Marek Nienałtowski
Przykłady przedstawiania herbów

Rysunki herbów miasta pojawiały się na różnego rodzaju sztychach, mapach, książkach, bibelotach i opisach Oleśnicy. Jeśli herb występował w postaci rysunku czarno-białego wówczas dla zobrazowania kolorów używano szrafury (linie pionowe - czerwień, kropki - złoto (żółć), biały kolor - srebro lub biel) jak w poniższym herbie (z książki U.M. v. Bülow).

Książęta i włodarze miasta umieszczali płaskorzeźby z herbami Oleśnicy na różnych budowlach miejskich. W szczególności umieszczone one były na bramach miejskich. Są one ogólnie znane [1], [2]. Dlatego niżej przedstawiono jedynie te mniej znane.

W ostatnich stu trzydziestu latach herb Oleśnicy, w formie rozwiniętej i podstawowej, pojawiał się, jako ozdoba, na budynkach użyteczności publicznej - szpitalu (1887 r.), pokazany niżej z lewej, szkole (1913 r.), Budynku ZBK (1922 r.), koszarach przy ul. Lwowskiej (1904 r.), pokazany niżej z prawej, w zbliżeniu.

Herb na szczycie szpitala. 1887 r.    Fot. Wiesław Mazurkiewicz	Herb z koszar. Fot. Ryszard Bober

Także herby pojawiają się w winietach oleśnickich gazet. Również na metalowych odznakach. Niekiedy z błędami, jak na odznace z 1851 r. Po 1850 r. zaczęto zaklejać koperty naklejką w takiej postaci (z www.ebay.de), lub wysyłano widokówki z podobnym herbem. Herb też pojawiał się na pieniądzach zastępczych (notgeldach) [ 1] [2] z lat 1918-23 r. Na innym notgeldzie występuje w postaci stylizowanej.

Niżej pokazano najpewniej oficjalne postacie herbów miasta, gdyż umieszczono je na dokumentach miejskich i oficjalnej monografii miasta, napisanej pod kierownictwem burmistrza Ernsta Schlitzbergera. Niestety, nie znamy uchwał ówczesnej Rady Miasta (burmistrza) w sprawie herbów miasta. Niżej herb miasta na uroczystej pieczęci miejskiej z 1896 r. i zapewne oficjalny herb miasta z okresu ok. 1930 roku. Ten herb jest najbardziej zbliżony do tego z 1593 r.

Herb z uroczystej pieczęci miasta z 1896 roku.		Herb z monografii Oleśnicy z 1930 roku.

Herb z witraża "Widok miasta" z Gimnazjum Królewskiego z 1901 r.	Herb z witraża Kospoth`ów z Gimnazjum Królewskiego z 1901 r.

Na poniższej odznace z 1930 r. pokazano herb Oleśnicy uhonorowany koroną murową (to ten murek w kształcie korony nad napisem Oels). Jest to najpewniej błąd wykonawcy.

W ostatnich latach pojawiło się wiele herbów w mieście i w urzędach autorstwa Zbigniewa Podurgiela [1], [2], [3] oraz w Bazylice Mniejszej autorstwa Wiesława Piechówki (niekiedy jako przedmiot kultu - w postaci herbopodobnej) - [1], [2], [3] i w postaci flagi [4]. Najbardziej ciekawe przedstawienie herbu pojawiło się na obwolucie monografii oleśnickiej - niestety, nie podano autora rysunku herbu. Wzorowany jest on na herbie z 1860 r. Identyczna postać herbu znajdowała się na rusztowaniach przy wjeździe do miasta. Stanowiła ona wówczas oficjalny herb miasta (brak jest dokumentów to potwierdzających). Podobny herb umieszczano na różnego rodzaju materiałach promujących miasto i firmy oleśnickie. Inny herb (odlany z metalu?) umieszczono na rogatkach miasta w Spalicach

Fot. Ryszard Bober

Na szczytach domów umieszczano różnorodne grafiki, stamtąd pochodzi inna koncepcja przedstawienia herbu, w której orzeł św. Jana został pokazany w błędnej postaci. Na ulotce "Fundacji Oleśnica" pojawia się nieco inne niż przyjęte oficjalnie przedstawienie herbu (mniej błędów, widocznie rysował go artysta mający pojęcie o rysowaniu herbów). Bardzo uproszczony herb na medalu. Ciekawa kompozycja herbu znajduje się w witrażu kościoła Matki Bożej Miłosierdzia. Chociaż są tam błędy koloru, to ogólny rysunek herbu jest poprawny i ciekawy jest odmienny rysunek labrów.

Herb na odznace Pogoni (chyba z lat 50-tych) także zawiera błędy koloru (orzeł jest złoty, a nie biały, a nimb nad głową orła - biały, a nie złoty). Ale istniejące wówczas błędy nie "wychodziły" z MRN ani innych instytucji miejskich.

I herb, który zatoczył koło. Namalowany na popielniczce. Razem z niemieckim mieszkańcem Oleśnicy popielniczka wywędrowała zapewne do Niemiec. I tam niedawno trafiła na "wystawkę". Z niej - na targ do Oleśnicy.gdzie kupił ją pan Marek Oleszczuk. I tak historia zatoczyła koło. Dziękuję panu Markowi za opowieść i zdjęcie popielniczki.

Niżej inny podobny herb z patery na owoce. Można sądzić, że dawni oleśniczanie cenili swój herb. Pan A. F. ma zbiór innych herbów sprzed 1939 r., malowanych na szkle. Ale ma i piękny pełnoplastyczny herb Oleśnicy z ok. 1970 r. Czyli władze "komunistyczne" szanowały herb, czego nie można powiedzieć o obecnej.

Od autora • Lokacja miasta • Oleśnica piastowska • Oleśnica Podiebradów • Oleśnica Wirtembergów
Oleśnica za Welfów • Oleśnica po 1885 r. • Zamek oleśnicki • Kościół zamkowy • Pomniki • Inne zabytki
Fortyfikacje • Herb Oleśnicy • Herby księstw • Drukarnie • Numizmaty • Książęce krypty
Kary - pręgierz i szubienica • Wojsko w Oleśnicy • Walki w 1945 roku • Renowacje zabytków
Biografie znanych osób • Zasłużeni dla Oleśnicy • Artyści oleśniccy • Autorzy • Rysowali Oleśnicę
Fotograficy • Wspomnienia osadników • Mapy • Co pod ziemią? • Landsmannschaft Oels
Wydawnictwa oleśnickie • Recenzje • Bibliografia • Linki • Zauważyli nas • Interpelacje radnych
Alte Postkarten - widokówki • Fotografie miasta • Rysunki • Odeszli
CIEKAWOSTKI • ZWIEDZANIE MIASTA Z LAPTOPEM, TABLETEM ....
NOWOŚCI