Marek Nienałtowski
Przedbramie Pałacu Wdów zamku oleśnickiego wymaga remontu
1.06.2025 r.

Najpewniej pokazane niżej uszkodzenia muru przedbramia Pałacu Wdów, są znane Wojewódzkiemu Konserwatorowi Zabytków. Z mojego słabego zdjęcia z 2017 r. wynika, że widoczny poniżej otwór w dolnej części uległ dalszemu powiększeniu. Natomiast całość sprawia złe wrażenie wśród turystów i przechodniów. Niedawno stało się wiadomym, że zamek dostał dotację na rekonstrukcję rzeźby tarczownika. Może uzyska też dotację na remont tego muru?

Rok 2025 - powiększony otwór w ścianie przedbramia. Fot. Danuta Obrębska-Kubik

Te uszkodzenia są prawdopodobnie wynikiem działania wody, która z każdym deszczem spływa do przedbramia. Tam trafi do studzienki kanalizacyjnej. Jeśli jest zapchana lub nieszczelna - woda przenika na mury przedbramia oraz w niewielkim stopniu do kaponiery.

Zaraz za bramą znajduje się studzienka kanalizacyjna do której spływa woda deszczowa,
głównie z okolic ulicy Zamkowej. Zdjęcie pochodzi z odwadniania podziemnej
budowli obronnej - kaponiery

Widać, że przy studzience prowadzono niedbale jakieś prace brukarskie, po których zwiększono przenikalność wody
gdy studzienka była zapchana lub tylko pokrywa jest przykryta liśćmi

Ta brama w latach przed ok. 2010 r. była głównie zamknięta (stanowiła magazyn), dlatego niesprzątane liście zatykały studzienkę i woda deszczowa stała w przedbramiu, a zatem przenikała niżej nasiąkając mury przedbramia i przenikając do leżącej niżej kaponiery. Szkody mogły się potęgować jeśli studzienka nie jest szczelna.

Kaponiera po wypompowaniu wody

W październiku 2011 r. brałem udział w sprawdzeniu przenikania wody do kaponiery. W tym celu wylano na jezdnię nad kaponierą dużą ilość wody (korzystając z pompy strażackiej), jednocześnie zatykając studzienkę kanalizacyjną.

Woda spływa nad kaponierę, tak jak deszczowa przy silnej ulewie

Okazało się, że woda zaczęła po kilku minutach wpływać do kaponiery, ale tylko w postaci kapel. Najpierw zawilgotniała ściana. Więcej jej było na ścianie po stronie, gdzie woda na jezdni częściej się zbiera (widać to na poniższym zdjęciu).

To jest ściana na stronie studzienki. Pojawia się zawilgocenie (miejsca o ciemniejszych kolorach)
i woda zaczyna spływać po ścianach w postaci kapelek. Nie powoduje ona zalewania kaponiery.
Widać jedynie, że podobnie dzieje się w murach przedbramia, które są cieńsze
- woda tam powoduje większe szkody

Pokazałem wyżej wnętrze kaponiery - budowli obronnej, która nie istnieje w żadnym innym polskim zamku tej wielkości. Może być rarytasem promocyjnym i powinna być dostępna do zwiedzania. Niestety, jest zalewana i nie jest znane źródło wody. Stan wody w kaponierze wynosi stale poniżej 1 m i do tego poziomu wraca, po wcześniejszym wypompowaniu, ponownie po kilkunastu godzinach. Aby sprawdzić źródło, należałoby oczyścić z piachu i różności całość piwnic. Samego piachu jest tam kilka-kilkanaście ton. Można go usunąć chyba tylko wiadrami. Być może, udałoby się usunąć dokładnie tylko kamienie, cegły itp. z samej kaponiery, wypompować wodę i wtedy sprawdzić miejsce, skąd się ponownie wlewa. Wiadomo tylko, że źródło wody jest przy samej posadzce kaponiery (opinia Wiesława Piechówki), czyli ok. 3 m pod obecnym poziomem gruntu. Być może jest to woda gruntowa?

Nie jestem znawcą budownictwa i nie wiem, czy otwór w murze, duże braki cegieł i ich zły stan mogą w przyszłości spowodować lokalne zawalenie się ściany i tym samym, czy może dojść do rozbicia heraldycznej kompozycji w zwieńczeniu bramy wjazdowej, co byłoby ogromną stratą.

Piękna heraldyczna kompozycja z 1603 r. w zwieńczeniu bramy, czy może ulec rozbiciu?

Wniosek

1. Można sądzić na podstawie przenikania wody do kaponiery, że otwór w murze przedbramia i zły stan cegieł powstał na skutek zapchania studzienki kanalizacyjnej lub/i jej nieszczelności. Teraz łatwiej to sprawdzić na skutek istnienia otworu w przedmurzu.
2. Należałoby sprawdzić w kaponierze, skąd wpływa do niej woda. Istnieje też przypuszczenie, że w trakcie budowy kaponiery wykonano otwór odprowadzający wodę (woda deszczowa dostawała się przez otwory strzelnicze). Po nasypaniu w XVIII w. na zewnątrz przedbramia dużej warstwy ziemi ten otwór może stał się doprowadzającym wodę. W TV często pokazują jakieś skuteczne masy uszczelniające.

Literatura

Kaponiera zamku oleśnickiego

Odwadnianie i badanie kaponiery zamku oleśnickiego

Od autora • Lokacja miasta • Oleśnica piastowska • Oleśnica Podiebradów • Oleśnica Wirtembergów
Oleśnica za Welfów • Oleśnica po 1885 r. • Zamek oleśnicki • Kościół zamkowy • Pomniki • Inne zabytki
Fortyfikacje • Herb Oleśnicy • Herby księstw • Drukarnie • Numizmaty • Książęce krypty
Kary - pręgierz i szubienica • Wojsko w Oleśnicy • Walki w 1945 roku • Renowacje zabytków
Biografie znanych osób • Zasłużeni dla Oleśnicy • Artyści oleśniccy • Autorzy • Rysowali Oleśnicę
Fotograficy • Wspomnienia osadników • Mapy • Co pod ziemią? • Landsmannschaft Oels
Wydawnictwa oleśnickie • Recenzje • Bibliografia • Linki • Zauważyli nas • Interpelacje radnych
Alte Postkarten - widokówki • Fotografie miasta • Rysunki • Odeszli • Opisy wybranych miejscowości
CIEKAWOSTKI • ZWIEDZANIE MIASTA Z LAPTOPEM, TABLETEM ....
NOWOŚCI