Z prawej medalion wykonany na podstawie informacji, które za moją sprawą trafiły do projektantki.
Z lewej nowy, błędny medalion
Marek Nienałtowski
Nowy medalion na Kolumnie Złotych Godów powinien zostać wymieniony
02.12.2020 r.
Nie mam żadnej przyjemności pisać ciągle o błędach związanych z szeroko pojętą promocją miasta (wydawnictwa, strona internetowa miasta, herby, flagi itd.) Chciałoby się pisać o ciekawej historii Oleśnicy, która jest ciągle jeszcze niezbadana. Niestety, powstanie kolejnego medalionu na Kolumnie Złotych Godów zmusza mnie do tego. Chciałbym wiedzieć z czyjej winy na tym medalionie jest zbyt dużo błędów heraldycznych i kto powinien zapłacić za usunięcie medalionu z pomnika.
Do powstania błędnego medalionu doprowadził burmistrz Bronś, uniemożliwiając mi wykonanie kolejnego projektu medalionu w ramach Oleśnickiego Budżetu Obywatelskiego. Chodziło tylko o to aby osoba będąca na czarnej liście nie mogła niczego realizować w Oleśnicy. Wiadomo jest, że burmistrz Bronś kieruje się zaspokajaniem swojego uczucia zemsty, dowalania itp. nad dobro miasta. Dlatego uznał, że to UMO ma wykonać kolejne 3 medaliony, tylko dlatego aby mi przeszkodzić. Gdyby nie jego działanie - już istniałby trzeci medalion i to bez błędów.
Na pomniku istniały 4 medaliony. Jeden powinien przedstawiać popiersia księcia Erdmanna i jego żony Marii Zofii. Pozostałe trzy mają przedastawiać:
2. herb księcia.
3. herb żony.
3. monogramy pary książęcej.
Popiersie pary książęcej nie powinno sprawiać żadnych kłopotów, bo jest powszechnie znane. Natomiast pozostałe trzy medaliony mogły sprawić kłopoty. Należało pracę rozpocząć od herbu księcia, gdyż on jest nadrzędny w stosunku do dwóch pozostałych. Jego elementy heraldyczne takie jak: kształt mitry książęcej powinien być analogiczny w herbie żony i w monogramie pary książęcej. Kształt tarczy herbowej, winien być analogiczny jak w herbie żony, płaszcz książęcy żony powinien być analogiczny w szczegółach do płaszcza księcia.
Dlatego projektantka powinna zacząć prace od herbu księcia Erdmanna, a to także dlatego, że wówczas jeszcze wiedza o herbie jego żony (głównie w zakresie klejnotów) była niepełna. Niestety UMO nie mając żadnej wiedzy fachowej w tej dziedzinie zlecił projektantce wykonanie medalionu Solms-Laubach chyba bez żadnych założeń historyczno-heraldycznych i chyba bez rysunku herbu. Prawdopodobnie też odebrał medalion bez żadnych uwag, bo nie było o tym słowa w komunikacie UMO. Czyli UMO będzie musiał wymieniać medalion.
Osobiście byłem zaszokowany błędami na medalionie, bo projektantka miała informacje o herbie Solms-Laubach prosto z Muzeum Solms. Ja również projektantce wysłałem swój wstępny projekt herbu, na którym były dobrze widoczne poszczególne składowe elementy herbu. Cieszyłem się, że pojawi się nowy medalion. Myślę, że może projektantce zabrakło czasu, a może były inne naciski na zmianę projektu (musiała mieć zgodę Wojewódzkiego Konserwatora Zabytków.
Z prawej medalion wykonany na podstawie informacji, które za moją sprawą trafiły do projektantki.
Z lewej nowy, błędny medalion
Tytułem wstępu: Po śmierci w 1696 r. Johanna Friedricha hrabiego Solms-Baruth i Wildenfels trzej jego synowie utworzyli 3 linie. Jedną założył Friedrich Ernst i nazywano ją linią Solms-Laubach II (wg. literatury numizmatycznej).
Hrabia zapewne używał herb Solms-Laubach, już pokazywany w herbarzu Siebmachera w 1650 r. i jego dwaj synowie także.
 |
 |
|---|---|
Talar Fridricha Magnusa z herbem pełnym, czyli z tarczą i klejnotami. Niestety, nie udało się znaleźć talara w powiększeniu i lepszym stanie menniczym [Źródło] |
Jedna z postaci herbu Solms Laubach II na dukacie wybitym przez Christiana Augusta [Źródło].
Ich najmłodszą siostrą [2] była Maria Zofia Wilhelmina (*Wetzlar 3.4.1721, +Öls 25.3.1793), żona księcia Erdmanna. Ona też używała tego herbu. Dlatego znalazł się na Kolumnie Złotych Godów |
Na dukacie widać również jaką postać heraldycznej mitry używał jej brat w 1761 r. Inna postać mitry została przedstawiona na medalionie, widać ją niżej. Jest to jakby mitra dwu-kabłąkowa (rzadkość!), zamiast cztero-kabłąkową - jak wyżej. Natomiast na zdjęciu pomnika Złotych Godów widać u księżnej mitrę ośmo-kabłąkową. To znaczy, że i taką mitrę posiadał na swoim herbie - jej mąż. Również mitrę ośmo-kabłąkową pokazywał na obrazie książę Erdmann.
Nowy medalion na Kolumnie Złotych Godów. Zamiast "fruwających sznurów z chwostami"
można było nieco powiększyć herb, aby był bardziej widoczny
Błąd na tarczy herbu Solms-Laubach.
Tarcza powinna być najprostsza, czyli francuska współczesna [1]. Na niej najłatwiej rozmieścić elementy herbu.
 |
 |
|---|---|
Błędy w szrafowaniu pól oznaczonych strzałkami. Takie szrafowanie pokazuje, że wskazane pole ma białe (srebne) wypełnienie. W rzeczywistości to pole jest wypełnione czarnym kolorem. Prawidłowe szrafowanie widać na sąsiedniej ilustracji |
Widać prawidłowe szrafowanie, nawet na postaciach lwów (niebieskie lwy)
i kwiatów róż (czarne). Tutaj dobrze widać srebrne (białe) lwy na czarnym (kratkowanym) polu |
Na tarczy znajdują się prawidłowo rozmieszczone oraz przedstawione lwy i kwiaty róży. Widać wykonane szrafowanie, czyli zastąpienie kolorów w tarczy metalowej (rysunku cz-b) - kropkowaniem (co ma oznaczać kolor złoty, żółty), liniami pionowymi (kolor czerwony) i brakiem szrafowania, czyli kolorem srebrnym (białym) - pokazanym strzałkami. Jednak w tych polach herbu Solms oznaczonych strzałką - występuje kolor czarny, który w szrafowaniu ma postać drobnej kratki (widać też wyżej na złotym dukacie). Nie wiem czy projektantce nie chciało się pokratkować pola, co wymaga znacznej pracy, czy sądziła, że brak szrafowania oznacza kolor czarny. Niestety, jest to znaczący błąd heraldyczny. Gdyby projektantka nie użyła w ogóle szrafowania nie byłoby błędu, bo wiele herbów nie jest szrafowanych. Chociaż szrafowane herby są bardziej profesjonalne.
Niepotrzebnie projektantka użyła tarczę renesansową z XVI -XVII w., wszak mamy pokazać sytuację z końca XVIII w.
Klejnoty herbu Solms-Laubach - znaczące błędy.
Błędy w klejnocie całkowicie deprecjonują herb na medalionie. Niżej oznaczono strzałkami elementy budzące wątpliwości, a dalej wyjaśniam dlaczego.
Strzałka 1. Coś podobnego do wachlarza nie występuje w klejnocie herbu Solms, panów na Münzenberg. To jest całkowite nieporozumienie. Na poniższych ilustracjach widać rysunek i płaskorzeźbę klejnotu, mającego znaleźć się nad hełmem pierwszym z prawej (od patrzącego).
 |
 |
|---|---|
Rysunek herbu hrabiów Solms, panów na Münzenbergu z XVI w. Z lewej herb Solms, z prawej nad hełmem widać to, co na medalionie pokazano jako wachlarz - znaczna różnica [Źródło] |
Płaskorzeźba (odlew?) herbu hrabiów Solms, panów na Münzenbergu. Z prawej widać elementy nad hełmem, które powinny znaleźć się na płaskorzeźbie medalionu. [Źródło] |
Powyższy rysunek herbu i płaskorzeźba związana jest Ernstem I hrabią Solms (-Lich), panem na Münzenberg i Sonnenwald (*1527, † 1590), pochodzi z 1587 r. Klejnot oznaczony na ilustracji medalionu jako 1 - jest na powyższych dwóch ilustracjach z prawej strony. Związany jest z czerwono-złotym (żółtym) polem tarczy i dotyczy majątku Falkenstein i miasta Münzenberg. Klejnot: Nad prawym hełmem (od patrzącego) - czapka turniejowa, dwa-trzy rzędy pawich piór, po bokach turniejowe kopie z czerwono-złotymi (żółtymi) flagami. Dziwne, bo wykonawczyni otrzymała z muzeum Solms rysunek, na którym jest pokazany także ten właściwy rysunek klejnotu!!!
Czyli prawdziwy klejnot całkowicie różni się od tego z medalionu. To powoduje, że herb na medalionie nie jest herbem hrabiów Solms. Nie można go uznać za odmianę
Strzałka 2. Na medalionie nad hełmem znajduje się korona szlachecka, której tam nie powinno być.
Strzałka 3. Nie wiadomo, dlaczego lew ma zwróconą głowę w bok. Tak lwa pokazują na starych płaskorzeźbach jeśli w herbie występuje 2 i 4 i klejnoty. Jeśli herb ma tylko 3 klejnoty, to lew patrzy prosto i ma tylko wysunięty język. Widać to dobrze niżej.
Również na tym rysunku herbu Solmś lew patrzy prosto i ma wysunięty język.
Nad hełmem nie ma korony, zamiast niej widać zawój, nieużywany przez
Wirtembergów
Strzałka 4. Na hełmie herbu majątku pańskiego Sonnewalde powinna być korona. Korona winna być skierowana ku patrzącemu na herb. Tak jak na hełmie środkowym na medalionie. Natomiast na medalionie korona jest obrócona lub jest to wynik błędu odlewu. Na wszystkich herbach w najbardziej znanym herbarzu Siebmachera (a w Polsce T. Gajla) - korony nie zmieniają pozycji, w przypadki, gdy hełmy są w skos
Strzałka 5. Na środkowym hełmie istnieje nagroda turniejowa, w bocznych hełmach zapomniano o niej. Na poniższych rysunkach nagroda turniejowa widnieje na wszystkich rysunkach helmów.
Na rysunku z 1796 r. widać najlepiej jak winny wyglądać elementy klejnotów. Pomimo, że hełmy
patrzą w skos, to klejnoty nie mają żadnego skosu. Niebieski uskrzydlony lew Solms patrzy prosto i stoi na hełmie niezwieńczonym koroną.
Natomiast biały lew majątku
Sonnewalde
stoi na hełmie zwieńczonym koroną, którą także widać z przodu, a nie w skosie
Na organach w kościele św. Katarzyny w Bierutowie z 1764 r. pokazano ten herb z trzema klejnotami.
Czwarty klejnot z różą, jest poza tarczą. Lew patrzy prosto.
W trzecim klejnocie od lewej na hełmie jest korona.
Płaszcz książęcy i mitra
Jak już napisano, płaszcz i mitra powinny być analogiczne do tych z herbu księcia Erdmanna. Pokazany na medalionie płaszcz jest właściwie baldachimem nad tronem księcia i księżnej, czyli na obu herbach musi być taki sam.
 |
 |
 |
Herb księcia oddzielnie |
Herb małżeński - jakby siedzą na fotelach obok siebie pod jednym płaszczem (kapą) i pod jedną mitrą. Jeśli są oddzielnie na medalionach, to pod tym samym płaszczem i tą samą mitrą. Medaliony powinny przedstawiać jedność książęcej pary, a nie rozdzielność |
herb księżnej oddzielnie |
Nie wiadomo skąd znalazła projektantka poniższą mitrę. Wirtembergowie oleśniccy głównie pokaywali mitrę cztero-kabłąkową. A książę Erdmann w końcowym okresie życia - mitrę ośmio-kabłąkową.
 |
 |
|---|---|
Na medalionie mitra dwu-kabłąkowa (?) z metalowym otokiem, Wirtembergowie najczęścięj używali otoku wykonanego z gronostaju |
Płaszcz księcia Erdmanna (i jego żony) z 1785 r. na fragmencie talara. Widać, że sznury z chwostami, zgodnie z prawem ciążenia - wiszą. Wtedy jeszcze płaszcz zwieńczony był typową mitrą 4-kabłąkową |
Z analizy herbu Solms-Laubach ze zdjęcia Kolumny Złotych Godów wynika, ze mitra nie była cztero-kabląkowa, jak pokazywano, a ośmio-kabląkowa. Okazuje się, że jej mąż także w ostatnich latach używał takiej mitry i pokazywał ją na wytwarzanych dokumentach.
 |
 |
Ostateczny wygląd herbu Solms-Laubach z mitrą 8-kabłąkową |
Mitra 8-kabłąkowa księcia Erdmanna z obrazu. Malarz nie domalował ostatniego kabłąka z lewej i go nie widać. Natomiast widać otok wykonany z gronostaju, a nie z metalu |
Wnioski:
Literatura:
Wykorzystano również informacje podane w następujących linkach:
http://www.welt-der-wappen.de/Heraldik/solms.htm
http://www.welt-der-wappen.de/Heraldik/aktuell/galerien3/galerie2084.htm
(Uwaga. większość ciekawych linków odsyła do indexu, w którym należy znaleźć hasło Solms - http://www.welt-der-wappen.de/Heraldik/seite38.htm)
Od autora • Lokacja miasta • Olesnica piastowska • Olesnica Podiebradów • Olesnica Wirtembergów
Olesnica za Welfów • Olesnica po 1885 r. • Zamek olesnicki • Kosciól zamkowy • Pomniki • Inne zabytki
Fortyfikacje • Herb Olesnicy • Herby ksiestw • Drukarnie • Numizmaty • Ksiazece krypty
Kary - pregierz i szubienica • Wojsko w Olesnicy • Walki w 1945 roku • Renowacje zabytków
Biografie znanych osób • Zasluzeni dla Olesnicy • Artysci olesniccy • Autorzy • Rysowali Olesnice
Fotograficy • Wspomnienia osadników • Mapy • Co pod ziemia? • Landsmannschaft Oels
Wydawnictwa olesnickie • Recenzje • Bibliografia • Linki • Zauwazyli nas • Interpelacje radnych
Alte Postkarten - widokówki • Fotografie miasta • Rysunki • Odeszli • Opisy wybranych miejscowosci
CIEKAWOSTKI • ZWIEDZANIE MIASTA BEZ PRZEWODNIKA....
NOWOSCI
