Marek Nienałtowski
Johann Georg Neidhardt kolejny muzyk z Bierutowa
30.07.2014 r.

Książę wirtembersko-oleśnicki Chrystian Ulryk I przenosząc mennicę z Oleśnicy do Bierutowa (1680 r.) zabrał z sobą Johanna Neidhardta - jego nadwornego medaliera. Nie wiadomo jak to było z pierwszym ożenkiem Neidharda, bo już 9 grudnia 1680 r. w Bierutowie urodził się Johann Georg Neidhardt [1] - przyszły znany teoretyk muzyki, kompozytor i poeta. Niektóre źródła podają, że urodził się w Bernstadt k. Görlitz [2]. Inne dodają do tego, że tam nad Weide (Widawą), co jest już całkowitym nieporozumieniem. Częściej jednak pojawiają się zapisy o jego urodzeniu w Bierutowie, nad Widawą, w księstwie oleśnickim. Ostatnio już pojawiają się zapisy, że w "Bernstadt (Bierutów)".

Mając bogatego ojca - mógł skończyć dobrą szkołę, która wówczas istniała w Bierutowie. W wieku 18 lat (1698 r.) pojechał studiować na uniwersytetach w Altdorf, Wittenberdze i w końcu w Jenie, gdzie studiował teologię. Nie wiadomo kiedy J.G. Neidhardt zajął się teorią muzyki. Mogło to być w Jenie, gdzie wspólpracował z organistą Johannem Nicolausem Bachem (kuzynem J. S. Bacha). Umiejętność gry na organach musiał zdobyć wcześniej - może w Bierutowie, gdzie istniało silne środowisko muzyczne (Matthäus Appelles von Löwenstern, Tobias Zeutschner i  Esaias Reusner starszy). W 1701 r. wrócił do Bierutowa, gdzie z okazji przybycia księżnej Zofii, kolejnej, czwartej żony księcia Chrystiana Ulryka skomponował muzykę z własnymi słowami. Niestety, ówczesny drukarz oleśnicki Heinrich Bockshammer nie posiadał czcionek nutowych i dlatego nie poznaliśmy zapewne pierwszego utworu muzycznego J. G. Neidhardta. Jedynie zachowały się słowa pieśni w drezdeńskiej SLUB. Zapewne wydukowano je w kilkunastu egzemplarzach dla chóru i zaproszonych gości. Nuty musiał zapisać autor, aby wręczyć orkiestrze książęcej.

Ze wspomnień innych osób wynika, że przebywał wówczas także we Wrocławiu, wyglaszając odczyty [3]. Potem ponownie wrócił do Jeny, aby kończyć studia lub pisać książkę. Pierwsze dzieło poświęcone teorii muzyki napisał w 1706 r.


Okładka pierwszej książki J.G. Neidhardta wydanej w Jenie w 1706 r. [2]

Pierwszą, bardziej znaną kompozycję muzyczną stworzył w 1710 r. na ślub Kantora G.F. Cibroviusa z Królewca. Drugą w 1715 r. także wykonaną w Królewcu [3]. Co wskazywało, że był z tym miastem silnie związany. Być może te znajomości zaowocowały wyjazdem do Królewca, gdzie w 1720 r. objął stanowisko Królewsko-Pruskiego Kapelmistrza. Tam kontynuował swoje zainteresowania teorią muzyki i wydał dwie kolejne książki.

Okładka drugiej książki wydanej w Królewcu
w 1724 r. [2]
Okładka trzeciej książki wydanej w Królewcu
w 1732 r. [2]

Podobno uczył też muzyki i jakoby komponował psalmy i pieśni religijne, do których może sam pisał słowa, bo wspominano go również jako poetę. Zmarł w 1739 lub 1740 r. w Królewcu. Ojciec jego zmarł w 1715 r. w Bierutowie. Można sądzić, że nie był na pogrzebie ojca, gdyż on został szybko pochowany już dwa dni po smierci.

Ten tekst napisałem jako kontynuację tematu historii muzyków z Bierutowa. Bierutów miał szczęście mieć mądrych władców (Henryk Wacław Podiebrad i Chrystian Ulryk Wirtemberg), a tym samym wspierających muzyków. Chciałoby się, aby utwory muzyków bierutowskich i oleśnickich zostały odtworzone, stały się znane i stanowiły element promocji księstwa i powiatu oleśnickiego. Sądziłem, że utwory muzyków bierutowskich, oleśnickich będą dostępne w Oleśnickim Domu Spotkań z Historią, może do tego dojdzie?

Mam nadzieję, że moje hobbystyczne przypuszczenia, oparte na internetowych źródłach, zostaną zweryfikowane przez muzykologów i dowiemy się więcej o genealogii J.G. Neidhardta i jego bierutowsko-śląskim okresie życia.

Na podstawie cytowania w Google można sądzić, że Neidhardt jest w dalszym ciągu wspominany w historii muzyki.

Źródła:

  1. Przybył J., Jan Neidhardt nadworny medalier książąt oleśnickich, Kwartalnik Powiatu Oleśnickiego nr 1(6) 2003
  2. https://gupea.ub.gu.se/bitstream/2077/15641/5/gupea_2077_15641_5.pdf
  3. http://www.bach-cantatas.com/Lib/Neidhardt-Johann-Georg.htm
  4. http://de.wikisource.org/wiki/ADB:Neidhardt,_Johann_Georg

Od autora Lokacja miasta Oleśnica piastowska Oleśnica Podiebradów Oleśnica Wirtembergów
Oleśnica za Welfów
Oleśnica po 1885 r. Zamek oleśnicki Kościół zamkowy Pomniki Inne zabytki
Fortyfikacje Herb Oleśnicy Herby księstw Drukarnie Numizmaty Książęce krypty
Kary - pręgierz i szubienica Wojsko w Oleśnicy Walki w 1945 roku Renowacje zabytków
Biografie znanych osób Zasłużeni dla Oleśnicy Artyści oleśniccy Autorzy Rysowali Oleśnicę
Fotograficy Wspomnienia osadników Mapy Co pod ziemią? Landsmannschaft Oels
Wydawnictwa oleśnickie Recenzje Bibliografia Linki Zauważyli nas Interpelacje radnych
Alte Postkarten - widokówki Fotografie miastaRysunki Odeszli
Opisy wybranych miejscowości
CIEKAWOSTKI ZWIEDZANIE MIASTA Z LAPTOPEM, TABLETEM ....
NOWOŚCI