Mjr rez. dr Mirosław Krosny

Centralny Ośrodek Szkolenia Specjalistów Technicznych Wojsk Lotniczych
im. gen. Walerego Wróblewskiego w Oleśnicy
31.10.2020 r.

Pomnik TS-11 „Iskra”

W końcu lat sześćdziesiątych przeprowadzono reformę szkolnictwa wojskowego dostosowując je do nowej struktury kadry zawodowej Wojska Polskiego, podzielonej w 1966 r. na trzy korpusy osobowe: oficerów, chorążych i podoficerów. W 1967 r. utworzono system kształcenia obejmujący:

•  szkoły stopnia podstawowego, będące odpowiednikiem cywilnych zasadniczych szkół zawodowych, przygotowujące podoficerów zawodowych;

•  szkoły stopnia średniego odpowiadające technikom zawodowym, przygotowujące chorążych;

•  wyższe szkoły oficerskie odpowiadające wyższym szkołom zawodowym, kształcące oficerów inżynierów - dowódców określonej specjalności;

•  akademie wojskowe - posiadające takie same uprawnienia jak wyższe uczelnie cywilne.

Początkowo zamierzano TOSWL przekształcić w Wyższą Oficerską Szkołę Techniczno - Lotniczą im. gen. W. Wróblewskiego. Jednak jesienią 1969 r. podjęto decyzję, że oficerów (magistrów i inżynierów) personelu technicznego lotnictwa przygotowywać będzie Wojskowa Akademia Techniczna, a szkoła w Oleśnicy zajmie się kształceniem chorążych - techników lotniczych. W efekcie 1 lutego 1970 r. TOSWL im. gen. W. Wróblewskiego przekształcono w Centralny Ośrodek Szkolenia Specjalistów Technicznych Wojsk Lotniczych im. gen. W. Wróblewskiego (skrót: COSSTWL).

Organizacja COSSTWL oparta została na doświadczeniach działalności TOSWL. Komendantem szkoły został płk Józef Sobieraj. Jednak studiował on w ZSRR i jego obowiązki czasowo pełnił płk Piotr Kowalczyk, a od 1971 r. szkołą kolejno dowodzili: płk Jerzy Budzisz, płk Jerzy Słowiński, płk Jan Lech i płk Wiesław Kaczmarski. W komendzie COSSTWL utworzono nowe stanowisko zastępcy komendanta do spraw technicznych (szefa służb technicznych), objął je ppłk Marian Maik, następnie płk Tadeusz Albrychowicz i od 1991 r. płk Włodzimierz Bogaczyński. Służbami kwatermistrzowskimi do 1977 r. kierował płk Józef Homa, następnie płk Kazimierz Gawlik i od 1989 r. - płk Marian Węgrzyn. Funkcję szefa Wydziału Administracji Ogólnej kolejno pełnili podpułkownicy: Kazimierz Jóźwiak, Stanisław Serafin, Kazimierz Olejnik i Zdzisław Stępień. Zastępcami komendanta ds. politycznych byli: płk Jerzy Ciszewski, płk Kazimierz Iwanicki, płk Leonard Broniarczyk, płk Roman Pustelski, płk Robert Wiergowski, płk Czesław Połczyński i płk Mieczysław Zmysłowski. Zastępcą komendanta do spraw liniowych w pierwszej połowie lat siedemdziesiątych był płk Antoni Hanuszkiewicz, a od 1975 r. płk Franciszek Garbowski, w 1987 r. jego obowiązki przejął płk Stanisław Lubojański. Obsadę personalną innych stanowisk w COSSTWL ilustruje poniższe zestawienie.

COSSTWL był jedyną szkołą w Polsce przygotowującą specjalistów obsługi technicznej samolotów naddźwiękowych: Lim-5, Ił-28, MiG-19, MiG-21, MiG-23, Su-7, Su-20 i Su-22 oraz do 1984 r. śmigłowców Mi-2 i Mi-8 dla jednostek Wojsk Lotniczych, Wojsk Obrony Powietrznej Kraju i Lotnictwa Marynarki Wojennej.

Reforma szkolnictwa wojskowego nie zmieniła głównych kierunków pracy dydaktyczno-wychowawczej wykonywanych przez szkołę w Oleśnicy. Nadal najważniejszym jej zadaniem było kształcenie średnich kadr technicznych - techników lotniczych. Z tym, że przygotowywano techników-chorążych, a nie jak poprzednio w TOSWL techników-oficerów.

W COSSTWL kształcenie techników lotniczych realizowano w ramach 2 i 3-letniej Szkoły Chorążych Personelu Technicznego Wojsk Lotniczych (SCH PTWL - odznaka z prawej). Na kurs 2-letni przyjmowano kandydatów, którzy ukończyli szkołę średnią, a na 3-letni absolwentów zasadniczych szkół zawodowych.

Do pracy na stanowiskach techników lotniczych przygotowywano także absolwentów wyższych szkół cywilnych. Kształcono ich w Szkole Oficerów Rezerwy i od 1981 r. w Szkole Podchorążych Rezerwy.

Starszych mechaników (podoficerów zawodowych) szkolono w COSSTWL na 10 - miesięcznych kursach w Technicznej Podoficerskiej Szkoły Zawodowej Wojsk Lotniczych. Natomiast mechaników lotniczych (żołnierzy zasadniczej służby wojskowej) przygotowywano w  Szkole Specjalistów Technicznych Wojsk Lotniczych – od 1986 r. w Szkole Młodszych Specjalistów (SMS). Do 1990 r. nauka elewów SMS trwała 4 miesiące, a następnie 3 miesiące.

Ważną rolę w systemie szkolenia COSSTWL spełniały kursy doskonalenia i przeszkoleń technicznych kadry zawodowej Wojsk Lotniczych. Najczęściej organizowano je w związku z wprowadzaniem do jednostek nowego sprzętu lotniczego.

W COSSTWL baza dydaktyczna, cele, treści programowe procesu kształcenia słuchaczy kilkakrotnie ulegały zmianom. Np. od 1974 r. kształcenie techników lotniczych dostosowano do potrzeb obsługi technicznej samolotów naddźwiękowych ze zmienną geometrią skrzydła Su-20 i MiG-23. W tym czasie cele kształcenia zakładały od pierwszego roku nauki przygotowywanie kadetów określonej specjalności (eksploatacja samolotu, eksploatacja osprzętu, eksploatacja uzbrojenia lotniczego, eksploatacja urządzeń radioelektronicznych) do obsługi technicznej konkretnych typów statków powietrznych (np. MiG - 21, MiG – 23, Su - 20, Mi-2 itp.) i po promocji kierowanie ich do jednostek, w których były one eksploatowane.

W latach 1974 – 1983 tworzono w COSSTWL pomoce dydaktyczne potrzebne do szkolenia specjalistów technicznej obsługi samolotów MiG-23 i Su-20, doskonalono także środki dydaktyczne wykorzystywane do nauki budowy i eksploatacji śmigłowców Mi-2 i Mi-8 oraz różnych wersji samolotu MiG-21. Systematycznie polepszano warunki do prowadzenia szkolenia praktycznego. Np. w 1980 r. na lotnisku zakończono budowę hangaru. W tym okresie szkolenie praktyczne zabezpieczały 23 samoloty.

Hangar na lotnisku COSSTWL

Zajęcia praktyczne w hangarze

Zajęcia w cyklu uzbrojenia

Zajęcia w cyklu eksploatacji samolotów odrzutowych

Baza dydaktyczna cyklu samolotów odrzutowych

Trenażery i makiety instalacji elektrycznej samolotu w cyklu osprzętu lotniczego

Nauka budowy silnika MiG - 23

Następny etap ewolucji programów kształcenia i bazy dydaktycznej cykli przedmiotowych związany był z wprowadzeniem do lotnictwa samolotów Su-22 i MiG-29.

Od września 1986 r. rok szkolny w SCH PTWL, wzorem cywilnych szkół średnich, podzielono na 2 semestry nauczania. Kształcenie słuchaczy w pierwszych dwóch semestrach odbywało się według jednolitego programu bez określenia specjalności lotniczej. Grupy specjalistyczne (eksploatacji: samolotów, uzbrojenia lotniczego, urządzeń radioelektronicznych i osprzętu lotniczego) tworzono dopiero po zakończeniu I roku nauki.

Zapoczątkowana w 1986 r. koncepcja semestralnego kształcenia kadetów była bardziej elastyczna od poprzednio realizowanego systemu - szczególnie w dziedzinie planowania zapotrzebowania techników określonych specjalności dla jednostek lotniczych. Umożliwiała także lepszy dobór słuchaczy do grup specjalistycznych tworzonych po I roku nauki, gdyż w czasie l i 2 semestru można było zorientować się jakie są możliwości i zainteresowania kadetów. Jednak uważano, że jej minusem jest wąska specjalizacja zawodowa, związana tylko z określonym typem samolotu. M.in. z tego powodu od września 1991 r. kadeci nie byli już przygotowywani do obsługi konkretnego typu samolotu. Słuchaczy zapoznawano z różnym sprzętem lotniczym i z całokształtem spraw związanych z ich specjalnością. Kształcenie realizowano w oparciu o dwa typy samolotów MiG – 21 i Su – 22. Zakładano, że absolwenci szkoły podejmując pracę w jednostkach lotniczych będą pogłębiać swoją wiedzę o sprzęcie, który się w nich znajduje. Dla tych chorążych – techników, którzy nie dawali sobie rady w jednostkach, w COSSTWL organizowano 3 - miesięczne kursy doskonalące.

Rozpoczęcie kształcenia specjalistów technicznej obsługi samolotu Su-22 – w porównaniu z poziomem technicznym poprzedniej bazy dydaktycznej cykli przedmiotowych - spowodowało duże jej zmiany jakościowe. Np. samolot Su-22 posiadał komputerowy system nawigacyjno - celowniczy. Sprawiło to, że proces szybkiego rozwoju informatyki nie ominął i COSSTWL. W szkole rozpoczęto realizację przedmiotu elementy informatyki i w 1986 r. utworzono pracownię mikrokomputerów.

W tym okresie pojawiły się jednak trudności z realizacją zajęć praktycznych. W COSSTWL nie było już wystarczającej liczby samolotów do nauki praktycznej eksploatacji sprzętu lotniczego. M.in. wynikało to z przyczyn ekonomicznych. Samoloty Su – 22 i MiG – 29, wyposażone w różnorodne urządzenia automatyczne i radioelektroniczne, były bardzo drogie. Dlatego nowy sprzęt lotniczy wprowadzano najpierw do jednostek i dopiero po pewnym okresie jego eksploatacji - najczęściej po awariach - przekazywano szkole. W tej sytuacji braki oryginalnego sprzętu lotniczego zastępowano środkami dydaktycznymi gabinetowej bazy cykli przedmiotowych oraz do zajęć praktycznych wykorzystywano samoloty w tzw. systemie rotacyjnym. Polegał on na tym, że w zależności od potrzeb szkolenia z jednostek przelatywały na lotnisko COSSTWL 1-3 samoloty, głownie Su-22, i co miesiąc zastępowano je innymi Su-22. Jednak brak sprzętu naziemnego i aparatury do wykonywania pełnego zakresu obsług technicznych powodował, że w okresie najintensywniejszego szkolenia, zajęcia na lotnisku odbywały się na 3 zmiany, także w nocy. Mimo tych trudności COSSTWL do 1994 r. bez zakłóceń zaspokajał potrzeby kadrowe lotnictwa wojskowego. Mury szkoły opuściło ponad 50 tys. techników i mechaników lotniczych (2584 kadetów, 2341 podchorążych rezerwy, 1097 słuchaczy TPSZ WL, 39996 elewów SMS i 5192 słuchaczy różnych kursów).

PRYMUSI SZKOŁY CHORĄŻYCH PERSONELU TECHNICZNEGO WOJSK LOTNICZYCH

1969 rok - mł. chor. R. PAŁYS
1970 rok - mł. chor. K. ŁYSIAK
1971 rok - mł. chor. W. KOZICKI
1972 rok - mł. chor. J. ABRAMOWICZ
1973 rok - mł. chor. K. KARWACKI
1974 rok - mł. chor. S. GREFKOWICZ
1975 rok - mł. chor. J.RUTKOWSKI
1976 rok - mł. chor. J. SKRZYPEK
1977 rok - mł. chor. B. SIKORSKI
1978 rok - mł. chor. Z. SIEBERT
1979 rok - mł. chor. R. KOT
1980 rok - mł. chor. W. ZIELONKA
1981 rok - mł. chor. K. NOWICKI
1982 rok - mł. chor. B. LEMANOWICZ
1983 rok - mł. chor. K. AUGUSTYNIAK
1984 rok - mł. chor. A. MAKSYMIUK
1985 rok - mł. chor. G. MICHAŁOWSKI
1986 rok - mł. chor. J. POHL
1987 rok - mł. chor. P. MAJEWSKI
1988 rok - mł. chor. S. SCHICK
1989 rok - mł. chor. M. KAJMOWICZ
1990 rok - mł. chor. K. MASKO
1991 rok - mł. chor. K.BARCZ
1992 rok - mł. chor. P. JAKUBIK
1993 rok - mł. chor. M. BRZOSTOWSKI
1994 rok - mł. chor. M. OTTO
1995 rok - mł. chor. J. DARCZUK
1996 rok - mł. chor. M. KUPCZYK
1998 rok - mł. chor. K. POPIEL
1999 rok - mł. chor. J. SAKOWSKI
2000 rok - mł. chor. P. RATAJCZYK
2001 rok - mł. chor. W. USS
2002 rok - mł. chor. M. WODYK

Dalej:

Centrum Szkolenia Inżynieryjno – Lotniczego w Oleśnicy

Do początku:

GENEZA SZKOLNICTWA LOTNICZO – TECHNICZNEGO W OLEŚNICY

Od autora • Lokacja miasta • Oleśnica piastowska • Oleśnica Podiebradów • Oleśnica Wirtembergów
Oleśnica za Welfów • Oleśnica po 1885 r. • Zamek oleśnicki • Kościół zamkowy • Pomniki • Inne zabytki
Fortyfikacje • Herb Oleśnicy • Herby księstw • Drukarnie • Numizmaty • Książęce krypty
Kary - pręgierz i szubienica • Wojsko w Oleśnicy • Walki w 1945 roku • Renowacje zabytków
Biografie znanych osób • Zasłużeni dla Oleśnicy • Artyści oleśniccy • Autorzy • Rysowali Oleśnicę
Fotograficy • Wspomnienia osadników • Mapy • Co pod ziemią? • Landsmannschaft Oels
Wydawnictwa oleśnickie • Recenzje • Bibliografia • Linki • Zauważyli nas • Interpelacje radnych
Alte Postkarten - widokówki • Fotografie miasta • Rysunki • Odeszli • Opisy wybranych miejscowości
CIEKAWOSTKI • ZWIEDZANIE MIASTA BEZ PRZEWODNIKA....
NOWOŚCI