Marek Nienałtowski
Odkryto sarkofag księcia Karola II Podiebrada
04.02.2011 r.

Jak już wcześniej pisałem - 3 lutego 2011 r. na zaproszenie księdza Infułata Władysława Ozimka do krypty Podiebradów zszedł dr Piotr Oszczanowski - historyk sztuki, znawca okresu Podiebradów, autor nieopublikowanej jeszcze książki, która rozsławi zabytki Oleśnicy na miarę europejską i przyjaciel naszego miasta. Prywatnie człowiek, który znajduje czas na korespondencję z autorem strony - podsyłając książki, wiadomości i ilustracje, zwiększające naszą wiedzę o Oleśnicy.

Wczoraj po wskazaniu sarkofagów Henryka Wacława księcia na Bierutowie "małego cesarza" i Karola Fryderyka ostatniego z książąt podiebradzkich na Oleśnicy - P. Oszczanowski długo opowiadał o medalionach, tablicach, malowidłach na poszczególnych sarkofagach - wyjaśniając nam ich ukryte przesłanie oraz tłumacząc napisy. M. in. staliśmy przed największym cynowym uszkodzonym sarkofagiem, na którego prostokątnej plakiecie - zdaniem P. Oszczanowskiego - była rytowana scena Wizji Ezechiela.

Oglądając kolejne sarkofagi czekaliśmy, kiedy padną słowa "to jest sarkofag Karola II". Niestety, żadnego widocznego napisu wskazującego na Karola II, dr P. Oszczanowski nie odczytał.

Podobizna Karola II

Późno w nocy dostałem e-maila o następującej treści:

Rysunek puncy miejskiej Wrocławia i puncy autorskiej. Fot. P. Oszczanowski

Niestety, nie udało się zauważyć na sarkofagu miejsca umieszczenia wyżej pokazanych punc.

Sarkofag Karola II Podiebrada. Obok dwa małe sarkofagi dziecięce Podiebradowskie i wirtemberskie, widoczny w rogu zdjęcia - młodzieńczy podiebradzki i metalowe elementy sarkofagów znalezione obok. Fot. P. Oszczanowski. Kliknij na zdjęcie, aby powiększyć	Rozmieszczenie sarkofagu w krypcie Uwaga autora strony - po każdym wejściu do krypty wiedza o niej ulegała rozszerzeniu i dlatego ten rysunek uległ później modyfikacji

Na każdej stronie sarkofagu umieszczone są herby: ziębicki (Muensterbergische), meklemburski (Mecklenburgische), legnicki (Liegnitzische) i pfalzgrafów reńskich (Pfalzische), które - jak podaje zapis z dokumentu z archiwum oleśnickiego (oryginał już chyba nie istnieje) - "in form das spiegels erhoben" zostały umieszczone. Herby na sarkofagu Karola II są powtórzone na dolnej jego części i na wieku. W tekście archiwalnym jest to opisane, jako: "desgleichen oben und unten" = "takie same na górze i na dole". Na dolnej części sarkofagu herby znajdują się w partii głowy (x1), po prawej stronie (x1), w partii nóg (x1) oraz po lewej stronie (x1), a na wieku są po prawej stronie (x2) oraz po lewej stronie (x2).

A oprócz tego widzimy na sarkofagu kwadratowe tablice z następującymi przedstawieniami biblijnymi (rytymi, a następnie zapewne podmalowanymi, ale śladu tej malatury już nie znajdujemy): Wizja Ezechiela (po prawej stronie i to jest właśnie to, co widzieliśmy - zachowane jedynie pod postacią rytu na cynowej płycie - wg wzorca niderlandzkiej ryciny z końca XVI w.); Historia Jonasza z wielorybem (także po prawej stronie na wysokości nóg zmarłego); Zmartwychwstanie Chrystusa (po lewej stronie w partii głowy) oraz Sąd Ostateczny (po lewej stronie w partii nóg).

Dodatkowo sarkofag ozdobiony jest antabami w postaci lwich głów oraz na wieku ma krucyfiks. Te elementy - jak głosi dokument archiwalny - zostały wykonane z miedzi (napisane jest bowiem "Kupfer", ale wtedy tak też określano brąz i z tego materiału są one w rzeczywistości odlane) oraz pozłacane. Koszty pozłocenia zostały osobno wymienione i rozliczone.

Okazałość tego sarkofagu (jest niewątpliwie największy, jaki znajduje się w krypcie) także potwierdza, iż mamy do czynienia z wyjątkową osobą. A taką niewątpliwie był dla Oleśnicy Karol II. Pozostałe elementy zdobiące sarkofag - tj. układ herbów, manierystyczna jeszcze stylistyka tych lwich antab, nawet te cynowe, reliefowe uskrzydlone główki anielskie w narożach ścian bocznych - to są bardzo charakterystyczne motywy z pierwszej ćwierci XVII wieku!

Co się tyczy inskrypcji, jaka znajdowała się na wieku sarkofagu, to ze względu na jej stan zachowania musimy zaufać Sinapiusowi. Przesyłam zatem jej treść zaczerpniętą z jego drugiej części Olsnographii (s. 41-43).

Na przesłanych zdjęciach innego sarkofagu zupełnie przypadkowo widać punce konwisarskie autora tego sarkofagu. Oczywiście trzeba będzie je sprawdzić. To pozwala mieć nadzieję, że z czasem będziemy o tych sarkofagach wiedzieć coraz więcej. Ma Pan dr Wojciech Mrozowicz sporo pracy przed sobą, ale satysfakcji będzie miał co niemiara. Z ogromną niecierpliwością czekam na Jego opracowanie. To będzie wielka sensacja! A dla Oleśnicy kolejny powód do dumy! Taki zespół wyrobów dawnego rzemiosła nie często się "wydobywa" (dosłownie i w przenośni) na swiatlo dzienne!!!!."

Tablica z przedstawieniem biblijnym Wizji Ezechiela, widoczne medaliony z herbami oraz antaby w postaci lwich głów. Fot. P. Oszczanowski. Kliknij na zdjęciu aby powiększyć

Jak usytuowany był sarkofag Karola II po otwarciu krypty. Wszystkie poniższe zdjęcia są autorstwa Zbgniewa Podurgiela.

Widok na II komorę krypty. Na pierwszym planie sarkofag księcia Henryka Wacława. W głębi "stojący" sarkofag Karola II	Sarkofag Karola II oparty na sarkofagu swojej żony

Sarkofag Karola II częściowo opiera się na sarkofagu swojego syna Henryka Wacława	W sarkofag Karola II "wbija się" sarkofag młodzieńca lub kobiety z rodu Podiebradów - wgniatając go

Sarkofag Karola II od góry. Część dolną sarkofagu przesłaniają
inne sarkofagi

Dodano 08.02.2011 r.
Wg informacji W. Piechówki ciało Karola II pozostaje w sarkofagu pomimo uszkodzeń wieka. Wymiar sarkofagu h=94 cm, B= 94 cm, L=213 cm. G~ 400 kg. Otwór wejściowy do krypty ma szerokość 90 cm, co uniemożliwiało jego umieszczenie w krypcie. Czyli była inna droga wprowadzania tego sarkofagu do Krypty. Obecnie sarkofag na stelaż wkładało 6 osób.

Dodano 24. 07.2012 r.
Dr P. Oszczanowski napisał "Oto cynowy kufel sprawiony przez Jacoba Adama w 1622 roku dla jednego z wrocławskich cechów. Nie jest to specjalnie okazala rzecz, ale raczej dowód na to, iż ten wroclawski rzemieślnik coś jeszcze po sobie pozostawił. Zdjecie to zamieszczone zostalo [w:] Erwin Hintze, Formengeschichte Des schlesischen Zinns , "Schlesiens Vorzeit in Bild und Schrift", Neue Folge, Bd. 8 (1924), tabl. XIII,31

Cynowy kufel autorstwa Jacoba Adama z 1622 roku - twórcy sarkofagu Karola II

Zbieżne:
Krypta Podiebradów
Identyfikacja sarkofagów
Opowieści z krypty
Poszukiwania geo-radarem
sprawozdanie z IV wejścia do krypty

Od autora • Lokacja miasta • Oleśnica piastowska • Oleśnica Podiebradów • Oleśnica Wirtembergów
Oleśnica za Welfów • Oleśnica po 1885 r. • Zamek oleśnicki • Kościół zamkowy • Pomniki • Inne zabytki
Fortyfikacje • Herb Oleśnicy • Herby księstw • Drukarnie • Numizmaty • Książęce krypty
Kary - pręgierz i szubienica • Wojsko w Oleśnicy • Walki w 1945 roku • Renowacje zabytków
Biografie znanych osób • Zasłużeni dla Oleśnicy • Artyści oleśniccy • Autorzy • Rysowali Oleśnicę
Fotograficy • Wspomnienia osadników • Mapy • Co pod ziemią? • Landsmannschaft Oels
Wydawnictwa oleśnickie • Recenzje • Bibliografia • Linki • Zauważyli nas • Interpelacje radnych
Alte Postkarten - widokówki • Fotografie miasta • Rysunki • Odeszli • Opisy wybranych miejscowości
CIEKAWOSTKI • ZWIEDZANIE MIASTA Z LAPTOPEM, TABLETEM ....
NOWOŚCI