy Co pod ziemią? Landsmannschaft Oels
Wydawnictwa oleśnickie Recenzje Bibliografia Linki Zauważyli nas Interpelacje radnych
Alte Postkarten - widokówki Fotografie miastaRysunki Odeszli
Opisy wybranych miejscowości
CIEKAWOSTKI ZWIEDZANIE MIASTA Z LAPTOPEM, TABLETEM ....
NOWOŚCI