Marek Nienałtowski
Poszukiwanie starej cegielni miejskiej w Oleśnicy
26.03.2021 r.

W XVIII wiecznych opisach miasta, wspominając o źródłach jego dochodu - wymieniano też cegielnię miejską. Nie wiedziałem gdzie była rozmieszczona. Cegielnie wówczas były budowlami wysokimi (2-3 piętra) i dlatego ich dachy mogły stanowić dobry punkt widokowy dla artystów chcących rysować panoramy miasta. Najwięcej panoram wykonywano od strony południowo- zachodniej zamku i dlatego szukałem jej na tym kierunku. Niestety, nie było jej widać na żadnym planie lub mapie. Dopiero niedawno gdy wróciłem do grafik oleśnickich przypomniałem sobie, że jedna miała w podpisie - "wykonana z cegielni miejskiej", a z panoramy widać było, że została wykonana od strony wschodniej zamku. Na jednym z najstarszych planów miasta z 1810 r. znalazłem ją w końcu obecnej ul. 11 listopada.


Na planie miasta z 1810 r. widać (strzałka) cegielnię przy obecnej ul. 11 Listopada [1].
Pod słabo widoczną nazwą dodałem czytelny tekst


Z planu z ok. 1860 r. widać, że cegielnia została rozbudowana i zajmowała znaczną powierzchnię pomiędzy obecnymi ulicami
gen. J. Hallera i S. Moniuszki. Zazwyczaj obok cegielni znajduje się oznaczenie zbiornika wodnego
w miejscu gdzie wydobywano glinę. Tutaj nie pokazano. Po drugiej stronie ulicy widnieje zarys działki,
może też związanej z cegielnią. Z kolekcji IS PAN nr 15705 [2]


Fragment panoramy Oleśnicy z ok. 1850-1860 od strony wschodniej wykonanej z tej cegielni,
na co wskazuje poniższy rysynek. Przed kościołem św. Jana widać wieżę Oławską.
Litografia E.H.Herrmann. Wydawca Aleksander Schuricht, wydrukowano w Berlinie,
wydano w Oleśnicy przez spółkę księgarską Birkenstock und Grüneberger.
Ze zbiorów Muzeum Narodowego we Wrocławiu - Galeria sztuki XVI-XIX w. /Grafika.
Z wystawy PiMBP "Zamek Oleśnicki"


Z narysowanych linii na planie widać, że odległości pomiędzy wieżami pokrywają się
w przybliżeniu z pokazanymi na panoramie miasta. Czyli rzeczywiście wykonano ją z dachu (okien) tej cegielni.
Z kolekcji IS PAN - ja wyżej.


Fragment mapy Messtischblatt nr. 4770 z 1893 r. Ta cegielnia już nie istnieje, natomiast
ze złóż gliny korzystają dwie inne, zapewne małe prywatne cegielnie
(oznaczone Zgl - pokazane strzałkami)

Literatura:

  1. Das Buch der Stadt Oels in Schlesien / hrsg. vom Magistrat der Stadt Oels in Schlesien anläßlich des 675 jährigen Stadtjubiläums. Bearb. vom Schlitzberger. Berlin. 1930
  2. Odkrywanie kolekcji. Fotograficzne Silesiana z lat 1870 - 1945 w zbiorach Instytutu Historii Sztuki PAN. Opr. Jan Przypkowski, Piotr Jamski. IS PAN Warszawa 2016.

Od autora • Lokacja miastaOleśnica piastowskaOleśnica PodiebradówOleśnica Wirtembergów
Oleśnica za Welfów
Oleśnica po 1885 r.Zamek oleśnicki Kościół zamkowy Pomniki Inne zabytki
Fortyfikacje Herb Oleśnicy Herby księstwDrukarnie NumizmatyKsiążęce krypty
Kary - pręgierz i szubienica Wojsko w Oleśnicy Walki w 1945 roku Renowacje zabytków
Biografie znanych osób Zasłużeni dla OleśnicyArtyści oleśniccy Autorzy Rysowali Oleśnicę
Fotograficy Wspomnienia osadników Mapy Co pod ziemią? Landsmannschaft Oels
Wydawnictwa oleśnickie Recenzje • BibliografiaLinkiZauważyli nas Interpelacje radnych
Alte Postkarten - widokówki Fotografie miastaRysunki Odeszli Opisy wybranych miejscowości
CIEKAWOSTKI ZWIEDZANIE MIASTA BEZ PRZEWODNIKA....
NOWOŚCI