Marek Nienałtowski
Baseny i kąpieliska w Oleśnicy

Niewiele wiadomo o rozwoju basenów w Oels. Pierwsze - to raczej kąpieliska przy stawach i rzece, w szczególności na odnogach młynarskich rzeki Oleśnicy. Istnieje zdjęcie kąpieliska w pobliżu zabudowań koszarowych, na którym uczą się pływać żołnierze (może z Regimentu Dragonów nr 8).


Pływalnia w pobliżu zabudowań koszarowych. Widać dwóch podoficerów z drągami ze sznurem z pętlą,
w której przytrzymywani są dwaj żołnierze. Schwimmanstalt in Oels [www.ebay.de]

Pierwsze kąpielisko korzystające z wody Małej Młynówki (kanał wpływający do młyna przy Bramie Wrocławskiej) jest widoczne na planie z 1882 r. Jeszcze było ono pokazane na planie z 1899-1911 r. i nazywane Bade-Anstalt.


Łaźnia i kąpielisko mad Małą Młynówką. Wkrótce wybudowano obok Miejską Rzeźnię, co spowodowało
chyba zmniejszenie chętnych do kąpieli


Na planie z 1928 r. widać, że łaźnia i kąpielisko zostało przeniesione za kanał. Prawdopodobnie działoło ono długo,
chociaż na mapie z 1939 r. już nie było pokazywane. Natomiast ślady w postaci drewnianej obudowy kąpieliska jeszcze istniały w latch 50-ych.

Decyzję o budowie basenu podjęło miasto w 1922 r. wraz z budową Ludowego Kompleksu Wypoczynkowego, którego całość zakończono w roku 1927. Szerzej opisał to Przemysław Łuczak [1], kąpielisko o powierzchni 8 mórg (4,5 ha). Sam basen miał długość 100 m i szerokość 35 m i mieścił 3600 m3 wody. Zbiornik podzielony był na dwie 50-metrowe części - dla pływających i dla niepływających. Aby umożliwić organizowanie zawodów pływackich basen wyposażono w 10 stanowisk startowych. Część plażową stanowił 110 metrowy pas delikatnego piasku o szerokości 25 m. Obok basenu mieścił się brodzik dla dzieci. W budynku gospodarczym w kształcie podkowy znajdowały się przebieralnie z natryskami oraz łaźnia parowa.


Najwcześniejszy plan kąpieliska z oddzielnym brodzikiem dla dzieci (Plansch-Wiese).

Basen jeszcze nie ma kształtu pokazanego w 1930 r., czyli prostokąta. Oznaczałoby to, że ciągle był modernizowany. (istniał w tym miejscu już w 1907 r. [2]). Strzałką z prawej pokazano rzekę Oleśnicę (faktycznie był to kanał powstały ok. 1600 r.). Z niego początkowo basen był zasilany wodą, gdyż kanał znajdował się ok. 2 nad poziomem basenu. Rzeka ta już w latach 1905-1930 traciła rację bytu, gdyż wodę do miasta dostarczano z ujęć głębinowych, a napęd młynów stał się parowy, a już po 1920 r. - elektryczny. Wtedy rzeka Oleśnica stała się niepotrzebna, utrudniała rozbudowę miasta. Dlatego prowadziła coraz mniej wody (wodę kierowano do starego koryta rzeki - czyli obecnego). Strzałką z lewej pokazano rów połączony z potokiem Boguszyckim, do którego odprowadzano nadmiar wody (był jeszcze wówczas zwany potokiem kuźniczo-miedzianym od nazwy kuźni miedzianej napędzanej wodą z potoku).


Basen z fragmentu fotografii z ebay.de. Na pierwszym planie widoczna plaża, potem basen dla niepływających
i za rurami przegradzającymi zbiornik wodny - basen dla umiejących pływać i jednocześnie basen sportowy.
Z lewej widoczne szatnie i łaźnie.


Na planie z 1939 r. widać protokątny kształt basenu. Na basenie już istaniała stacja pomp i może niewielka wieża ciśnień.
Cyfrą 2 oznaczono chyba rurociąg do usunięcia wody z dna basenu. Nie wiadomo skąd zasilano baseny wodą.


Jedno ze starszych zdjęć basenu. Z kolekcji Adama Fedorowicza


Na powiększeniu powyższego zdjęcia widać grzybek, poprzez który był zasilany basen wodą .
Konstrukacja z rur dzieliła basen na dwie części. Nie wiadomo czy widoczna dalej wieża spełniała rolę wieży ciśnień


Jeden z 10-ciu słupków startowych


Cżęść głębsza basenu z niewielką skocznią. Fot. z kolekcji Jacka Kamińskiego

i
Powiększenie skoczni z powższego zdjęcia. Widać, że jest to prosta konstrukcja z rur stalowych


Plaża z widocznym uzupełnianiem wody poprzez grzybek. Uwaga. Fotografowie usuwali tło zdjęcia - nie widać było
z daleka wież zamku i kościołów. Na tym zdjęciu nie usunięto tła.


Plaża miała długość ok. 100 m, a szerokość uległa powiększeniu do około 50 m. Fot. z kolekcji Jacka Kamińskiego


Fotografia z ok. 1944 r. Widać miejsca dla sędziów sportowych i z prawej grzybek (ciekawostka z fotomontażem tego zdjęcia)
Fot. z kolekcji Adama Fedorowicza

Basen po 1945 r.

Po wojnie powyższy basen był używany do 1970 r.

Od lewej siedzą: Mieczysław Czechowicz - aktor (ur. 1930 r., zm. 1991 r.),
Grzesiu Komarzyniec (1947 r.), Jurek Budziszewski (1944 r.),
Janusz Budziszewski (1934 r.). W tle tak zwany "grzybek" i piaszczysta
plaża. Obie fotografie z kolekcji Jurka Macińskiego.

Wg informacji Adama Fedorowicza - niekiedy dalej poprzez grzybek zasilano basen wodą

 
Na słupku Basia Jurzyk


Piękny skok. Fot. ze zbioru Ryszarda Bobera - lato 1958 r.

W latach 1970- 1972 budowano nowy basen. Zakończono budowę jesienią 1972 r. Otwarcie nastąpiło 1 maja 1973 r. (informacja - Jerzy Maciński).

 
Jesień 1972 r. Basen przygotowany do pierwszego otwarcia. Widać pochyłe dno dla początkujących. Potem dalej pogłębiające się - dla dobrze pływających. Pod skocznią było wgłębienie. Dalej niewidoczne słupki startowe. Fot. ze zbiorów Marka Górnickiego

Latem basen był oblegany, dalej widać brodzik dla dzieci. 1977 r. Fot. R. Dutkiewicz. KAW. Z kolekcji Jerzego Makowskiego


Lato 1979 r. Fot. R. Dutkiewicz. KAW. Z kolekcji J. Makowskiego


Widok na część głęboką basenu ze skocznią. Istniało 12 torów sportowych.
Fot. Zbigniew Rybak. Informator Miejski 1993
Długość basenu wynosiła 50 m, a szerokość 33 m. Początkowa głębokość wynosiła 80 cm
i zwiększała się płynnie do 180 cm na długości 3/4 basenu. Pod skocznią osiągnęła 4 m głębokości [3]

Szczegóły budowy basenu. Fot. Z. Rybak. Informator Miejski. Brak daty rocznej.
Skocznia. Fot. Z. Rybak. Informator Miejski 1996


Okrągły brodzik z max. głębokością 40 cm, z betonową ślizgawką.
Fot. Z. Rybak. Informator Miejski 1993

Po 20 latach istnienia basen przestał się podobać bumistrzowi J. Bronsiowi i w 2003 r. zaczęto myśleć o zmianach. Basen letni będący elementem kompleksu Atol oddano do użytku w 2010 r.

Opinia z otwarcia https://www.youtube.com/watch?v=lD51KSVZmRI większość uważała, że stary basen był bardziej użyteczny dla osób pływających. Obecny - dla matek z dziećmi.

Literatura

  1. http://www.olesnica.org/Kompleks_wypoczynkowy.htm
  2. Stawy oleśnickie
  3. http://basen-olesnica.prv.pl/galeria.html


Od autora Lokacja miasta Oleśnica piastowska Oleśnica Podiebradów Oleśnica Wirtembergów
Oleśnica za Welfów
Oleśnica po 1885 r. Zamek oleśnicki Kościół zamkowy Pomniki Inne zabytki
Fortyfikacje Herb Oleśnicy Herby księstw Drukarnie Numizmaty Książęce krypty
Kary - pręgierz i szubienica Wojsko w Oleśnicy Walki w 1945 roku Renowacje zabytków
Biografie znanych osób Zasłużeni dla Oleśnicy Artyści oleśniccy Autorzy Rysowali Oleśnicę
Fotograficy Wspomnienia osadników Mapy Co pod ziemią? Landsmannschaft Oels
Wydawnictwa oleśnickie Recenzje Bibliografia Linki Zauważyli nas Interpelacje radnych
Alte Ansichtskarten - widokówki Fotografie miastaRysunki Odeszli
Opisy wybranych miejscowości
CIEKAWOSTKI ZWIEDZANIE MIASTA ZE SMARTFONEM
NOWOŚCI