Dawna tablica, obecnie przeniesiona na pomnik A. Cieszyńskiego
Miejsce rozmieszczenia nowej tablicy. Przy zdejmowaniu poprzedniej chyba odpadła część tynku i tak zostawiono, Fot. Grzegorz Huk
Marek Nienałtowski
W Oleśnicy powstała nowa tablica poświęcona prof. Antoniemu Cieszyńskiemu. Czy na niej są prawdziwe informacje?
12.11.2020 r.
Około rok temu dowiedziałem się z mediów, że tablica poświęcona prof. Antoniemu Cieszyńskiemu ma być przeniesiona na nowy pomnik, a w to miejsce mają wstawić nową. Znając historię różnych tablic na zabytkach - miałem obawę, że znowu będę musiał pisać o błędach. Lepiej się czuję, pisząc o sprawach pozytywnych.
Obecnie nowa tablica pojawiła się na budynku, w którym istnieje apteka Pod Orłem. Jak zwykle nie wiadomo, kto jest autorem tekstu - czy ktoś z Sekcji Komunikacji, czy może zlecono napisanie osobie spoza Oleśnicy? Według mnie tekst nie został oparty na żadnym źródle i budzi zastrzeżenia.
|
|
|---|---|
Dawna tablica, obecnie przeniesiona na pomnik A. Cieszyńskiego |
Miejsce rozmieszczenia nowej tablicy. Przy zdejmowaniu poprzedniej chyba odpadła część tynku i tak zostawiono, Fot. Grzegorz Huk |
 |
 |
|---|---|
Dom przy Rynek 11, w którym od 1882 r. mieściła się apteka Pod Orłem |
Tablica z informacją, że 31 maja 1882 r. urodził się w tym domu A. Cieszyński. Ta tablica winna być dwujęzyczna. Fot. G. Huk |
Czy na tej tablicy podano prawdziwe informacje? Zgodnie z księgą metrykalną kościoła Św. Trójcy - Antoni Cieszyński urodził się 30 maja 1882 r. [2]. Sam profesor i wszystkie źródła podają datę 31 maja. Ale zgodnie z prawdą historyczną - urodził się dzień wcześniej. Jaką datę należałoby przyjąć na tablicy?
Dr hab. Barbara Bruziewicz - Mikłaszewska, badaczka dziejów profesora, podaje w swoim artykule z 2019 r. datę urodzenia 30 maja i powołuje się na księgę urodzeń kościoła Św. Trójcy [3]. |
|---|
Jednocześnie znalazłem informację [2], że Antoniego Cieszyńskiego zapisano w ówczesnym niemieckim dziale stanu cywilnego Ratusza w dniu 31 maja 1882 r. Czyli istnieją różne opinie o dacie urodzenia i dlatego data na tablicy nie powinna budzić zastrzeżeń.
Czy profesor A. Cieszyński urodził się w domu Rynek 11, w którym istniała Apteka Pod Orłem jak podano na tablicy? Wcześniej ta apteka mieściła się przy Ohlauerstrasse (ul. 3 Maja), w nieznanym jeszcze miejscu. Przeniesiono ją w nowe miejsce też przed majem 1882 r. [1] i gdyby to się zdarzyło miesiąc-dwa przed urodzeniem A. Cieszyńskiego - można byłoby sądzić, że jest to może prawdopodobne. Aptekę przeniesiono do pomieszczeń po sklepie, który przestał działać. Co nie znaczy, że w budynku także znalazło się natychmiast mieszkanie dla Tomasza Cieszyńskiego - ojca profesora. W Rynku mieszkali majętni mieszkańcy, za wynajęcie mieszkania żądano wysokich opłat i dla niego mogłaby to być zbyt duża suma. Gdyby w tym domu było wolne mieszkanie - zajeliby je raczej właściciele apteki, aby być blisko pracy. W 2010 r. przeglądałem wszystkie roczniki gazety Lokomotive an der Oder i być może przeoczyłem ogłoszenie o dokładnej dacie pojawienia się nowej apteki w Rynku 11. W najbliższych miesiącach tego nie sprawdzę. A ta dokładna data jest istotna dla rozsądzenia, czy mógł mieszkać w tym domu.
W Oleśnicy tę niczym niepotwierdzoną źródłowo informację zaczerpnięto chyba z wpisu żony prof. A. Cieszyńskiego, który umieszczono w księdze Pamiątkowej MRN z dnia 10 czerwca 1967 r. (z okazji uroczystości odsłonięcia tablicy pamiątkowej). Brzmi on "Wzruszona niezmiernie i przejęta cudownie zorganizowaną uroczystością ku czci mego męża Antoniego Cieszyńskiego, w jego miejscu urodzenia..." Źródło DŻS PiMBP. Napisano to w Ratuszu - czyli chodziło o miejsce urodzenia - Oleśnicę. Dzisiaj już nikogo nie zapytamy, dlaczego informację o miejscu urodzenia profesora w tym budynku podano w pierwszej monografii Oleśnicy z 1981 r. [4]. Przyjęliśmy sądzić, że Tomasz Cieszyński pracował w aptece Pod Orłem, ale nie jest to poparte źródłowo, a jest tylko przypuszczeniem. Nawet mógł pracować też w aptece Pod Lwem lub w jednej z kilku drogerii, w których także (chociaż rzadko) pracowali aptekarze. Tomasz Cieszyński został wymieniony tylko raz jako trzeci aptekarz w mieście w gazecie Lokomotive an der Oder z 1.11.1883 r. Był w spisie wyborców do Rady Miejskiej, w którym nie podano żadnych informacji o miejscu pracy lub jego miejscu zamieszkania. Również o dokładnym miejscu urodzenia A. Cieszyńskiego w Oleśnicy nie wspomniała dr hab. n. med. Barbara Bruzewicz-Miklaszewska [3] - autorytet w zakresie wiedzy o jego życiu.
Ja osobiście uważam, że podana na tablicy informacja, że A. Cieszyński urodził się w domu Rynek 11 - nie jest prawdziwa. W żadnym źródle niemieckim z tego okresu nie jest to potwierdzone!
Literatura.
Od autora • Lokacja miasta • Oleśnica piastowska • Oleśnica Podiebradów • Oleśnica Wirtembergów
Oleśnica za Welfów • Oleśnica po 1885 r. • Zamek oleśnicki • Kościół zamkowy • Pomniki • Inne zabytki
Fortyfikacje • Herb Oleśnicy • Herby księstw • Drukarnie • Numizmaty • Książęce krypty
Kary - pręgierz i szubienica • Wojsko w Oleśnicy • Walki w 1945 roku • Renowacje zabytków
Biografie znanych osób • Zasłużeni dla Oleśnicy • Artyści oleśniccy • Autorzy • Rysowali Oleśnicę
Fotograficy • Wspomnienia osadników • Mapy • Co pod ziemią? • Landsmannschaft Oels
Wydawnictwa oleśnickie • Recenzje • Bibliografia • Linki • Zauważyli nas • Interpelacje radnych
Alte Postkarten - widokówki • Fotografie miasta • Rysunki • Odeszli • Opisy wybranych miejscowości
CIEKAWOSTKI • ZWIEDZANIE MIASTA BEZ PRZEWODNIKA....
NOWOŚCI
