Marek Nienałtowski
Nikt nie może bardziej błyszczeć w Oleśnicy, niż burmistrz J. Bronś.
Stąd brak zgody na nadanie nowej ulicy imienia Honorowego Obywatela Oleśnicy
s.p. prof. M. Przyłęckiego
09.12.2011 r.
Na sesji Rady Miasta radny Wiesław Piechówka wniósł interpelację, w której zaproponował nazwanie jednej z nowych ulic, nazwiskiem niedawno zmarłego Honorowego Obywatela Miasta Oleśnicy prof. Mirosława Przyłęckiego. O tym, co się działo później, można dowiedzieć się z artykułu Ulica Przyłęckiego? autorstwa red. K. Dziedzica [Panorama Oleśnicka nr 49 z dnia 7-13. 12. 2011 r.]. Napisano w nim, cytuję:
"Burmistrz Jan Bronś w odpowiedzi wyraził swój sceptycyzm. W niedwuznacznej wypowiedzi dał do zrozumienia, że prof. Przyłęcki [jako wojewódzki konserwator zabytków w latach 1958-73 - red] jest odpowiedzialny za wywiezienie cegły z rozbiórki oleśnickich kamienic do Warszawy, a także za wybudowanie w Rynku nie harmonizującego z zabytkową zabudową domu handlowego (dzisiejszej Stokrotki)."
Przypomnę, że prof. M. Przyłęcki był od 1958 r. do 1973 r. Głównym Wojewódzkim Konserwatorem Zabytków w Prezydium WRN Wrocław
Czy prof. M. Przyłęcki ponosi odpowiedzialność za wywiezienie cegieł do Warszawy?
Wywożenie cegieł do Warszawy następowało już w 1946 r. Znana jest uchwała Rządu z dnia 21.07.1950 r. (dotycząca tzw. Planu 6-letniego), zgodnie z którą miejscowości głównie województw Polski Zachodniej miały dostarczyć określone ilości cegieł na odbudowę Warszawy. W styczniu 1951 roku Prezydium Rządu podjęło uchwałę w sprawie akcji robót rozbiórkowych. Miała dostarczyć już w 1951 roku około 500 milionów sztuk cegły. Z tego województwo wrocławskie miało dostarczyć 220 mln cegieł, czyli najwięcej ze wszystkich 10 województw.
Na podstawie kolejnej uchwały z dnia 10 stycznia 1952 roku Pełnomocnik Akcji Robót Rozbiórkowych został zobowiązany do dostarczenia w 1952 roku, kolejnych 450 milionów sztuk cegły w skali kraju. Ponownie największym dostawcą cegły było nasze województwo. Ustalono normy dla każdego powiatu, a powiat dla każdego miasta. Powołano powiatowych i miejskich pełnomocników akcji rozbiórkowych, powstały grupy rozbiórkowe. Nie wiem, jaka była wyznaczona norma dostawy cegły z Oleśnicy. Na podstawie innych miast mogło to być 1,5-2,5 mln sztuk cegieł (powiat 6-8 mln). Normy te były zazwyczaj przekraczane. Akcja ta została przerwana w 1956 r.
Czyli nie jest prawdą, aby prof. M. Przyłęcki miał coś wspólnego z tą akcją, gdyż objął stanowisko 2 lata później.
Czy postawienie niskiego domu handlowego miało jakiś ukryty cel?
W wielu miastach wstawia się w starą zabudowę współczesne, w danym momencie, budownictwo. Było tak przed wojną we wrocławskim i oleśnickim rynku. Zdarzyło się to także po wojnie w Oleśnicy, gdy w rynku wstawiono budynek handlowy ze szkła i stali. Odbyło się to pod presją PSS na wybudowanie "Domu Towarowego" i wsparciu przez miejski komitet PZPR. Prof. M. Przyłęcki nie miał na to wplywu, natomiast dążył, aby ten budynek nie był wysoki i nie zasłaniał kościoła św. Jana. Pisał, że "Odsłonięto architekturę kościoła zamkowego, skracając zabudowę wzdłuż ul. Wrocławskiej, a od strony Rynku wznosząc niski (2 kondygnacje) pawilon handlowy "Centrum" (1968) o architekturze całkowicie współczesnej, celowo kontrastującej z formami gotyckimi kościoła.". Tak więc, wstawienie tego budynku miało zwiększyć widzialność Kościoła z różnych miejsc rynku i ukierunkować ku niemu wzrok. Prawdopodobnie nie można było zrobić tego, co Niemcy zapoczątkowali w 1907 r., rozbierając byłe Gymasium illustre i nie budując nic w jego miejscu.
Bo nie należało w tym miejscu budować czegokolwiek. Ten wspaniały kościół nie powinien być niczym zasłonięty. Jednak presja PSS przeważyła. Dlatego zaprojektowano niski przeszklony budynek, zamiast odbudowy wysokich 3-4 piętrowych. Tak więc, jego wstawienie w rynku było uwarunkowane większym odsłonięciem ważnej dominanty miejskiej. Nie powinniśmy zapominać, że w haśle reklamowym Oleśnicy występują wieże - należy je eksponować, a nie zakrywać.
Czyli prof. M. Przyłęcki będąc pod presją PSS i PZPR, wyraził zgodę na wstawienie tego przeszklonego budynku - symbolu nowoczesności, ale niskiego, mającego maksymalnie odsłonić kościół zamkowy - ważny zabytek Oleśnicy.
Co napisano w wydawnictwie UM Oleśnicy w 1998 r.
W wydawnictwie promocyjnym Oleśnica 98, wstęp napisał burmistrz Oleśnicy Jan Bronś. Na stronie 13., w trzech językach, napisano o roli prof. M. Przyłęckiego w ratowaniu zabytków Oleśnicy. Zgodnie z tym tekstem M. Przyłęcki:
Kiedyś ocalił, przyczynił się do ocalenia. Wydał wiele publikacji o Oleśnicy, rozsławił ją na Dolnym Śląsku. Z jego opracowań uczyło się Oleśnicy wielu samorządowców. Teraz wiatr się zmienił i prof. M. Przyłęcki nic dobrego nie zrobił. Wprost przeciwnie - szkodził. Dlatego Honorowy Obywatel Miasta Oleśnicy nie został zaproszony na 750 lecie miasta. Teraz jest niegodny, aby mieć swoją ulicę. Ale będzie w godnym towarzystwie, gdyż każda z historycznych ważnych postaci (Konrad I, Karol II Podiebrad itp.) też jest niegodna wspomnienia w Oleśnicy. Czy to jest normalne? Przy burmistrzu Bronsiu - wrogu promocjji znakomitej historii miasta - jest to, niestety, normalne.
Razem z prof. M. Przyłęckim niegodni wspomnienia (choćby fotografią w sali Rady Miasta) są również: byli naczelnicy miasta, przewodniczący Miejskiej Rady Narodowej i dawni burmistrzowie po 1945 r. W wielu miastach istnieje ciągłość rozwoju i nie zapomina się o dawnych włodarzach miasta. Czy Oleśnica powstała w roku 1990? Czy to celowe działanie?
Jak się dowiedziałem, burmistrz Jan Bronś wspomniał również o zezwoleniu M. Przyłęckiego na rozebranie trzech kamienic przy ul. Bratniej (?). Chciałbym przypomnieć, że J. Bronś wydał polecenie zburzenia "Domu na murze" podając nieprawdziwe przyczyny (budynek nie zagrażał murom - wynika to z ekspertyzy). Nie wiadomo, czy tę nieprawdziwą przyczynę podano także Wojewódzkiemu Konserwatorowi Zabytków, który na to wyraził zgodę?
Literatura.
http://www.skyscrapercity.com/showthread.php?t=547298&page=12
Zbieżne:
Odbudowa Starego Miasta w Oleśnicy po II-giej Wojnie Światowej
Od autora • Lokacja miasta • Oleśnica piastowska • Oleśnica Podiebradów • Oleśnica Wirtembergów
Oleśnica za Welfów • Oleśnica po 1885 r. • Zamek oleśnicki • Kościół zamkowy • Pomniki • Inne zabytki
Fortyfikacje • Herb Oleśnicy • Herby księstw • Drukarnie • Numizmaty • Książęce krypty
Kary - pręgierz i szubienica • Wojsko w Oleśnicy • Walki w 1945 roku • Renowacje zabytków
Biografie znanych osób • Zasłużeni dla Oleśnicy • Artyści oleśniccy • Autorzy • Rysowali Oleśnicę
Fotograficy • Wspomnienia osadników • Mapy • Co pod ziemią? • Landsmannschaft Oels
Wydawnictwa oleśnickie • Recenzje • Bibliografia • Linki • Zauważyli nas • Interpelacje radnych
Alte Postkarten - widokówki • Fotografie miasta • Rysunki • Odeszli • Opisy wybranych miejscowości
CIEKAWOSTKI • ZWIEDZANIE MIASTA Z LAPTOPEM, TABLETEM ....
NOWOŚCI