Oleśnicki Instytut Litografii A. Groeger`a

W latach 1850 -1875 pojawiają się rysunki i litografie, na których jako autor widnieje A. Groeger lub A. Gröger (po kilku latach poszukiwań okazało, że A. to skrót od Adolph, Adolf). Jest on wzmiankowany w księgach adresowych w 1866 roku jako bibliotekarz, litograf i księgarz, a w 1875 r. jako litograf.

Nieco o jego biografii można dowiedzieć się z zachowanych dokumentów oleśnickiej loży masońskiej, której członkiem był A. Groeger. Ze spisów, które przekazał mi Paweł Szczegodziński i Marek Górnicki wynika, że Adolf Groeger urodził się w 1813 r., wstąpił do loży świętojańskiej w Oleśnicy mając 26 lat. Wg informacji, które przekazał mi dr Norbert Wójtowicz - kariera jego w loży przedstawiała się następująco:

- w latach 1843/44 i 1846/47 zastępca Mówcy loży świętojańskiej "Wilhelm zur gekrönten Saule"(ilustrował jednocześnie wydawnictwa oleśnickiej loży - przyklad)
- w latach 1847/48 Mówca loży świętojańskiej "Wilhelm zur gekrönten Saule",                    
- w latach 1885/86 i 1886/87 dwukrotny Sekretarz loży świętojańskiej "Wilhelm zur gekrönten Saule".

Czyli A. Groeger żył przynajmniej 77 lat. Razem z nim wystepują w loży (i działalności gospodarczej) 3 inne osoby o tym nazwisku, co może sugerować pokrewieństwo (ojciec, brat, potem syn). Daty śmierci Adolfa nie znamy. Zapewne ogłoszenie znajduje się w dzienniku Lokomotive an der Oder po 1887 r.

Najwcześniejsze znane mi rysunki (litografie) pochodzą z 1853 r., a najstarsze z roku 1864. Firma mieściła się w Rynku nr 262. Chyba po zmianie numeracji był to Rynek 50.

Najwięcej informacji o A. Groegerze znajduje się w ogłoszeniach reklamowych w gazecie Intelligentzblatt, wydawanej przez drukarnię A. Ludwiga. Niniejszy opis uległby znacznemu rozszerzeniu i udokładnieniu, gdyby ktoś przetłumaczył teksty reklamowe artysty.

W niej znajduje się informacja z 1856 r. o istnieniu Instytutu Litograficznego. Sądzić należy, że powstał on wcześniej, przynajmniej w 1855 r.

W latach 1856-1859 pokazały się m.in. następujące ogłoszenia, wskazujące na zakres jego zainteresowań i oferowanych produktów.

M. in. w Instytucie wykonano herby Oleśnicy i Bierutowa i sprzedawano je poprzez drukarnię A. Ludwiga, potem poprzez sklep Groegera.

W 1858 r. zaczął sprzedawać fotografie króla Prus i jego żony. Nie wiadomo czy sam wykonywał odbitki, czy je kupował. Prawdopodobnie uznał, że fotografie są dochodowe i sam zaczął je wykonywać. W 1859 r. wydrukował w Inteligentzblatt ... 5 anonsów, w których reklamuje się jako fotograf.

Nie wiadomo jak długo zajmował się fotografowaniem. Ze względu na 2-letnią przerwę w wydawaniu prasy oleśnickiej nie wiadomo czy długo parał sie fotografią. Później już nie widziałem jego anonsów fotograficznych. Nie zachowała się żadna fotografia przez niego wykonana. Jednoczesnie w roku 1859, zapewne chcąc rozszerzyć działalność, rozpoczął handlować książkami, galanterią papierową, prowadzić prenumeratę gazet oraz założył bibliotekę.

W 1875 r. już nie wykazuje tej dzialności i podaje zawód - litograf.

Niżej znajdują sie ogłoszenia o wykonywaniu tablic pokazujących 11 widoków miasta. Do obecnych czasów zachowało się jednie tablo zawierające 15 rysunków budowli (widoków) oleśnickich sprzed 1859 r. i stanowi własność Instytutu Herdera w Marburgu. Nie wiadomo, czy pokazane widoki rysował Groeger i zatem wykonywał litografie? Czy rysował ktoś inny, o jeszcze nieznanym nazwisku.

Dodano 19.09.2013. Litografia A. Groegera z aukcji na e-bay. de z września 2013 r. Więcej o tej aukcji

Cztery rysunki z tego tabla pokazałem wcześniej.

Spośród wykonanych wielu litografii Oleśnicy, znane jest jedno, stanowiące własność Muzeum Narodowego we Wrocławiu. Na bardzo słabym skanie można się doczytać, że litografię wykonał A. Groeger.

Najwięcej zachowało się litografii z tematami myśliwskimi - jako blankiety do wypełniania treścią. Związane one były z książęcymi miejscami polowań - pałacem w Szczodrem (dwie wersje - z pałacem przed i po modernizacji) oraz pałacykiem myśliwskim Moja Wola (potem ta nazwa została zgermanizowana).

Blankiet ze starą wersją pałacu w Szczodrem	Blankiet z nową wersją pałacu w Szczodrem	Blankiet z pałacykiem Moja Wola. Z ebay.de

Podpis: Lith von A. Groeger in Oels

Służyły one głównie do wykonywania raportów z polowań. Miały wymiar ok. A4. Z przodu wpisywano nazwę Raport, podawano datę, z tyłu wypisywano w tabelkach nazwiska myśliwych i umieszczano odpowiednie informacje. Także były używane z okazji rocznic i sukcesów myśliwych oraz służyły do promocji zamku (wpisywano jego nazwę). Na aukcjach występują w różnymi wpisami i odcieniami kolorów.

Sądzić należy, że tego rodzaju blankiety były istotnym elementem produkcji A. Groegera. Dotyczyły problematyki szkolnej, religijnej, ślubnej, rodzinnej itp. Zapewne A. Groeger projektował okładki i wykonywał rysunki do książek wydawanych przez drukarnię A. Ludwiga.

A. Groeger nie występuje w zestawieniach artystów śląskich. Nie dotarłem do zestawień litografów. Należy oczekiwać, że nasza wiedza o tym oleśnickim litografie będzie ulegać rozszerzeniu.

Być może,że następcą Alfreda Groegera był Wirth Alfred wzmiankowany w 1921 r. i mieszkający przy ul. Rycerskiej 2.

Uwaga: Na przełomie XIX/XX żył fotograf o tym samym nazwisku i inicjale imienia, znany w okolicacach Jeleniej Góry. Także wydawał widokówki. Okazało się, że miał na imię Abraham

Od autora • Lokacja miasta • Oleśnica piastowska • Oleśnica Podiebradów • Oleśnica Wirtembergów
Oleśnica za Welfów • Oleśnica po 1885 r. • Zamek oleśnicki • Kościół zamkowy • Pomniki • Inne zabytki
Fortyfikacje • Herb Oleśnicy • Herby księstw • Drukarnie • Numizmaty • Książęce krypty
Kary - pręgierz i szubienica • Wojsko w Oleśnicy • Walki w 1945 roku • Renowacje zabytków
Biografie znanych osób • Zasłużeni dla Oleśnicy • Artyści oleśniccy • Autorzy • Rysowali Oleśnicę
Fotograficy • Wspomnienia osadników • Mapy • Co pod ziemią? • Landsmannschaft Oels
Wydawnictwa oleśnickie • Recenzje • Bibliografia • Linki • Zauważyli nas • Interpelacje radnych
Alte Postkarten - widokówki • Fotografie miasta • Rysunki • Odeszli • Opisy wybranych miejscowości
CIEKAWOSTKI • ZWIEDZANIE MIASTA Z LAPTOPEM, TABLETEM ....
NOWOŚCI