Marek Nienałtowski
Dzień Flagi w Oleśnicy (2004 - ....)
02.05. 2004 r.

Tytuł tego rozdziału winien brzmieć "Dzień nieszanowanej flagi państwowej i miejskiej".
Tekst ten rozpoczęto pisać 2 maja 2004 r. i jest on sukcesywnie uzupełniany wraz z kolejnymi błędnymi za(wy)wieszeniami flag.

Stosowane nazewnictwo wg BBN:
Flagę się podnosi, wywiesza lub zawiesza. Podniesienie flagi oznacza, że jest ona mocowana do liny, a następnie wciągana na maszt. Wywiesza się ją natomiast na drzewcu wetkniętym w odpowiednie, zamocowane pod kątem uchwyty, a zawiesza na maszcie pionowo, wzdłuż niego. Zawieszanie flag przy pomocy kawałków drutu - stosowane od wielu lat w Oleśnicy na pl. Zwycięstwa, jest wynaturzeniem zawieszania flag.

2 maja 2004 r.
Flagi wywodzą się z chorągwi. Nie wiadomo, jak wyglądała chorągiew miejska Oleśnicy. Prawdopodobnie powstała już w XIV w.- na płacie płótna, najpewniej koloru czerwonego, nosiła godło miasta - orła św. Jana. Używana była podczas uroczystości religijnych i świeckich, i wywieszana na ratuszu oraz wieżach miejskich. W przypadku, gdy miasto wystawiało oddział bojowy - towarzyszyła jemu. W Bitwie pod Grunwaldem wiele oddziałów występowało pod flagami miast (mieszczanie oleśniccy, jeśli brali udział, występowali pod flagą księstwa oleśnickiego).

Jeszcze nie wiemy, kiedy zaczęto używać flagę miasta, stanowiącej jedynie jego symbol. Nastąpiło to zapewne na początku XIX w. okresie rozpoczęcia walk z wojskami Napoleona. Rozentuzjazmowany tłum wszak musiał czymś wymachiwać. Nie wiadomo, czy wówczas już powstała flaga pokazana na poniższych zdjęciach z 1890 r.

Dodano 8.09.2010. Jeden z naukowców napisał w swojej książce, że flaga Oleśnicy była znana już w 1808 r. i miała dwa poziome płaty - czerwony i biały z herbem miasta. Napisałem z prośbą o podanie szczegółów. Niestety, nie odpowiedział.

W Oels w trakcie świąt i uroczystości wciągano (do 1918 r.) dwie duże flagi poziome: cesarstwa i królestwa Prus na dwa maszty, rozmieszczone na dachu ratusza. Ponadto flagę pionową miasta wciągano na maszt, umieszczony na ścianie ratusza. Widać, że te maszty miały długość umożliwiającą wciąganie flagi  (i ewentualnie opuszczania jej do połowy masztu). Widać też na obu zdjęciach, że na dawnej pionowej fladze miasta - herb jest zawsze umieszczony pionowo. Czyli nie tak, jak na obecnej pionowej fladze Oleśnicy.

Wciąganie flag miało uroczysty charakter - odbywało się przy udziale Burmistrza i Rady oraz orkiestry lub trębacza. Flaga i herb miasta cieszyły się od wieków szacunkiem władz i mieszkańców. Nie mogło dochodzić do żadnej ich profanacji. Warto ten szacunek odtworzyć. Wszak napisano w najnowszym folderze "Oleśnica 2004" o "kultywowaniu śląskich tradycji i zwyczajów".

Dzień flagi, godła i hymnu państwowego po raz pierwszy obchodzony w Polsce, powinien być okazją do refleksji nad sposobem prezentacji flagi, herbu (i hymnu naszego miasta). Te dwa symbole zostały przyjęte uchwałą MRN w dniu 27 kwietnia 1989 r. i przedstawione w Dzienniku Urzędowym Województwa Wrocławskiego nr 8 z 20 lipca 1980 r. Należałoby także pomyśleć o wprowadzeniu ceremoniału flagowego. Ceremoniał winien obejmować m.in.: sposób przygotowania do podniesienia flag, jej podniesienia i opuszczania. W szczególności winny być opracowane zasady wspólnego umieszczania na masztach wielu flag - państwowej, UE, miejskiej, powiatowej, wojewódzkiej i innych (np. flag miast partnerskich).

Obrócona flaga Oleśnicy
Prezentowana niżej flaga miasta powinna być umieszczona poziomo (jak to wynika z poniższego rysunku). Wskazuje na to, także pionowe (prawidłowe) rozmieszczenie herbu. Ponadto napisano w opisie flagi, że stosunek długości boków ma mieć 3 : 5. Długość pasa żółtego winna wynosić 2/5 długości flagi.

A jak jest w praktyce? W dniu 2 maja 2004 roku, tj. w Dniu Flagi - flagi Oleśnicy wisiały w postaci, jak na poniższym zdjęciu:

Na zdjęciu widoczna jest błędna kolejność wywieszenia flag. Ponadto flaga państwowa (oraz miejska) nie służy do upiększania miasta, lub zajmowania pustych masztów. W zbiorze flag powinna występować jako jedyna (w rzadkim przypadku występują dwie flagi państwowe).	Flaga pozioma zawieszona jako pionowa, z "leżącym" herbem miasta.

Ze zdjęć wynika, że charakterystyki flagi pionowej miasta, nie odpowiadają wymaganiom opisanym w podanej uchwale. Ostatecznie można byłoby odejść od podanych stosunków wymiarowych, ale umieszczenie "leżącego" herbu jest profanacją flagi.

Czy u burmistrza wisi herb (godło) RP w takiej postaci jak wyżej?
Dlaczego więc, poleca zawieszać flagę w takim położeniu, aby herb miasta "leżał"

Co zrobić, aby uniknąć takiej sytuacji? Zaprojektować (wykonać) flagę do zawieszania pionowego (zwaną także masztową, masztowo-dekoracyjną a ostatnio bannerem). W nowej uchwale (R M) należałoby jedynie dodać następujący akapit: W położeniu pionowym flagi - herb umieszcza się centralnie, pionowo w polu żółtym.

We wrześniu 2004 r. zaproszono mnie do sekretarza UM i powiedziano o chęci wprowadzeniu flagi pionowej. Napisałem odpowiedni tekst do projektu uchwały RM w tej sprawie. Podobno ta uchwała będzie podjęta w niedługim czasie. Wg tego projekty uchwały wykonano flagę (flagi?), którą raz zastosował MOKiS.

Luty 2005 r.
Niestety, nic się nie zmieniło. W tak szczególnym dniu, jakim była 750 rocznica lokacji Oleśnicy (zdjęcie poniżej) pozioma flaga miasta wisiała obrócona o 90 stopni - czyli występowała jako pionowa. Wielokrotnie później także ją w podobny sposób błędnie zawieszano. Ponownie już mnie nie zaproszono do sekretarza UM. Opinia kogoś, kto ma jakieś pojęcie o flagach nie interesuje władz miasta. Oni znają się na wszystkim i zawsze najlepiej.

Ponownie błędnie zawieszona flaga miasta, błędna kolejność flag.

Także błędne wywieszenie flagi miasta (i innych) nastąpiło w okresie żałoby po śmierci Jana Pawła II - 2. 04. 2005 r.

Na powyższym zdjęciu widać, że polecenie opuszczenia flagi do połowy masztu nie mogło być zrealizowane (dlatego zawieszono czarne wstążeczki). Bowiem w Oleśnicy flaga jest zawieszana (przy pomocy podnośnika samochodowego i drutów), a nie podnoszona. Pokazane maszty winny mieć możliwość podnoszenia i opuszczania flagi. Poza tym, jak zwykle, flagi są zawieszone niezgodnie z protokołem flagowym. Ponadto barwy zółto-białe mogą być eksponowane jedynie na kościołach (opinia prof. F. Znamierowskiego - weksykologa). Obok flagi państwowej może być zawieszona flaga Watykanu (zółto-biała z herbem Watykanu). A zawieszona flaga nią nie jest.

W podobny sposób zawieszono flagi w trakcie święta 3-Maja i Dni Oleśnicy w 2005 r. Za każdym razem flaga miasta jest zawieszona błędnie.

Burmistrz dopuszczając do takiego zawieszenia flagi nie przestrzega przyjętej uchwały, która każe tę flagę umieszczć jedynie poziomo. Burmistrz nie stoi na straży przestrzegania prawa. Niestety, radnych miejskich to nie interesuje.

31 sierpień 2005 r. godz.11.10. Jak zwykle na pl. Zwycięstwa powieszono błędnie flagę Oleśnicy. Po co są uchwały Rady Miasta?

Flaga z pl. Zwycięstwa	Flaga z masztu przy MOKiS. Wykonana wg projektu uchwały, którą podałem sekretarzowi miasta.

I zgodnie z kilkuletnią tradycją - herb na tej fladze posiada błędy koloru. Przed wykonaniem flagi należałoby dać herb do poprawki w celu ujednolicenia kolorów labrów i tarczy.

Ponadto flagi na placu w okolicach MOKiS były zawieszone niezgodnie z protokołem flagowym. Poniżej pokazano widok od tyłu, a nie od budynku MOKiS, z którym flagi są związane. Prawidłowe zawieszenie uzyskać można poprzez wzajemne przewieszenie skrajnych flag.

Wreszcie prawidłowo zawieszona flaga
W holu nowej sali widowiskowej powieszono flagę. Sposób jej mocowania pozostawia wiele do życzenia, ale krzepiący jest fakt, że po raz pierwszy od wielu lat, zawieszono ją zgodnie z przyjętą uchwałą - czyli flaga do zawieszenia poziomego wisi poziomo. Na zdjęciu poniżej ledwie to widać (zdjęcie zza szyby). Ale należy ten fakt uznać jako dobry, drobny krok prowadzący ku normalności. Tj. wreszcie znalazł się ktoś, wiedzący jak zawiesić flagę.

A na pl. Zwycięstwa dalej ta flaga wisi jako pionowa. Kto doprowadzi do zaniechania tej ignorancji? Dlaczego radni miejscy nie reagują na nieprzestrzeganie uchwał? Ciekawe dlaczego MOKiS wiesza flagę prawidłowo, a UM błędnie?

Nowa flaga Oleśnicy
Na poniższym zdjęciu pokazano nową "pionową" flagę Oleśnicy, jakoby zatwierdzoną 28 kwietnia 2006 r. Po raz pierwszy herb został na niej umieszczony prawidłowo. Ale flaga nie odpowiada wymiarom podanym w uchwale! Takiej flagi nie zatwierdzono i jest ona nielegalna. Flaga z herbem, zgodnie z uchwałą RM, jest flagą urzędową i powinna wisieć na urzędzie miejskim, ewentualnie w miejscu obrad RM. Ponadto flaga została błędnie zawieszona w stosunku do flagi państwowej - niezgodnie z protokołem flagowym. Z lewej strony (od patrzącego) winna być flaga państwowa. Ponadto na herbie namalowanym na fladze jest błąd.

fot. Ryszrad Bober

Dwie flagi - z lewej państwowa, z prawej miejska

Dzień Flagi w maju 2007 r.

Kolejne błędne zawieszenie flag na pl. Zwycięstwa (nadmiar flag państwowych i niezrozumiałe naduhonorowanie flagi miasta z okazji święta państwowego) oraz niesymetryczne wykorzystanie masztów flagowych.

Trzy flagi - w środku państwowa

W dalszym ciągu wisi flaga-baner nie zatwierdzona uchwałą Rady Miejskiej Oleśnicy. Flaga zatwierdzona nie jest używana. Pokazana flaga z herbem, jest zgodnie z uchwałą - flagą urzędową. A czy plac Zwycięsywa i plac przed MOKiS-em jest miejscem urzędowania RM i władz miasta? Napisałem o tym do gazety Olesniczanin. Żadnej reakcji władz miasta. Rzecznik burmistrza nie zabrała w tej sprawie głosu.

W kolejnych świętach w 2007 roku, aby wybrnąć z problemu wieszania niezatwierdzonej, nielegalnej flagi miasta, władze miasta nie kazały jej wieszać. Widać to na poniższym zdjęciu. Zwiększanie ilości flag państwowych nie wskazuje na większe poszanowanie święta. Ponadto jedna flaga jest krótsza i na dole poszarpana. W innych miastach brak poszanowania flagi państwowej spotkałby się z krytyką.

W Oleśnicy flagi (państwowa i miejska) są nieszanowane i błędnie eksponowane. W innych miastach istnieje ceremoniał (protokół) flagowy, lub w UM są ludzie, którzy mają pojęcie o flagach. W Oleśnicy flagi służą głównie jako element upiększania miasta. Nie stanowią czynnika wzmacniania patriotyzmu, także lokalnego. Flagi winny być uroczyście podnoszone, a nie tylko zawieszane. Zawieszanie flag (przez jakąś firmę!) odbywa się bez szacunku. Nie bierze w tym udziału burmistrz, członkowie Rady Miasta, poczty sztandarowe i mieszkańcy. Nie wykonuje się przy tym hejnału miasta (jak go mieszkańcy mają poznać?). Zmniejsza to rangę świąt państwowych i miejskich. Po zakończeniu świąt - flagi winny być opuszczane (u nas flagi wiszą od maja do czerwca).

W budynku UM nie ma nawet mocowań do podnoszenia flag, takich jak widać na historycznych zdjęciach Ratusza. To uniemożliwia podniesienie oraz opuszczenie flag do połowy masztu, w przypadku różnych tragicznych zdarzeń. Zwiększmy rangę podnoszenia flag podczas świąt. Wzrośnie szacunek do świąt, flag i władz miasta.

Więcej o błędnej uchwale Rady Miasta w sprawie flag miejskich.

Reportaż z "opuszczania" flag na pl. Zwycięstwa. Zdjęcia robione przez szybę, dlatego nie widać jak pracownik odwija drut, którym flaga jest mocowana do poprzeczki masztu.

Jak eksponowano flagi w trakcie żałoby w styczniu 2008 roku

Marzec 2008 rok - przed MOKiS-em nie wiszą żadne flagi. Czy to znaczy, że władze w końcu zrozumiały, że flagi nie służą do dekoracji placu? Może nie wiedzą, jak wybrnąć z wieszaniem nielegalnej flagi.

Święto flagi w 2008 r.
1.05.2008 r. Burmistrz Oleśnicy, uznał, że nie będzie wysłuchiwał opinii jakiegoś mało znaczącego mieszkańca miasta i w dalszym ciągu nakazuje wywieszania flag w sposób wskazujący na podstawową nieznajomość protokołu flagowego, brak poszanowania dla flagi państwowej i uchwał Rady Miasta. 30 kwietnia 2008 roku eksponowano flagi, jak pokazano na poniższym zdjęciu. Czyli niechlujnie i błędnie.

W środku wisi jakoby flaga miejska. Flaga o pokazanych stosunkach wymiarowych nie została przyjęta uchwałą z dnia 28 kwietnia 2006 r. o fladze, barwach, herbie i hymnie Oleśnicy. Czyli burmistrz Oleśnicy kolejny raz kazał powiesić nielegalną flagę. Świadczy to o braku szacunku burmistrza do symboli miejskich i uchwał RM.

Nie wiadomo dlaczego "flagę miejską" otoczono dwiema flagami państwowymi, z których jedna jest krótsza (niechlujstwo !). Powinna wisieć tylko jedna flaga państwowa z lewej strony flagi miejskiej (od patrzącego). Przypominam, że flaga państwowa nie służy do upiększania placu.

Na masztach pod MOKiS-em nie zawieszono, jak co roku, flag. Nie dziwię się temu. Lepiej nic nie wieszać, niż nielegalną flagę miasta i narażać się na śmieszność.

Szkoda, że burmistrz miasta nie zechciał wziąć przykładu z Urzędu Gminy Oleśnica, gdzie istnieją dwa maszty, umożliwiające wciąganie (opuszczanie) flag i ewentualne opuszczenie ich do połowy masztu, po ogłoszeniu żałoby. Na załączonym zdjęciu widoczne jest prawidłowe zawieszenie flag: z lewej - państwowa, a z prawej - gminna. Obie flagi mają jednakowe wymiary. Flaga gminy jest zgodna z uchwałą Rady Gminy z 10 listopada 1995 r.

29.08.2008 r. Kolejny raz pokazano brak szacunku do flag i uchwał Rady Miasta

29.08.2008 r. kolejny raz na pl. Zwycięstwa w Oleśnicy zawieszono flagi (zdjęcie wyżej). Sposób ich zawieszenia wskazuje na brak szacunku do flagi państwowej, pogardę dla patriotyzmu i uchwał Rady Miasta.

• Jak zwykle flagi zawieszono przy użyciu podnośnika samochodowego, a do poprzeczek masztów przymocowano je przy pomocy drutu, co wskazuje na brak szacunku dla flag. Burmistrz nie widzi potrzeby zamocowania na masztach prostego mechanizmu do podnoszenia flag (dwa kółka i linka). Wielokrotnie pisałem, że flagi podnosi się na maszcie, a nie zawiesza na drutach.
• Jak zwykle flagi zawieszono niezgodnie z protokołem flagowym. Na pokazanym wyżej zdjęciu flaga państwowa jest na niższej pozycji niż flaga miasta. Czyli wg burmistrza flaga miasta jest ważniejsza niż państwowa. Już pokazywałem, że przy trzech flagach (jak na zdjęciu) - flaga państwowa powinna być w środku, miejska z lewej państwowej. A przecież wystarczy wpisać do przeglądarki internetowej hasło "protokół flagowy" i pokaże się strona, na której średnio inteligentna osoba znajdzie właściwe rozmieszczenie flag dla każdego układu.
• Jak zwykle pokazano flagę miasta, której Rada Miasta nie uchwaliła do używania. Pomimo tego jest ona używana. Czyli burmistrz nie respektuje uchwał Rady Miasta - narusza prawo.

Czyli nic się w Oleśnicy nie zmieniło.

29 sierpnia 2008 r. po raz pierwszy podniesiono flagę na nowym maszcie UM. Niewiadomo dlaczego podniesiono flagę miejską (zamiast urzędowej!).

Moja krytyczna uwaga do informacji zamieszczonej w "Oleśniczaninie"

29.04.2009 r. kolejny raz na pl. Zwycięstwa w Oleśnicy powieszono flagi.

• wiszą dwie flagi - państwowa i miejska. Po raz pierwszy wiszą względem siebie zgodnie z protokołem flagowym. Wielki sukces!
• dalej wisi nielegalna flaga miejska, której nie zatwierdzono uchwałą RM. Jaki problem dopisać dwa zdania do uchwały RM? Przy okazji można byłoby poprawić błąd w istniejącej uchwale.
• Dalej flagi do masztu mocuje się przy pomocy kawałków drutu (a może sznurków - z daleka nie widać).

Zapowiedziano, że 2.05.2009 będzie obchodzony w Oleśnicy Dzień Flagi, przy okazj będą rozdawać flagi państwowe i miejskie. Podobno po 3 latach od daty uchwalenie pojawiła się flaga urzędowa - może ją pokażą? Tak więc w Oleśnicy coś drgnęło ku lepszemu.

2009 rok. Zobacz eksponowanie flag na ratuszu w Dniu Flagi

Na przekór nie powiesza prawidłowej flagi na Ratuszu

2010 rok. Jak eksponowano flagi w okresie żałoby narodowej w kwietniu 2010 r.

2 maja 2010 r. Dzień Flagi. W dalszym ciągu burmistrz Oleśnicy lekceważy zasady godnej ekspozycji flag. Po uchwaleniu w 2009 r. nowej żenującej uchwały flagowej przez RM Oleśnicy - nie można już podnosić flag (nie przewidziano tej czynności), tylko za(wy)wieszać. Pomimo tego flaga państwowa na ratuszu została podniesiona. Jak zwykle, na placu Zwycięstwa, flagi (w tym państwowa) są zawieszane przy pomocy drutów. W dalszym ciągu zawieszana jest pionowa flaga miejska (tzw. baner), o innych wymiarach, niż uchwalono. Flaga uchwalona nie jest zawieszana. Czyli dalej jest "normalnie". Burmistrz Bronś nie szanuje historii miasta, jego symboli i flagi państwowej.

3 maja 2010 r. Teren przed salą gimnastyczną MOKiS
Poniżej pokazane flagi są zawieszone niezgodnie z protokołem flagowym. Jeśli są podnoszone flagi - należy to wykonywać porządnie.

Z tego zdjęcia wynika, że najważniejsza jest flaga UE, potem miejska. Na najniższej pozycji jest flaga państwowa. Aby uzyskać rozmieszczenie zgodne z protokołem flagowym należy zamienić miejscami flagę UE i państwową.

W październiku 2010 r. zauważyłem, że flagi już są zawieszone zgodnie z protokołem. Wypada się cieszyć, że coś się zmienia. Szkoda, że to nie dotyczy Ratusza.

09.11.2010
Sensacja. Po raz pierwszy na pl. Zwycięstwa (ok. 16.30) powieszono trzy flagi (państwową, miejską i UE) zgodnie z protokołem flagowym. Szkoda, że powieszona flaga miejska jest nielegalna, bo Rada Miasta przyjęła flagę do zawieszania pionowego o innych wymiarach.

2-3 maja 2011 r.
Ponownie na pl. Zwycięstwa zawieszono przy pomocy pdnośnika samochodego nielegalną flagę miejską.

11 listpada 2011 r.
Na pl. Zwycięstwa, na masztach, nie powieszono żadnej flagi. Słusznie, lepiej nie wieszać, niż wieszać flagi państwowe przy pomocy podnośnika i mocować je kawałkami drutów do masztu. Natomiast podniesiono flagę państwową zgodnie z protokołem flagowym na maszcie przy poniemieckim pomniku "Kombatantów...". Przynajmniej w tym jednym miejscu widoczny był szacunek należny fladze państwowej. Szkoda, że święta państwowe nie odbywają się na pl. Zwycięstwa, z udziałem większej ilości mieszkańców.

6.03.2012 r.
Zmiana w zasadach użycia flagi po ogłoszeniu żałoby narodowej

Na forum internetowym PO zaatakował mnie ktoś z UM, że tylko zajmuje się flagami, że to już nudne (czyli, nie pisz, co niewygodne władzy). Mnie też to nudzi i uniemożliwia pisanie o bardziej ważnych sprawach. Nie musiałbym o tym pisać, gdyby:

• flagi były godnie podnoszone, zawieszane lub wywieszane. W ważne święto z udziałem burmistrza i Rady Miasta,
• flagi były eksponowane zgodnie z protokołem flagowym,
• burmistrz nie dopuszczał do powstania żenującej jakości uchwał RM i sam nie brał w tym udziału,
• burmistrz kazał umieścić symbole miasta na stronie internetowej,
• burmistrz nie wprowadzał do użycia flag, które nie zostały zatwierdzone,
• flaga urzędowa, bardziej dostojna (a nie miejska) była podnoszona na maszcie urzędu miejskiego,
• burmistrz liczył się z opinią publiczną.

Zobacz również:

Uchwała Rady Miasta NR XL/309/2006 w sprawie herbu, barw flagi i hejnału miasta Oleśnicy z 28 kwietnia 2006 r.

Błędna Uchwła "flagowa" RM http://www.olesnica.nienaltowski.net/Bledna_uchwala_flagowa.htm

flaga na ratuszu http://www.olesnica.nienaltowski.net/Nowy_maszt_ratusz.htm

Dzień Flagi w Oleśnicy 2009 r.

Kolejny raz władze Oleśnicy wieszają błędną flagę na budynku Ratusza.

Piękny widok - flaga na budynku Sądu Rejonowego

Flagi i żałoba narodowa w Oleśnicy

Kultura flagowa w Starostwie

Andrzej-Ludwik Włoszczyński grafik-projektant. Blog o heraldyce, logo, identyfikacji, promocji, reklamie, ... Niechlujny dzień flagi

Od autora • Lokacja miasta • Oleśnica piastowska • Oleśnica Podiebradów • Oleśnica Wirtembergów
Oleśnica za Welfów • Oleśnica po 1885 r. • Zamek oleśnicki • Kościół zamkowy • Pomniki • Inne zabytki
Fortyfikacje • Herb Oleśnicy • Herby księstw • Drukarnie • Numizmaty • Książęce krypty
Kary - pręgierz i szubienica • Wojsko w Oleśnicy • Walki w 1945 roku • Renowacje zabytków
Biografie znanych osób • Zasłużeni dla Oleśnicy • Artyści oleśniccy • Rysowali Oleśnicę
Fotograficy • Wspomnienia osadników • Mapy • Co pod ziemią? • Landsmannschaft Oels
Wydawnictwa oleśnickie • Recenzje • Bibliografia • Linki • Zauważyli nas • Interpelacje radnych
Alte Postkarten - widokówki • Fotografie miasta • Rysunki • Odeszli • Opisy wybranych miejscowości
CIEKAWOSTKI • ZWIEDZANIE MIASTA BEZ PRZEWODNIKA....
NOWOŚCI